“Met 1 ha hennep isoleer je elk jaar een woning”
Vlaamse bouwketen gaat voor lokaal gekweekte bouwmaterialen
Binnen vijf jaar willen we een vijfde van de nieuwbouwprojecten optrekken uit bio-circulaire materialen. Dat doel stelt de brede bouwketen zich door de ondertekening van een nieuw charter dat bouwfederatie Embuild Vlaanderen lanceert. 150 bedrijven en organisaties zetten hun schouders onder dit initiatief: aannemers, maar ook architecten, opdrachtgevers, landbouwers (die grondstoffen kweken), materialenproducenten, milieuorganisaties, kennis- en sectororganisaties enz. Bio-circulaire materialen zijn hernieuwbaar, d.w.z. afkomstig van planten of andere natuurlijke bronnen die bij de productie geen hoge energievraag hebben.
Producten met een hoge waarde
“De voordelen voor Vlaanderen om op deze manier te bouwen zijn groot. Zo worden bio-circulaire materialen lokaal gekweekt en geproduceerd, wat onze afhankelijkheid van de buitenlandse aanvoer van grondstoffen vermindert. Deze materialen kunnen typisch ook makkelijk hergebruikt of gerecycleerd worden, wat ze dus een hoge waarde geeft. Daarnaast biedt bio-circulair bouwen ons de mogelijkheid om CO2 op te slaan bij de productie van bouwmaterialen in plaats van uit te stoten. De klimaatwinst is dus groot”, zegt Caroline Deiteren, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen.
Schoon, hernieuwbaar, lokaal en verlost van wereldwijde spanningen
Bekende voorbeelden van biogebaseerde materialen zijn hout, CLT, hennepplaten, vlas, stro, papiervlokken, houtwol, cellulose en kurk. Allemaal materialen die de aarde niet uitputten, maar een natuurlijke oorsprong hebben en steeds opnieuw geteeld of gekweekt kunnen worden.
We creëren op die manier een enorme opslagplaats voor CO2, in plaats van gebouwen die CO2 uitstoten. Zo is kalkhennep veelbelovend voor bouw en isolatie. Het isoleert, reguleert de luchtvochtigheid en leidt tot een aangenaam binnenklimaat. Kijk bijvoorbeeld naar de bewaarboxen van het Mechels onroerenderfgoeddepot – vol kunstwerken en fragiele documenten - die uit kalkhennep-panelen bestaan.
“Bij het telen van hennep wordt een enorme hoeveelheid CO2 uit de lucht gehaald, ongeveer 10 keer meer dan wat bomen kunnen, terwijl hennep snel groeit en in hoge dichtheden voorkomt. Maar ook haalt het grote hoeveelheden PFAS en PFOS uit de grond, waardoor het een krachtige saneringsoplossing biedt”, zegt Elena Doms, CEO van +EARTH+.
“Om een modale woning te isoleren is 1 ha hennep nodig. Elk jaar opnieuw kan de lokale hennepproductie makkelijk zorgen voor de isolatie van meer dan 10.000 woningen. Dat vergt 10.000 ha landbouwgrond en biedt de boeren een nieuw en alternatief verdienmodel.”, voegt Doms eraan toe. Voor de sector bieden bio-circulaire materialen en concepten niet alleen de kansen om de ecologische voetafdruk drastisch te verlagen, maar ook om verder te moderniseren en industrialiseren. Want het gebruik van deze producten sluit goed aan bij modulaire prefab bouwmethodes.
Lanceringsmoment in LABIOMISTA
Om van bio-circulair en duurzaam bouwen de normaalste zaak van de wereld te maken, dienen we een lokaal ecosysteem op poten te zetten waarin alle schakels samenwerken: van landbouwer tot producent & van bouwheer tot architect en aannemer met een focus op innovatie.
Om die transitie te versnellen, lanceerde Embuild Vlaanderen op 21 maart in LABIOMISTA in Genk zijn Charter Bio-circulair Bouwen samen met de eerste honderd ondertekenaars. LABIOMISTA is de uitgelezen plek, gecreëerd door de kunstenaar Koen Vanmechelen, waar duurzaamheid, biodiversiteit en innovatie samensmelten.
Inge Neven, CEO van onderzoekscentrum VITO: “Europa streeft naar klimaatneutraliteit tegen 2050 en wil dé referentie worden op het vlak van duurzaam bouwen. Wij zijn ervan overtuigd dat bio-circulair bouwen één van de strategieën is om deze transitie waar te maken. Bij VITO zijn we vastberaden om een sleutelrol te spelen in deze transitie. Dit charter sluit zeer mooi aan bij onze missie en visie op het vlak van duurzaamheid, en daarom ondertekenen wij het met volle overtuiging.”
Ook sluit het charter aan bij beleidsdoelstellingen van de Vlaamse minister van Omgeving en Landbouw, Jo Brouns. Het zet in op nieuwe afzetmogelijkheden voor landbouwers tot bouwmaterialen die ook leiden tot langdurige koolstofopslag. Het leidt tot sanering van verontreinigde gronden dankzij phytoremediërende teelten zoals hennep. Bovendien vergen deze nieuwe gewassen minder meststoffen, bestrijdingsmiddelen en water wat goed is voor het milieu. Globaal gaat het om een belangrijke bijdrage tot de omschakeling naar een circulaire economie.
2030 als eerste mijlpaal
De ondertekenaars van het nieuwe charter willen binnen de vijf jaar concrete resultaten behalen:
- Tegen 2030 moet 20% van de materiaalkeuzes in nieuwbouwprojecten bio-circulair zijn.
- Renovaties dienen hoofdzakelijk uitgevoerd te worden met bio-circulaire materialen.
- Tegen 2050 streeft Vlaanderen naar een klimaatneutrale bouwsector waarin bio-circulaire materialen de norm zijn.
“Om die scherpe deadline te halen, heeft de sector een duw in de rug nodig. Dat gaat niet alleen om meer premies en budget voor onderzoek en kennisontwikkeling, maar ook om meer opleidingen rond plaatsingstechnieken en om een snelle certificering van nieuwe bio-circulaire producten. Uit een recente enquête bij 100 bouwbedrijven blijkt dat de helft al ervaring heeft met biogebaseerde materialen zoals hennep, kurk en leem. 80% wil er nu al mee aan de slag gaan en een gerichte opleiding volgen”, aldus Deiteren.
