Houtskeletbouw met een twist: een strobaal- of kalkhennepwoning

Houtskeletbouw is op zich al redelijk goed ingeburgerd in de nieuwbouw. Je kan het ecologische karakter daarvan nog een tikje opkrikken met de toevoeging van stro of kalk en hennep. We vertellen je er hier meer over.

 

Hout combineren met stro: een strobaalwoning

Volgens het strobaalwoningprincipe worden geperste strobalen gebruikt als constructief element of als isolatiemateriaal in de wanden, die uit een houtskelet zijn opgebouwd.

Hoe is een strobaalwoning opgebouwd?

Strobalen worden meestal gestapeld op een fundering en verstevigd met houten frames - waarvan het hout even diep is als de strobalen dik zijn - of andere structuren. Daarna worden de strowanden afgewerkt.

Afwerking van de binnenmuren

De binnenwanden worden vaak afgewerkt met OSB-panelen. Voor een vochtregulerende werking wordt er vaak gewerkt met een laag leemstuc op de panelen. Naast het feit dat leem een ademend materiaal is, heeft een leemstuc ook goede thermische en akoestische eigenschappen.

Daarnaast is een kalkstuc ook een mogelijkheid. Het is iets harder en minder flexibel dan leemstuc, maar is eveneens duurzaam en dampopen. Kalkstuc is overigens zeer geschikt voor vochtige ruimtes zoals een keuken of badkamer.

Afwerking van de buitenmuren

Voor de buitenmuren van een strobaalwoning wordt er meestal een beroep gedaan op een kalkpleister (kalkstuc of kalkcementstuc), vanwege de dampopen en waterafstotende eigenschappen. Kalkpleister biedt namelijk een goede bescherming tegen weersinvloeden en schimmelvorming en kan ik verschillende structuren en kleuren worden aangebracht.

Ook voor de buitenmuren is leempleister een optie, maar hier wordt er vaak een combinatie met kalk toegepast om de waterbestendigheid te verhogen. Als er met een leempleister wordt gewerkt, moet de buitengevel goed beschermd worden tegen directe regenbelasting door een brede dakoversteek of extra coating.

Damopen bouwmethode

Een belangrijk aspect hier is dat er dampopen gebouwd moet worden. De muren moeten vocht in dampvorm kunnen doorlaten om te voorkomen dat het in de constructie opgesloten raakt, wat kan leiden tot schimmelvorming, houtrot en andere schade. Stro is een goed, ademend materiaal voor vochtregulering in huis. De combinatie van stro, leem en kalk werken samen om vocht op natuurlijke wijze te beheren zonder extra dampremmers.

Waarom kiezen voor een strobaalwoning?

Gezien het geperste stro in een strobaalwoning reeds een goede thermische én akoestische isolator vormt, is er niet noodzakelijk bijkomende isolatie nodig in de muren. Om een dak te isoleren zijn strobalen echter minder geschikt - het is niet onmogelijk, maar vanwege hun breedte en gewicht is het ook niet vanzelfsprekend. Daar kan bijkomende dakisolatie dus wel nodig zijn.

Een strobaalwoning is ook haalbaar om op te zetten als zelfbouwer, mits de weersomstandigheden het toelaten. Voor de afwerking van een strowand doe je echter wel beter een beroep op een professional. Leem- en kalkpleistertechnieken zijn immers niet de meest evidente methoden voor niet-ingewijden.

Qua binnenmuurafwerking ben je echter wat beperkt in de mogelijkheden. De leempleisterlaag binnenin is absoluut nodig als vochtregulator en in principe mag daar geen volledige afwerkingslaag over. Daarnaast is een leemmuur niet sterk genoeg om kaders of andere zaken aan op te hangen. In dat geval moet er dus met verstevigingsbalken op het achterliggende OSB-frame gewerkt worden.

Hout combineren met hennep: een kalkhennepwoning

Wat is een kalkhennepwoning?

Een kalkhennepwoning is in essentie hetzelfde als een strobaalwoning: de draagconstructie is eveneens van hout, maar daarin wordt er met een ander materiaal als isolerende basis gewerkt, namelijk de houtsnippers van de hennepplant, in combinatie met kalk en water. Van dit mengsel worden hennep constructieblokken of kalkhennepblokken gemaakt.

Waar strobaalmuren meestal meer dan 40 cm dik zijn, zijn hennepwanden tot 30 cm dik. De helft daarvan wordt opgevuld met kalkhennepblokken, de andere helft met een dampopen isolatiemateriaal - denk aan hennepvlokken of houtwolisolatie. In daken kan er eveneens gewerkt worden met hennepvlokken, dekens of platen.

Net als een strobaalwoning, moet de constructie hier dampopen zijn. Hennep is ademend, waardoor vochtproblemen in de constructie worden voorkomen en een gezond binnenklimaat wordt bevorderd.

Waarom kiezen voor kalkhennepbouw?

De dampopen eigenschappen van een kalkhennepconstructie reguleren vocht en voorkomen uit zichzelf schimmelvorming. Het gebruik van natuurlijke materialen zorgt, net als bij een strobaalwoning, voor een ademend en allergievriendelijk woonklimaat.

Hier is een extra isolatielaag met een dampopen materiaal (zoals eerder aangegeven - hennep, houtwol of een ander alternatief) echter wel een must. Kalkhennep heeft uit zichzelf wel goede isolerende eigenschappen, maar doordat het materiaal zeer traag droogt tijdens de constructie, is een toevoeging van een extra laag dampopen isolatielaag gewenst. Zo kan het vocht op eigen tempo afgevoerd worden, terwijl je toch voldoende isoleert.

In de binnenafwerking ben je bij een kalkhennepwoning tot meer in staat dan bij een strobaalwoning. Naast een leempleisterlaag op een OSB-wand kan je hier meer kanten uit, zolang je dampopen werkt. Naast een leempleisterlaag, kan je hier ook werken met gipsvezel- of leemplaten, waardoor je al meer met een gerust hart dingen kunt ophangen.

Tip
Hennep op zich is behoorlijk brandbaar. Fabrikanten verhogen de brandwerendheid met behulp van bijvoorbeeld kalk, ammoniumfosfaat of soda.