Zo maak je zelf een machinekast
Eens je het klussen goed onder de knie begint te krijgen, verzamel je al behoorlijk wat materiaal. Zeker als je met grotere machines werkt, kan je atelier dan behoorlijk vol beginnen liggen. Om de werkplaats ordentelijk te houden en gemakkelijke toegang tot je tools te garanderen, kan je een machinekast bouwen. We tonen je hoe.
ZORG VOOR EEN GOEDE VOORBEREIDING
materiaallijst en plan uittekenen
Net zoals altijd begint een mooi resultaat met een goed plan én een correcte materialenlijst. Deze machinekast zal grotendeels bestaan uit multiplexpanelen van 12 mm dik … die op maat gezaagd zijn in de doe-het-zelfhandel.
Om de maten voor jouw machinekast te bepalen, moet je de breedste machine opmeten die je erin wil integreren. Die bepaalt de breedte van je kast.
TIP
Reken via een online programma uit hoe alle nodige onderdelen uit een plaat gehaald kunnen worden. Zo'n programma helpt meteen ook de best mogelijke schikking te bepalen, zodat je zo weinig mogelijk verlies hebt.
Naargelang de kast verder vorm krijgt, zal je bijkomende materialen nodig hebben. We overlopen die onderdeel per onderdeel.
je kast samenstellen
de zijkanten
Begin met het samenstellen van de zijkanten van de kast. Daarvoor heb je de grote panelen en een aantal latten nodig.
Voor het kader werd hier massief grenen constructiehout gebruikt. Dit is niet zo duur en zal in combinatie met de multiplexplaten voor een stevig geheel zorgen. Let op: het is wel belangrijk om vooraf te checken of de latten die je gebruikt voor je structuur mooi recht zijn. Daarnaast moeten ze ook dezelfde lengte hebben als je panelen. Vier gelijke latten zullen namelijk de hoekpunten van je kast vormen.
Schik je latten zodanig dat de mooie kanten aan de buitenkant zitten, en markeer hun positie ten opzichte van elkaar met paringstekens. Die zullen ervoor zorgen dat je later makkelijk terugvindt welke hoeklat waar hoort.
zijkanten verstevigen
De verdere stevigheid van de kast bekom je door middel van twee planken aan de boven- en onderzijde van de wanden. Een constructieplank met een dikte van 19 mm en een breedte van 10 cm is hiervoor ideaal. Die zaag je op maat van de breedte van je zijpaneel.
Leg de planken op hun plek en markeer hun positie. Op die manier weet je waar je het paneel moet voorboren om dit aan de lat te bevestigen.
TIP
Na het voorboren breng je ook wat houtlijm aan, zodat de verbinding extra stevig is. De machinekast komt in een atelier, dus een vochtbestendige D3-houtlijm is aangewezen.
De latten zullen aan de buitenzijde van de zijwanden zitten. Voor een onzichtbare bevestiging schroef je die dus via de binnenkant aan je paneel vast. Het paneel zelf is 12 mm dik en de latten zijn 19 mm dik. Schroeven van 30 zijn hiervoor dus net geschikt. Deze boven- en onderlat zullen stevigheid brengen in de dunnere plank. Je maakt er eigenlijk als het ware een raamwerk op, die de stabiliteit zal vergroten.
sponning maken
Tijd nu om de twee rechtse latten van je geraamte aan het paneel te monteren. Aan de hand van je paringstekens vind je die gemakkelijk terug. De verbinding tussen de hoeklatten en je plaat zal gebeuren met een manuele sponning. Je maakt hiervoor een dun latje op maat, zodat het tussen de boven- en onderlat van het zijpaneel past. Dit bevestig je nu met houtlijm en nagels aan je hoeklat.
Een nagel elke 15 à 20 cm volstaat, want deze dienen enkel om de lat op zijn plaats te houden tot de lijm zijn volledige sterkte bereikt heeft. Hetzelfde doe je voor je tweede hoeklat. Tegen deze sponning zal dan het paneel geschroefd worden, wat zorgt voor een heel stevige verbinding van je plaat aan je massief raamwerk.
Fixeer de voorbereide hoeklatten nu aan de boven- en onderlat van je zijpaneel met behulp van een deuvelverbinding.
Om de correcte positie van je deuvels in te boren, kan je een zelfgemaakt hulpstuk gebruiken.
Meet en teken eerst af waar de deuvels moeten geplaatst worden. Hou dan je hulpstuk ter plaatse, dat de perfecte boorpositie zal aangeven. Voor je begint te boren, moet je wel nog de geschikte boordiepte op je boorkop afplakken. Leg je deuvel daarvoor op zijn correcte positie boven de naad en hou je boor erlangs. Plak nu de afstand af van het begin van je hulpstuk tot het einde van je deuvel. Dit is de referentie voor je boordiepte. Via de mal in je hulpstuk kan je nu het gat voor je deuvel gaan inboren. Dit doe je op beide onderdelen die met de deuvels zullen verbonden worden.
Klem je hulpstuk dus op de aftekende positie en boor dan het gat volgens de aangegeven diepte op je boorkop. De diameter van je boor is dezelfde als die van je deuvel – in dit geval 8 – zodat de verbinding goed spant. Als diepte voorzie je een paar millimeter marge aan beide zijden, want je lijm zal ook nog wat plaats innemen. Let er natuurlijk op dat je mooi recht boort.
Zijn beide kanten voorbereid, dan kan je met de deuvels controleren of de man-vrouwverbinding ook effectief goed overeenkomt. Doe daarna hetzelfde aan de onderkant van je lat en paneel. En aan de andere hoeklat van de zijwand.
Nu is het nog een kwestie van alles definitief te bevestigen. Breng daarvoor wat houtlijm aan op de verbinding en in de deuvelgaten. Steek de deuvels ter plaatse en schuif de verbinding in elkaar. Gebruik een hamer en slagblokje om aan te kloppen zodat de onderdelen goed op elkaar aansluiten. Het massieve houten kader – zijnde de boven- en onderlat en de hoeklatten – zijn zo al aan elkaar bevestigd.
paneel vastmaken aan de sponningslat
Als volgende stap ga je ook het paneel nog vastmaken aan de sponningslat. Doe dit opnieuw van binnenuit, zodat de schroeven aan de buitenzijde niet zichtbaar zijn. Schroeven van 20 lang zijn hiervoor voldoende. Boor het paneel voor maar doe dit niet te diep. Je zal tijdens het boren voelen wanneer je door het paneel bent. Daarna kan je de schroeven indraaien.
Door het voorboren zal de plank beter tegen de sponninglatten aantrekken. Trek de hoeklat tegen de zijwand aan voor je schroeft, zodat die mooi tegen elkaar aansluiten. Lijm is in dit geval niet nodig, want het paneel heeft nog een beetje speling nodig om wat te kunnen uitzetten of krimpen. Eens je eerste zijpaneel zo voorzien is van een verstevigend massief kader, kan je ook de andere zijkant op dezelfde manier gaan voorbereiden.
achterwand
Om de achterkant van de machinekast aan de twee zijpanelen te bevestigen, moet je opnieuw volgens het principe van een sponning werken. Maar eerst moet je de plaat weer gaan verstevigen met een lat boven- en onderaan.
Maak die op maat volgens de breedte van je paneel. Vermijd hierbij dat je de verbinding ter hoogte van noten in het hout moet maken. Lijm en schroef deze kaderlatten daarna vast aan de boven- en onderzijde van het paneel.
zijpanelen en achterwand verbinden
Tijd nu om de verbinding met de voorbereide zijpanelen te maken. Aan de hoek gebeurt dit opnieuw via een deuvelverbinding aan het massieve latwerk. Teken de positie voor je bevestigingspunten af en boor de gaten voor je man-vrouwverbinding voor met behulp van je mal.
Daarna moet ook de sponning nog gemaakt worden. Teken hiervoor eerst de lijn voor de bevestiging aan de sponning uit op je zijpaneel. Het latje is 19 mm breed, dus markeer je een lijn op 9 mm, zodat je in het midden van de lat zou schroeven. Boor dan de bevestigingspunten voor op die lijn.
Daarna maak je de sponningslat zelf op maat zodat die tussen de boven- en onderlat van de achterwand past.
Verlijm die op de juiste positie op de hoeklat van je zijpaneel. Fixeer de positie met een paar nagels.
Zo is alles voorbereid om de zij- en achterwand aan elkaar te monteren.
Doe lijm op de deuvelverbinding voor je die in elkaar steekt. Klop eventueel aan voor een goeie aansluiting. Ten slotte schroef je het zijpaneel nog op de sponning vast via de voorgeboorde bevestigingspunten. Op die manier zit alvast één zijpaneel ter plaatse. Voor het andere ga je op exact dezelfde manier te werk.
boven- en onderkant
Om de boven- en onderkant van de machinekast in orde te kunnen brengen, moet je eerst nog een extra steunbalk voorzien aan de open voorzijde van je kast. Meet de afstand tussen de zijpanelen en kort een massieve lat af op deze maat. Teken de dikte van de lat af op je zijwand en markeer het midden van dit vlak. Dit is waar je de regel zal vastschroeven.
Boor eerst voor en verzink het gat met een soevereinboor, zodat de schroef mooi in één vlak met je zijwand zal zitten.
Doe wat lijm op de uiteindes van je steunbalk voor je die ter plaatse steekt en vastmaakt aan de zijwanden. Een schroef van 70 zorgt voor een stevige bevestiging. Deze lat vormt niet enkel een basis voor je bovenvlak, maar geeft de kast ook extra stevigheid.
Ook aan de andere drie zijden van je bovenvlak moet je nog extra draagbalken voorzien. Het kan zijn dat je hoeklatten hierbij wat in de weg zitten, dus daar schuin je dan af in een hoek van 45° zodat de balk er mooi tussen past. Eens de drie onderdelen van dit steunkader gezaagd zijn, controleer je of ze in de opening passen voor je ze aan elkaar bevestigt.
Boor daarna de latten voor, voor je het geheel aan de kast zelf vastschroeft. Gebruik hiervoor voldoende lange schroeven, maar let wel op dat die niet zullen uitsteken aan de zijkant, want je schroeft weer van binnen naar buiten toe.
Maak daarna eenzelfde steunkader aan de onderkant van je machinekast.
Check tijdens het monteren regelmatig of je steunlatten mooi in lijn met het uiteinde van je panelen en haaks in de kast zitten.
boven- en onderplaat monteren
Op deze steunkaders moet nu nog een plaat gemonteerd worden. Normaal zijn die al op maat gezaagd in de doe-het-zelfzaak volgens je plan. Controleer natuurlijk steeds of ze ook effectief in je kast passen en werk bij waar nodig. Aan de hoeklatten moet bijvoorbeeld nog een uitsparing gemaakt worden. Dit doe je met de decoupeerzaag.
Leg het bodempaneel dan ter plaatse. Heb je de hoekjes goed uitgewerkt, dan past die perfect in je kast. Hetzelfde doe je met de bovenplaat.
TIP
Ook al klemmen de platen in de opening, vergeet ze uiteraard niet aan je latstructuur te fixeren met schroeven.
Op die manier is het corpus van de kast klaar.
lades voorzien
In de kast kan je nu lades voorzien voor de machines, die tegelijk dienstdoen als werkblad. Ook hier werden de nodige panelen al voorgezaagd, maar moet je nog controleren of ze goed zijn qua maat. Het is best dat je aan beide zijden nog ongeveer een halve centimeter speling hebt, zodat je de lades later vlot uit je kast krijgt.
Dit paneel moet nu op een houten frame gemonteerd worden om zo een stevig werkblad te vormen. Voor het kader maak je planken op maat, volgens de grootte van je plaat. Begin met de twee zijlatten op maat te maken en zet die op je plaat. Zo kan je makkelijk de tussenmaat nemen voor de andere twee zijdes van je kader.
De planken moeten nu nog aan elkaar bevestigd worden om het frame te vormen. Teken de helft van de dikte van de plank af op het uiteinde, zodat je mooi in het midden zou schroeven. Boor voor om zo vlot in de kopse kant te kunnen vastmaken.
Het in elkaar steken van het kader doe je terwijl je het op het paneel positioneert, zo ben je zeker dat je maten mooi zullen overeenkomen. Om het frame aan het paneel te bevestigen voorzie je nog extra latjes in de hoek tussen je kader en de plaat. De latten zelf zijn 19 mm dik, dus een schroef van 30 is de maximumlengte die je hier kan gebruiken zodat die niet zou uitsteken. Voorboren is hier niet nodig, omdat het bovenste deel van de schroef geen schroefdraad heeft en de delen dus automatisch goed tegen elkaar zullen trekken.
Begin met de latten aan het paneel te schroeven en schroef daarna ook vast aan het kader. Zo vormt alles één geheel. Opgelet: schroef wel in het midden van de lat tegen het splijten. Een paar extra schroefjes aan de bovenzijde zorgen ten slotte voor een stevig resultaat. Maak volgens deze werkwijze het aantal lades dat je nodig hebt.
Nu je de kast in mekaar hebt gestoken, kan je ze ook inrichten.
