Gebrek aan wettelijk kader hindert munitiedetectiebedrijven
Oude munitie in de bodem: vraag naar uniforme regelgeving
VRT NWS meldde onlangs dat er voor de ontmanteling van bommen uit WOII meer dan 20.000 mensen moesten worden geëvacueerd uit Keulen. Ook in ons land wordt er jaarlijks zo’n 220 ton oude munitie gevonden. Daarom pleiten Embuild Vlaanderen en de Vakvereniging Opsporing Conventionele en Toxische Explosieven (VOCTEx) voor een duidelijk en uniform wettelijk kader voor de detectie van oude munitie op o.a. werven door gespecialiseerde bedrijven.
Duizenden bommen en granaten
Hoewel die detectie hoogstnoodzakelijk is, is die vandaag eigenlijk bij wet verboden. Aangezien ons land een grote, verspreide aanwezigheid kent van oude munitie in de bodem, dringt zich een uniform regelgevend kader op voor het hele land.
In de Belgische bodem zitten nog honderden tonnen oude oorlogsmunitie verborgen. Er is dan ook zeker plaats voor én nood aan bedrijven die deze problematiek voorafgaand aanpakken, want defensie beschikt niet over de capaciteiten om bijvoorbeeld op voorhand detecties uit te voeren.
In België is een handvol bedrijven actief dat zich specialiseert in het detecteren en opsporen van wat men vandaag definieert als Conventionele en Toxische Munitie (CTE). Vier van deze firma’s bundelden hun krachten in VOCTEx vzw, en zijn ook allen lid van Embuild. Zij krijgen vaak vragen van overheidsinstanties, grote en kleine aannemers die de risico’s ervan kennen, maar ook beducht zijn voor de werfstilstand die onverwachte vondsten met zich meebrengen.
Stijgende vraag naar detectiediensten
Sinds 2017 pleiten we voor een regelgeving hieromtrent. De samenwerking tussen de CTE-bedrijven, het beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse overheid (bMOW) en Embuild Vlaanderen resulteerde in een leidraad voor CTE die bindend is voor werven in opdracht van de verschillende entiteiten van MOW, en we merken dat die ook meer en meer door andere spelers in de grond- en wegenwerken gehanteerd wordt. Die Vlaamse Leidraad werd eind 2023 geactualiseerd naar een handig instrument. Maar natuurlijk is de problematiek veel groter – ook in Brussel en Wallonië is er vraag naar deze diensten.
Grootste Conventionele en Toxische Munitie-problematiek
De vraag blijft natuurlijk waar men welke munitie kan aantreffen. Van alle westerse landen kent België de grootste CTE-problematiek. Vooral in de Westhoek is er veel te vinden, maar verspreid over het hele land zijn er tijdens de wereldoorlogen zeer zware luchtaanvallen geweest, ontplofte munitietreinen of zijn er dumpplekken te vinden. Die inschatting heeft VOCTEx vzw per gemeente weergegeven in een online tool.
Uniforme regelgeving vormt blinde vlek
Samen met Embuild Vlaanderen vraagt VOCTEx dat er eindelijk werk wordt gemaakt van een wettelijk kader dat dit soort activiteiten reguleert, en dat voorziet in een certificatie van de CTE-bedrijven die deze activiteiten uitvoeren.
In België zijn er oude besluiten die aangeven dat het strikt verboden is naar munitie te graven. Daardoor bevinden die bedrijven zich op glad ijs. Steeds vaker worden de CTE-bedrijven opgeroepen om in te grijpen op terreinen van Defensie zelf, om werk uit te voeren dat eigenlijk bij wet verboden is. MOW speelde een voortrekkersrol om een enigszins regelgevend kader te bieden voor hun eigen opdrachten, maar de bal ligt nu in het kamp van federale overheidsdiensten om dit alles binnen een federale regelgeving te formaliseren.
Eigen certificering als eerste stap
In afwachting hiervan hebben de leden van VOCTEx besloten om samen met externe partners zelf voor een certificering en examinering van veldwerkers te zorgen, zodat de opdrachtgevers ervan overtuigd zijn dat ze geholpen worden door specialisten met kennis van zaken om de risico's binnen aanvaardbare perken te houden. Nu kan elke veldwerker op de werf een logboek voorleggen waarin zijn praktijkervaring en certificering genoteerd staan.
