1,5% OMZETGROEI VOOR DOE-HET-ZELF IN 2018

GROEI IN OMZET, DALING IN VOLUME

In 2018 mocht de doe-het-zelf met +1,5% een mooie omzetstijging optekenen. In vergelijking met het kwakkeljaar 2017, dat met -0,7% eindigde, is dat een erg mooi resultaat. De grootste verklaring daarvoor is, zoals steeds, het weer. Het tuinsegment is ondertussen goed voor bijna 20% van de doe-het-zelfomzet en de mooie zomer die we achter de rug hadden, heeft die omzet een flinke duw in de rug gegeven. Desondanks zijn er enkele weersonafhankelijke tendensen die ook in 2019 naar een groei doen uitkijken: de belangstelling voor biologische producten en de groei van ledlampen.

 

GROEI IN BIJNA ELKE MAAND

'Goede start 2018 weggeveegd in maart' kopten we vorig jaar op deze pagina's. Januari en februari lieten een mooie groei zien, maar in de maand maart tuimelde de omzet met 8,6% naar beneden. Er was nog meer slecht nieuws: de omzetstijgingen die we de jaren voordien hadden gezien, waren het gevolg van expansie. Per winkel werd er eigenlijk al jaren minder verkocht. Het zag er dus niet goed uit, maar het is toch goed gekomen.
“Met een omzetgroei op jaarbasis van 1,5% was 2018 een hele verademing voor fabrikanten en retailers", vertelt Kristof Scheys (GfK). “In maart zagen we inderdaad nog een sterke daling, maar alle andere maanden zijn geëindigd met groei. Het eerste kwartaal hebben we afgesloten met een daling van 2,2%. Dan begin je te twijfelen, natuurlijk, maar gelukkig heeft de markt zich uitstekend hersteld in de tweede helft van het jaar. Globaal denk ik dat men heel tevreden mag zijn met het resultaat."

Tuin opnieuw sterk gegroeid

Voor de trouwe lezer is het wellicht geen verrassing: een groot deel van die groei kwam uit het tuinsegment. “De tuincategorie was al de grootste categorie binnen de doe-het-zelf, en in 2018 is ze nog belangrijker geworden. Daar valt veel onder: tuingereedschap, afsluitingen, tuinhuizen, bewatering, hogedrukreinigers, tuinmeubelen, pompen: dat is heel wat. In 2017 had tuin 18% aandeel in de ketens, in 2018 19,2%. Bijna een euro op vijf wordt dus vanuit tuingerelateerde artikelen gerealiseerd. 2018 was een topjaar dankzij de warme, droge zomermaanden, maar dat maakte ook dat die groei uit een beperkt aantal categorieën komt. Kijk je naar de evolutie van de grotere bouwmaterialen of interieurdecoratie, dan zie je dat verf het minder goed heeft gedaan op jaarbasis. Tegels en vloeren hebben het moeilijker gehad. Grote klussen kwamen moeilijker op gang."

Impact van het weer

“Binnen het tuinsegment zien we dat bewatering voor een flink stuk groei verantwoordelijk is, dat is niet verwonderlijk. In de zomermaanden was zonwering en alles wat met klimatisatie te maken had, zeer in trek, daar zagen we een ongekende piek. De bewatering heeft het extreem goed gedaan toen de gazons nog besproeid mochten worden. Daar zagen we een groei met 16%. Bewateringspompen hebben het ook zeer goed gedaan: voor het hele jaar zaten we daar met een groei van meer dan 40 procent. Negatieve evoluties zagen we bij de grasmaaiers: verdord gras moet je immers niet gaan maaien. Tuingereedschap groeide op jaarbasis, maar in het derde kwartaal zagen we een daling - het was dan wellicht te warm om in de tuin te werken. In het laatste kwartaal zagen we de producten die in het derde kwartaal, de warme zomer, waren stilgevallen, de draad weer oppikten. Bouwchemie, lijmen en kitten, bouwmaterialen, isolatie, cement: allemaal gedaald in het derde kwartaal, maar in het vierde kwartaal zien we dat de verkoop zich mooi heeft hersteld, waardoor we vermoeden dat er klussen zijn uitgesteld vanwege het warme weer. Dat geeft weer maar eens aan hoe groot de impact van het weer is op de doe-het-zelfmarkt, en dat maakt de markt natuurlijk erg onvoorspelbaar."

Impact van de wetgeving

“In het fytogebeuren was er de omschakeling van glyfosaat naar natuurlijke producten. Als dat niet was gebeurd, dan was het aandeel tuin nóg hoger geweest, want de verkoop van natuurlijke producten zit nog niet op het niveau van de vroegere glyfosaatproducten. Dat is dus nog niet volledig gecompenseerd. Er is natuurlijk lang onduidelijkheid geweest in 2018: je mocht het nog een tijd verkopen, maar niet meer gebruiken. Nu zien we dat de assortimenten zijn aangepast en nog verder worden uitgebreid, dus ik denk dat we nog wel stijgingen zullen zien. Het aandeel van onkruidverdelging is dus netto gedaald, maar er waren nog fenomenen zoals de buxusmot, die de verkoop van bestrijdingsmiddelen toch de hoogte ingejaagd hebben. Ook daar zien we dat de biologische producten de grootste stijging vertonen. Er is zeker een algemene trend naar biologisch, los van de wetgeving."

Groei zonder expansie

In 2018 werd er ook gemiddeld meer verkocht per winkel; er was immers bijna geen expansie bij de ketens. “We zijn 2015 gestart met 406 ketenwinkels en geëindigd met 422. In 2016 kwamen er netto 7 winkels bij, in 2017 geen enkele, in 2018 kwamen er 3 bij. De expansie van de afgelopen jaren is er dus uit, en toch zien we weer een groei. Een positief signaal voor de toekomst."

STIJGERS EN DALERS

Elektrische gereedschappen kregen het lastig

“De resultaten waren niet over de hele lijn positief. Voor elektrische gereedschappen is het een moeilijker jaar geweest. Alles wat met boren en schroeven te maken heeft, is voor de eerste keer in vijf jaar tijd gedaald in omzet. Dat betekent niet per se dat de markt verzadigd is: de daling in omzet is in de fysieke winkel groter dan de daling in stuks. Er zijn ondertussen meer en meer professionele lijnen die in de doe-het-zelf terechtkomen, en die gaan daar ook groeien. Toch zit de groei van het professionelere gereedschap voor een groot gedeelte online; daar daalt de omzet minder hard dan het aantal stuks. Daar zijn de professionele merken breder aanwezig in de markt en daar is de relatieve stijging ook veel groter. In een onlinewinkel is het veel eenvoudiger om je assortiment uit te breiden. Er wordt daar ook nog meer op prijs gespeeld en er wordt ongetwijfeld ook een deel vanuit het buitenland verkocht. Het marktaandeel van professionele gereedschappen is online groter dan binnen de doe-het-zelf. Dat is jammer voor de lokale winkels, maar het is vanuit het oogpunt van de consument niet onlogisch. Als hij hetzelfde toestel op een website veel goedkoper kan vinden dan in een doe-het-zelfzaak, dan is voor heel veel consumenten de keuze snel gemaakt. Er zijn ook nog verschillen binnen de categorie: de groei zit bij accugereedschap, waar de marketingmachine handig inspeelt op immer stijgende voltages. Voor klopboormachines zitten we op +13% voor accutoestellen, maar op -20% voor gesnoerd. Daar speelt het gebruiksgemak mee, de accu's die steeds beter worden, en de uitwisselbaarheid tussen elektrisch gereedschap en elektrisch tuingereedschap."

Stabiel sanitair

“In het algemeen was de categorie vrij stabiel: ongeveer -1% ten opzichte van vorig jaar. Het grote sanitair heeft het minder goed gedaan, met een sterkere daling voor wc's, baden, lavabo's en douches. Badkamermeubelen hebben het wat beter gedaan en de kranen toonden ook positieve resultaten. De kranen hangen natuurlijk deels samen met de lavabo's, maar in de doe-het-zelf heb je een groot stuk vervangingsmarkt, waar een groot stuk bij de keukenkranen ligt. Daar heb je dus een zekere verkoop die losstaat van andere factoren."

 

Ledlamp zet opmars voort

“Nog een heel positieve evolutie is die van de ledlampen, die zetten hun opmars voort. Ondertussen is de halogeenlamp er ook grotendeels uit. Ondertussen komt meer dan 2/3 van de omzet uit de verkoop van ledlampen; dat is nog eens een stijging met bijna 15% ten opzichte van vorig jaar. De categorie als geheel zit op -1%; dan weet je dat de rest het zeer slecht doet. Ook spaarlampen doen het heel slecht. Het is dus niet zo dat die sterke stijging de hele categorie omhoog zal tillen, maar ik zie wel nog een mooie toekomst voor de ledlamp, afhankelijk van hoe het hele smarthomegebeuren verder evolueert. Ledlampen die nu verkocht worden, zijn vaak nog niet geconnecteerd, omdat smart home nog in een hogere prijsklasse zit, en ledlampen zijn sowieso al prijziger. Maar als alles led is, dan denk ik dat je een verdere evolutie naar geconnecteerd zal zien. Op beurzen hangt het wifilabel op zowat alle toestellen. Ovens, kookplaten, dampkappen, ledlampen, koelkasten, ventilatie, zonwering: alles wordt meer en meer in een connected systeem gestopt en ik denk dat dat voor de lampen hetzelfde zal zijn."

Opnieuw slecht jaar voor verf

“Vorig jaar deed de categorie verf het slecht; ook voor de speciaalverven stagneerde de groei van de voorbije jaren. Het afgelopen jaar hebben de muurverven - de grootste categorie - het opnieuw niet zo goed gedaan. Wel heel goed was de categorie houtveredeling, met een stijging van 3%. Desondanks gaat de hele categorie erop achteruit, te wijten aan muurverf. De doe-het-zelf blijft heel promotieafhankelijk wat verf betreft. Als er acties zijn met witte muurverf, loopt alles heel goed, maar zonder acties loopt alles moeilijker. Het warme weer had er misschien ook iets mee te maken; de mensen zijn minder geneigd om binnen te schilderen als het mooi weer is. Opvallend is dat meer dan 40% van de omzet goed is voor witte verf, en dat aandeel groeit nog. De verfmengmachine heeft het in 2018 wat moeilijker gehad, zowel bij de muurverven als bij de lakken."

 

BLURRING TUSSEN PRO EN DIY

“Binnen de categorie verf zijn er ook een aantal professionele lijnen geïntroduceerd. De vermenging tussen doe-het-zelf en pro gaat dus zeker voort. Dat is begonnen bij gereedschap, doorgesijpeld naar verf, en momenteel zien we het ook al bij potgrond, waar we bijvoorbeeld 'professionele kwekersgrond' tegenkomen. Ik heb de indruk dat we dat veel meer tegenkomen dan vroeger, en ook in meer categorieën. Zo wil men een kwalitatief product aanbieden aan de consument. Wat daarin het aandeel van onlineverkoop zal zijn, valt af te wachten. Welke producten ga je online verkopen? Dat zijn vaak producten die eenvoudiger te vergelijken en te vervoeren zijn, zoals powertools. Er zijn heel wat categorieën die online al een stevig aandeel hebben: powertools, barbecues, hogedrukreinigers: die worden online wellicht nog belangrijker in de toekomst. Het is dus aan de retailer om slim in te spelen op zijn eigen sterktes, maar om ook het onlineverhaal niet te verwaarlozen."