Waarom kiezen voor prefabbeton?
Prefab betonelementen zijn tegenwoordig meer en meer in zwang als het aankomt op snelle en efficiënte ruwbouw. Die manier om het beton te maken kent in vergelijking met stortbeton immers diverse troeven, doch ook enkele beperkingen. We geven mee wat het inhoudt.
Wat is prefabbeton?
Prefabbeton is beton dat in een fabriek onder gecontroleerde omstandigheden wordt geproduceerd en vervolgens in kant-en-klare elementen naar de bouwplaats wordt vervoerd. Deze betonelementen – gevelelementen, vloeren, balken en kolommen – worden op de werf gemonteerd, wat de bouwtijd aanzienlijk verkort.
Prefabbeton vs. gestort beton
Het belangrijkste verschil tussen prefabbeton en gestort beton is de manier waarop het wordt verwerkt. Bij traditioneel gestort beton wordt het mengsel ter plaatse in bekistingen gegoten en moet het uitharden voordat verdere bouwwerkzaamheden kunnen plaatsvinden. Dit proces is weersafhankelijk en kan leiden tot variabele kwaliteit door onvoorziene omstandigheden zoals temperatuur en vochtigheid.
Gestort beton biedt wel meer flexibiliteit voor complexe of unieke vormen, maar vereist doorgaans meer arbeid en tijd op de werf. Prefabbeton daarentegen biedt een snellere, duurzamere en efficiëntere bouwmethode.
Isolatie bij prefabbetonbouw
Prefabbetonelementen kunnen worden voorzien van afwerkingen zoals bekleding of kleurpigmenten, waardoor extra bewerkingen op de werf beperkt blijven. Ook de isolatie wordt vaak - volgens het sandwichpanelenprincipe - reeds vooraf voorzien.
Sandwich betonelementen
Sandwichprefabbetonpanelen bestaan uit een binnen- en buitenschil uit beton (respectievelijk de stortzijde en de kistzijde), met daartussen een isolatielaag, meestal van EPS, PUR, PIR of minerale wol. De lagen worden verbonden met roestvrijstalen of polyester of carbon ankers om koudebruggen te minimaliseren. Dit zorgt voor een sterke, goed geïsoleerde en luchtdichte constructie.
Uitwendige isolatie met gevelafwerking
Hier wordt de isolatie aan de buitenkant van het prefab betonelement aangebracht, gevolgd door een afwerking zoals gevelbepleistering, steenstrips of geventileerde gevelbekleding. Dit systeem voorkomt koudebruggen en biedt veel ontwerpvrijheid.
Isolatie aan de binnenzijde van prefabelementen
Bij sommige constructies wordt de isolatie op de werf tegen de binnenzijde van het prefabbeton geplaatst. Dit wordt echter niet vaak toegepast omdat het enkele duidelijke nadelen heeft tegenover de andere isolatiemethoden.
In tegenstelling tot sandwichpanelen of buitengeplaatste isolatie, benut binnenisolatie niet de warmte-opslagcapaciteit van het beton. Dit betekent dat het gebouw minder warmte kan vasthouden in de winter en minder koelte kan behouden in de zomer. Er kan ook condensatie optreden tussen het beton en de isolatielaag, wat risico’s op vochtproblemen en schimmelgroei met zich meebrengt.
Wat zijn de voordelen van prefabbeton?
Snellere bouwtijd
Prefab betonelementen worden in gecontroleerde opstandigheden vervaardigd in een fabriek. Je bent dus niet afhankelijk van de weersomstandigheden op de werf voor de kwaliteit van het beton. Ter plekke kan de volledige ruwbouw van een woning vervolgens in ongeveer vijf werkdagen rechtstaan, met isolatie, ramen en deuren en de gevelbekleding incluis. De snelle plaatsing zorgt dus voor lagere arbeidskosten. Daardoor is het economisch ook efficiënt.
Prijs-kwaliteit
De gecontroleerde omgeving waarin de productie van prefabelementen gebeurt, zorgt voor minder afval en minder fouten, waardoor de kostprijs aanzienlijk kan zakken. De omgeving van een fabriek zorgt ook dat de kwaliteit erop vooruitgaat. Gespecialiseerde arbeiders en een gecontroleerde temperatuur zorgen uiteraard voor een hogere kwaliteit van het beton.
Vormvrijheid
In principe kun je zowat elke vorm maken met beton. Een belangrijk aandachtspunt is dat het uitgeharde beton ook ontkist moet worden. Gaat het dan om een element dat om een hoek grijpt, dan kan dat voor de nodige hoofdbrekens zorgen om het er netjes uit te krijgen. Tegenwoordig bestaan er echter ook rubberen mallen om dat proces te vereenvoudigen.
Ecologische voordelen
Prefabbeton biedt ook ecologische voordelen door efficiënter materiaalgebruik, minder afval en een lagere CO₂-uitstoot tijdens de bouw.
- Omdat de productie in een gecontroleerde fabriek gebeurt, wordt beton nauwkeurig gedoseerd en geoptimaliseerd, wat verspilling beperkt.
- Daarnaast kan prefabbeton gemaakt worden met gerecycleerde materialen, zoals gerecycled beton en alternatieve bindmiddelen die minder cement vereisen.
- De hoge thermische massa van prefabbeton draagt bij aan energiezuinige gebouwen door warmte op te slaan en schommelingen in temperatuur te verminderen.
- De lange levensduur en herbruikbaarheid van prefabbetonelementen zorgen ervoor dat ze minder snel vervangen moeten worden, wat grondstoffen en energie bespaart.
Wat zijn de aandachtspunten bij prefabbeton?
Timing en planning
Het voorbereidende werk met prefabbeton is een stuk intensiever. Idealiter is de engineering van het laatste element klaar, vooraleer het eerste geproduceerd wordt. Als de bestelling tijdig geplaatst wordt kan de voorbereidende fase samenvallen met de grond- en funderingswerken.
Bovendien heb je geen excuus om niet efficiënt te werken: als je op voorhand weet dat een paneel op de tiende verdieping dezelfde is als een paneel op de eerste etage, dan moet dat correct worden ingepland. Zo hoeft er maar één keer te worden bekist – al moet dat bewuste paneel een tijdje gestockeerd worden en op het juiste moment naar de werf vervoerd worden. Er moet dus heel wat meer aandacht gaan naar timing en planning.
Complexer transport
Prefabbeton moet steeds in zijn geheel getransporteerd worden, wat betekent dat je een plafond hebt wat betreft afmetingen en gewichten. Conventioneel transport beperkt zich tot maximale lengtes van 10 à 13 m en hoogtes van 3,90 m. Rekening houdend met toleranties – je moet toch vlot onder alle bruggen of stroomdraden door kunnen – houdt men zich in de praktijk aan 3,70 m. Het maximale gewicht hangt af van het toegelaten gewicht van de vrachtwagen en de kraancapaciteit op de werf.
Wie dergelijke limieten overstijgt, zal zich moeten wenden tot uitzonderlijk vervoer en een geschikt traject uitstippelen, wat zal bijdragen aan de complexiteit van een project.
bron foto's: Aannemer
