WAT IS LIGHT AS A SERVICE?

INSTALLATEUR IS OOK IN LIGHT AS A SERVICE PROJECTEN BELANGRIJKE SCHAKEL

Klanten die hun verlichtingsinstallatie aan de nieuwste normen en mogelijkheden willen aanpassen, worden voor die relighting vaak geconfronteerd met hoge kosten. Nieuwe armaturen, nieuwe bekabeling en eventueel zelfs structurele aanpassingen … het telt allemaal snel op. Dat, terwijl er wellicht snel weer nieuwere – en betere – technieken beschikbaar zijn. Om klanten te overtuigen om hun installatie binnen deze context toch te vernieuwen, bieden sommige verlichtingsfabrikanten vandaag de mogelijkheid om licht als een service aan te kopen. Wat betekent dat precies en welke rol kunt u als installateur erin spelen?

WAT IS LIGHT AS A SERVICE?

Prestatiecontract

Light as a Service (LaaS) is een prestatiecontract, vergelijkbaar met ESCO, afgesloten tussen een verlichtingsfabrikant en een eindklant, waarbij de klant licht in plaats van verlichting aankoopt. Concreet houdt dat in dat een verlichtingsinstallatie aan de nieuwe normen en technieken aangepast wordt, maar dat alle hardware die hiervoor nodig is – in hoofdzaak de armaturen – eigendom blijft van de fabrikant. De eindklant krijgt in ruil daarvoor bepaalde garanties inzake de energieefficiëntie, prestaties en/of functionaliteit van de verlichtingsinstallatie en betaalt hiervoor een periodieke, doorgaans maandelijkse, bijdrage.

Het realiseren van een energiebesparing is een centrale ambitie bij LaaS-projecten. Het is immers met de besparing op energie- en onderhoudskosten dat de maandelijkse premie gefinancierd zal worden. Het resterende aandeel van de besparing geldt in principe als directe winst voor de klant.  Heeft een LaaS-contract betrekking op een volledig nieuwe installatie – want ook dat is mogelijk – dan wordt de besparing berekend ten opzichte van een klassieke verlichtingsinstallatie.

Contract op maat

LaaS-contracten hebben een gemiddelde looptijd van vijf tot zeven of zelfs tien jaar, maar hoe het contract precies vormgegeven wordt en welke diensten er deel van uitmaken, is sterk afhankelijk van de wensen en de situatie
van de klant. De meest eenvoudige formule is deze waarbij de verlichtingsfabrikant een nieuw verlichtingsplan
opstelt en daarvoor de nodige ledarmaturen (en een lichtregelsysteem) voorziet, doorgaans met een garantie van een zekere energiebesparing enerzijds en een bepaald lichtniveau anderzijds, maar verder niet instaat voor de installatie of het onderhoud. In dat geval moet de klant zelf nog rechtstreeks met de installateur een installatie- en  onderhoudscontract afsluiten. 

Veel uitgebreider is de service wanneer een volledige lichtoplossing op maat wordt uitgewerkt, inclusief garanties met betrekking tot de kleurtemperatuur, de kleurweergave en de algehele lichtkwaliteit, en de fabrikant daarbij
ook de afbraak van de bestaande installatie, de montage van de nieuwe installatie, een regelmatig onderhoud, een constante optimalisatie én advies en bijstand met betrekking tot subsidies regelt. Er wordt voor elke klant met andere woorden niet alleen een verlichtingsplan op maat samengesteld, maar tevens een contract op maat. Het is vanzelfsprekend dat hoe meer diensten er in dat contract vervat zitten, hoe hoger de maandelijkse bijdrage zal zijn. Vormen installatie en onderhoud geen onderdeel van het pakket, dan moet de klant uiteraard rekening houden met bijkomende kosten voor de daarvoor aangestelde vakman.

DE ROL VAN DE INSTALLATEUR

Nieuw businessmodel 

Light as a Service introduceert een nieuw businessmodel op de verlichtingsmarkt, met als gevolg dat verschillende partners in het verhaal hun klassieke rol moeten herzien. In plaats van de installateur of het studiebureau
is het nu immers de fabrikant – traditioneel de laatste partij die ingeschakeld wordt – die het voortouw neemt en een rechtstreekse overeenkomst afsluit met de klant. Beslissingen over merken en producten worden met andere woorden al in de initiële fase van het project gemaakt en liggen niet langer in handen van de installateur.

Nevenaannemer of onderaannemer

De functie van de installateur kan in LaaSprojecten op twee manieren vormgegeven worden. Ofwel wordt hij in onderaanneming door de verlichtingsfabrikant aangesteld, ofwel wordt hij rechtstreeks door de eindklant benaderd. Dat laatste gebeurt bijvoorbeeld regelmatig bij klanten die al een langdurige samenwerking met een bepaalde installateur hebben opgebouwd, of wanneer de installateur zijn klant zelf de optie van een LaaS-contract voorstelt. 
Wordt de installatieopdracht (en in veel gevallen ook het onderhoud) zodoende in een apart contract tussen klant en installateur gedefinieerd, dan fungeert de installateur als nevenaannemer van de fabrikant. Hij voert de installatie weliswaar volgens de voorschriften van laatstgenoemde uit, maar wordt voor zijn taken wel rechtstreeks door de klant betaald.

Een onmisbare partner

Fabrikanten, net als sommige klanten, geven echter veelal de voorkeur aan een installateur die in onderaanneming werkt. Om als verlichtingsfabrikant een volledige service te kunnen bieden, en zo dus een optimale invulling te geven aan het LaaSmodel, is de inbreng van de installateur immers fundamenteel. Hoewel het werken in opdracht van een
verlichtingsfabrikant van de installateur een zekere aanpassing vergt, gaat het veelal om een mentale switch. In de praktijk verschilt het immers weinig van andere opdrachten die de installateur in onderaanneming uitvoert: het financieringsmodel van LaaS-projecten heeft geen impact op de taken, noch op de betaling van de installateur.

De verschillende taken en verantwoordelijkheden op een rijtje

Light as a Service is een prestatiecontract afgesloten tussen de eindklant en de verlichtingsfabrikant, maar de goede afhandeling van een project is afhankelijk van heel wat meer partijen. We zetten de belangrijkste spelers en hun taken op een rijtje.

Verlichtingsfabrikant 

Voorziet de armaturen en stelt, afhankelijk van de opgenomen diensten, de nodige onderaannemers aan. 

Projectmanager

Werkt voor de verlichtingsfabrikant, volgt alle diensten op en fungeert als centraal aanspreekpunt voor de klant.

Studiedienst

Intern bij de fabrikant, analyseert de bestaande situatie en de behoeften van de klant, stelt een aangepast lichtplan op en berekent de bijbehorende energiebesparing.

Financieel adviseur

Zij het intern bij de fabrikant, zij het in onderaanneming, biedt ondersteuning in verband met subsidies en andere financieringsopties.

Studiebureau

In onderaanneming en indien nodig, gaat de structurele implicaties van de nieuwe installatie na en vertaalt deze in een aangepast uitvoeringsplan.

Installateur 

In onderaanneming van de fabrikant of rechtstreeks aangesteld door de klant, voorziet de installatie en voert, indien van toepassing, het periodieke onderhoud uit.