UNIZO stelt flexibiliteit van federaal regeerakkoord op prijs

Afwachten wat er daadwerkelijk verwezenlijkt wordt

Eind januari presenteerde de federale regering het veelbesproken regeerakkoord. Een ambitieus plan met de beleidslijnen voor de legislatuurperiode tot 2029. Geen enkele voorgestelde maatregel is al vertaald naar een definitief wetsontwerp, maar er wordt fors ingezet op ondernemerschap. Wat betekent dit federaal regeerakkoord voor kmo's en ondernemers? Kiosk sprak met Chiel Sterckx, retailexpert bij UNIZO.

Personeelsbeleid

Gemakkelijker aanwerven

De proefperiode wordt opnieuw ingevoerd. Voortaan kunnen werknemers én werkgevers het arbeidscontract beëindigen met een opzegtermijn van 1 week tijdens de eerste 6 maanden.

Chiel Sterckx: "Dit geeft de ondernemer de nodige flexibiliteit om nieuw personeel uitgebreid te 'testen'. In het huidige systeem neem je een medewerker direct aan voor onbepaalde duur, wat risico's met zich meebrengt. Ik denk bovendien dat werkgevers mogelijk sneller geneigd zijn een kandidaat aan te werven als ze dankzij deze maatregel eerst diens motivatie, vaardigheden en capaciteiten kunnen beoordelen."

"Het is sowieso al moeilijk om geschikt personeel te vinden. Hoewel we reeds over de piek zijn, blijven nog heel wat vacatures openstaan. De retail is niet de best betaalde sector. Daar komt nog bij dat perswinkels vaak al tussen 6 en 7 uur 's ochtends openen: de winkel wordt in orde gebracht, pendelaars komen binnen, en de kranten en magazines worden geleverd. Niet veel mensen zijn bereid of in staat om op deze uren te werken. Medewerkers staan vandaag vaker stil bij de balans werk/privé. Toch zijn er nog diverse mogelijkheden om personeel in deze sector over de streep te trekken: er is sociaal contact, je werkt vlakbij huis, enzovoort."

Uitbreiding flexibele stelsels

"Daarnaast wordt het gemakkelijker om de noden aan te vullen met flexi's of jobstudenten. Het maximum jaarinkomen voor flexi-jobs wordt verhoogd van 12.000 naar 18.000 euro. Dat is een goede zaak; zeker wanneer flexi's op verschillende plaatsen werken, zitten ze snel aan het plafond van dit voordelige tarief waarna ze volledig belast worden. Studenten mogen tijdens het hele jaar meer uren presteren."

"Net als alle ondernemers krijgen winkeliers te maken met het probleem van de loonindexatie. Als een werknemer op pensioen gaat, dan staan ze voor de keuze. Ofwel iemand anders aannemen – al dan niet deeltijds – ofwel het vast personeel tot een minimum beperken en een beroep doen op flexi's en jobstudenten. Enerzijds kun je wel meer rekenen op vast personeel. Maar anderzijds hoef je deze laatsten alleen op piekmomenten in te zetten en moet je ze voor het overige niet betalen. Bij deze werkkrachten stelt zich wel het probleem van opleidingen; denk aan de werking van de terminal van de Nationale loterij, het hoe en waarom van identiteitscontrole bij tabaksproducten,... . Dat is dan weer de keerzijde van die flexibele stelsels."

"Het maximum jaarinkomen voor flexi-jobs wordt verhoogd van 12.000 naar 18.000 euro. Dat is een goede zaak. Studenten mogen het hele jaar door meer uren presteren"

Pensioenen

Het regeerakkoord heeft ook invloed op de pensioenen. "Bij alle maatregelen heeft men rekening gehouden met onze voorstellen. Voor werknemers zal max. 20% van de gelijkgestelde periodes zoals mantelzorg, moederschapsverlof,... meetellen bij de berekening, terwijl dat tot nu 1/3e van de totale loopbaan kon zijn. Bij zelfstandigen is dat tot nu toe slechts 4%. Het onevenwicht wordt aangepakt, dat is een goede zaak. Er wordt op een meer realistische manier gekeken naar effectief gewerkte periodes. Door lobbywerk is het zelfstandigenpensioen de voorbije jaren al verhoogd, en de huidige maatregelen zijn nog een schepje daarbovenop om de kloof tussen werknemers en zelfstandigen te dichten."

"Hetzelfde geldt voor het malussysteem. Dat past in het pleidooi voor 'loon naar werken': wie sneller met pensioen gaat, krijgt minder geld. In algemene termen kunnen we stellen dat bij alle voorstellen tot pensioenhervorming de stelsels op alle vlakken geharmoniseerd worden. Vroeger was er heel vaak de reflex om te harmoniseren in de richting van het voordeliger stelsel, nu gebeurt dat op basis van de strengste regels, en dat zijn vaak die van de zelfstandigen. Dat is een positieve evolutie."

Fiscale maatregelen

De regering plant op fiscaal vlak onder meer een nieuwe aftrek voor ondernemers en ingrepen in de personenbelasting. "De hervorming in de personenbelasting is heel relevant voor deze sector. Er worden daarnaast maatregelen genomen opdat werknemers minstens 500 euro netto per maand overhouden, zodat het verschil tussen werken en niet werken groter wordt. Daar is al langer sprake van, maar de ambitie van de regeringspartners is om nu echt te focussen op de lonen onder de mediaan, precies daar waar het voor de winkelier een groot verschil kan maken. De ondernemer hoeft geen extra kosten te maken, terwijl de medewerker er wél meer aan overhoudt."

"Ook de verhoging van de belastingvrije som voor werkenden is echt een goede uitkomst, want de loonlast ligt al zo hoog in Europa. Ten slotte is er tegen 2027 een nieuwe maatregel voorzien in de ondernemersaftrek voor wie een eenmanszaak heeft. Dit voorstel is door ons uitgewerkt. Het bedrag staat nog niet vast, maar met deze fiscale gunstmaatregelen krijgt iedereen meer loon naar werken op het einde van de rit."

Administratieve vereenvoudiging

Arbeidsongeschiktheid

"Het beperken van de administratieve rompslomp bij ziekte is een van onze speerpunten. We zijn dan ook tevreden dat hierover een aantal concrete voorstellen zijn opgenomen. Ten eerste wordt de uitkeringsaanvraag geautomatiseerd. De huisarts regelt de aangifte bij het ziekenfonds rechtsreeks via een elektronische toepassing. Ook de aanvraag van de 'gelijkstelling wegens ziekte', wat een volledige stopzetting van de activiteiten inhoudt, zal in de toekomst semi-automatisch gebeuren. Tot nu toe vereist dit een aparte aanvraagprocedure waar veel zelfstandigen niet van op de hoogte zijn. Daarnaast gaat de regering na hoe ze zelfstandigen beter kan informeren over de regels inzake arbeidsongeschiktheid en de mogelijkheden van werkhervatting. Dankzij deze maatregelen worden zelfstandigen administratief ontzorgd, zodat ze zich kunnen focussen op hun herstel."  

Gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid

"Ook de gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid vinden we positief. Om in dat geval recht te hebben op een uitkering, moet de zelfstandige zijn activiteit volledig stopzetten. Nadien kan een activiteit gedeeltelijk hervat worden. Maar het spreekt voor zich dat een zelfstandige financieel nadeel ondervindt als hij zijn zaak volledig moet sluiten. Een systeem van gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid is heel goed als preventieve maatregel. Door de zorgen over het voortbestaan van hun zaak, werken zelfstandigen heel lang door, terwijl het eigenlijk beter zou zijn om (tijdelijk) wat gas terug te nemen. De gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid zou dit oplossen."

"We verwachten daarnaast dat er nog bijkomende middelen worden vrijgemaakt voor preventie. Zeker in vergelijking met werknemers kunnen hier nog heel wat stappen gezet worden, bijvoorbeeld door via het sociaal statuut van de zelfstandigen een budget te voorzien waarmee ondernemers tijdens hun loopbaan investeringen doen in preventie en welzijn. We blijven hiervoor ijveren."

Extra vereenvoudiging

Er kunnen nog heel wat andere administratieve verplichtingen vereenvoudigd of geschrapt worden. Denk bijvoorbeeld aan de relatie met de fiscus en het boetebeleid. Ook op het gebied van de opkomende verplichting tot elektronische facturatie B2B. UNIZO zet sterk in op bewustwording, en er komt ook nog een initiatief vanuit de overheid. Wat nog aandacht behoeft, is de gebrekkige aanmeldingsapp CSAM van de overheid, de frustraties rond de E-box en de overvloed aan digitale platformen op Vlaams en federaal niveau.

Lagere kosten

De regering schaft kleinere belastingen af en schrapt enkele administratieve formaliteiten via een 'wet lagere kosten': een druppel op een hete plaat? "De invulling moet nog grotendeels gebeuren, maar er wordt onder andere gedacht aan de kosten voor de neerlegging van de jaarrekening. De beste aanpak lijkt dat er via sectoranalyses wordt gewerkt om die 'verdoken' kosten en administratieve frustraties op te sporen. Waar wij alvast op letten, is dat er geen extra regeldruk bijkomt."

Tabaksbeleid met visie

"Het feit dat er geen tabaksdisplays meer mogen worden gebruikt, bracht al extra kosten met zich mee. Daardoor zijn de producten minder attractief, wat een impact heeft op de verkoop. Ook de voortdurend stijgende prijzen leiden tot een daling van de verkoop. Wij pleiten al langer voor een correcter fiscaal stelsel om het anti-tabaksbeleid te ondersteunen. Wat we nu hebben, treft de consument niet hoofdzakelijk, maar knaagt wel aan de marge van de winkelier. Dit blijft voor UNIZO een speerpunt."

"Minder rokers, ja, terecht. Maar deze maatregelen zijn bij de haren getrokken. Sinds 1 april is de verkoop van tabak, e-sigaretten, waterpijpen,… verboden in winkels boven 400 m2. Wij verwachten dat dit méér klanten naar de dagblad- en tabakswinkel zal brengen, maar de vraag is of dit verbod staande kan blijven gezien het aantal lopende procedures. Je kan je ook afvragen of een winkel van 399 m2 dan 'gezondere' tabak verkoopt dan één van 401 m2. We pleiten voor objectivering zonder discriminatie. Deze manier van onrechtstreekse exclusiviteit van tabaksverkoop is volgens ons niet de juiste.

Beter is ons voorstel om in plaats van een arbitraire grens op basis van vierkante meters te trekken, ondernemers zélf de keuze te laten tussen de verkoop van tabak ofwel voeding. Meer bepaald ‘voeding’ volgens de definitie van het FAVV, zodat voorverpakte producten met een houdbaarheidstermijn van meer dan 3 maanden nog wél verkocht mogen worden in winkels die tabak slijten. Dagbladwinkels kunnen op die manier nog snoep, chips,… aanbieden, het merendeel van hun huidig 'food' assortiment. Op deze manier blijft de (onrechtstreekse) exclusiviteit voor dagbladhandels sterker overeind, want supermarkten zullen doorgaans kiezen om uitgesloten te worden van tabaksverkoop gezien ze (verse) voeding verkopen. Al mogen we het effect van exclusiviteit ook niet overschatten op de totale brutomarge, gezien er in totaliteit minder tabak wordt verkocht."

"Wij pleiten al langer voor een correcter fiscaal stelsel om het anti-tabaksbeleid te ondersteunen. Wat we nu hebben, treft niet hoofdzakelijk de consument, maar knabbelt wel aan de marge van de winkelier"

Toekomstplannen voor kmo's

De federale regering ontwikkelt een kmo-plan voor een aantrekkelijker ondernemingsklimaat voor kleine en micro-ondernemingen, met specifieke focus op starters.

"In de beleidsnota van minister Eléonore Simonet staan verschillende punten om het kmo-schap te ondersteunen op het vlak van administratie, fiscaliteit, een vereenvoudiging van de financiering,... . Hierbij worden starters op een positieve manier benaderd. Onze economie steunt voor een groot deel op kmo's; elk plan dat hen bij al deze facetten helpt, beschouwen wij als zeer gunstig. Je kan wel starters begeleiden naar ondernemerschap, maar het gaat erom ook een positief ondernemersklimaat te scheppen, niet alleen op korte maar ook op (middel)lange termijn. Binnen het federale kmo-plan wordt daar ook aandacht aan besteed, onder meer met financieringsmogelijkheden voor beginners en het toegankelijk maken van kapitaal om starters financieel te ondersteunen."

"Ook op Europees niveau roert er wat. De 'EU Small Business Act' legt de nadruk op kmo's en kleine zelfstandigen met het 'think small first'-principe. Dit betekent dat de stemmen van kmo's sterker gaan doorwegen op het beleid. De Europese regering wil niet enkel monitoren welk effect bepaalde maatregelen hebben op grote spelers, maar ook heel specifiek op de kleinere. Er wordt als het ware een extra reflex ingebouwd om met onze kmo's rekening te houden."

Voorzichtig positief

Wat vindt UNIZO van de voorgestelde hervormingen?
"We leven helaas niet in een utopische wereld. We moeten rekening houden met de economische realiteit waarin het vooral belangrijk is om de schuldenlast weg te werken. Maar de essentie is dat we in de overeenkomst veel punten zien uit het verkiezingsmemorandum dat UNIZO heeft ingediend. Dat stemt ons heel positief. De regering staat voor een moeilijke taak op lange termijn met structurele algemene hervormingen in de pensioenen, het afschaffen van de senaat, enz... . Ze richt zich niet alleen op pijnpunten bij ondernemers. Ook op fiscaal vlak worden stappen gezet voor de hervorming van de Kafkaëske administratie en de fiscaliteit. Elke vereenvoudiging op dat vlak is voor ons alleen maar positief."

Gaat het akkoord ver genoeg?
"We hadden gehoopt op een hervorming van de tarieven in de personenbelasting, dat zou zeker de kers op de taart zijn geweest. Een tweede bezorgdheid is dat er veel mooie maatregelen worden voorgesteld, maar misschien worden deze wel teniet gedaan door andere tegenmaatregelen. Er wordt altijd gewacht op de definitieve uitwerking. Tot dan is voorzichtigheid geboden. We houden er rekening mee dat het een Belgisch akkoord is; dat betekent niet noodzakelijk dat het werkelijk wordt doorgevoerd, maar daar gaan we wel van uit."