Regels rond verkoop vuurwerk

"Opslagvergunning is verplicht indien u vuurwerk wilt verkopen en stockeren"

Feestvuurwerk is fantastisch, als men de wet naleeft. In België zijn zowel de verkoop als het gebruik van vuurwerk streng gereglementeerd. Dagbladhandels die vuurwerk verkopen, zowel fysiek als online, houden zich maar beter aan de specifieke wetgeving.

Pyrotechnisch materiaal

Vuurwerk, ofte pyrotechnische materiaal, zijn producten die explosieve stoffen bevatten die warmte, licht, geluid, gas, rook of een combinatie daarvan produceren.

"In België is alles wat met vuurwerk te maken heeft geregeld in KB's en MB's", stelt Christophe Byl, voorzitter Belgian Pyrotechnics Association (BelPyro vzw), "een bevoegdheid van de FOD Economie. Feestvuurwerk mag niet vrij verkocht worden en is aan strenge opslagvoorwaarden onderworpen. Eens de handelaar een opslagvergunning heeft, moet hij ook over de nodige verzekeringen beschikken. En dat is niet evident."

Categorieën

Volgens de Europese wetgeving, omgezet door het KB van 20 oktober 2015, wordt vuurwerk in verschillende categorieën ingedeeld, op basis van risico, geluidsniveau en gebruik. Een goed begrip van deze categorieën is essentieel om te weten welke soorten legaal verkocht mogen worden.

Categorie F1

Dit is vuurwerk dat zeer weinig gevaar oplevert. Weinig gevaar veronderstelt dat het correct werkt en correct gebruikt wordt. Het genereert een verwaarloosbaar geluidsniveau en wordt binnenshuis gebruikt. Voorbeelden zijn knetterballen, sterretjes/wonderkaarsen, trektouwen en party poppers.

Categorie F2

Dit vuurwerk veroorzaakt weinig gevaar en heeft een laag geluidsniveau, en is bestemd voor gebruik in de openlucht. Voorbeelden: vuurpijlen, Romeinse kaarsen en Bengaals vuur.

Daarnaast zijn er ook andere vuurwerkcategorieën, maar die vallen buiten het bestek van dit artikel, zoals: vuurwerk voor professioneel gebruik, theatergebruik, seinvuurwerk ... . Elk pyrotechnisch artikel is voorzien van een etiket met daarop de categorie (F1, F2, F3, F4, T1, T2, P1 of P2) en het type (batterij, banger, fontein enzovoort).

Welke soorten zijn verboden?

"Pyrotechnische artikelen toegelaten voor verkoop aan de modale consument, ouder dan 18 jaar, zijn de categorieën F1 en F2", zegt woordvoerster Lien Meurisse van de FOD Economie. "Alle andere soorten mogen uitsluitend aangeboden worden aan personen met gespecialiseerde kennis."

Sinds 24 mei 2024 moeten personen met gespecialiseerde kennis houder zijn van een vergunning afgeleverd door de directeur-generaal van de Algemene Directie Kwaliteit en Veiligheid van de FOD Economie. Deze vergunning heet 'pyro-pass', een geharmoniseerd document binnen de Benelux, met een maximale geldigheidsduur van 5 jaar.

Lokale overheden zijn daarnaast bevoegd om, omwille van de openbare orde of om veiligheidsredenen, een algemeen vuurwerkverbod in te stellen tijdens bepaalde perioden, zoals rond de jaarwisseling.

Welke soorten mag u verkopen?

Meurisse: "Zonder opslagvergunning mogen dagbladhandels en andere kleinhandels geen enkel soort vuurwerk vrij verkopen noch stockeren."

Mét opslagvergunning gaat het om een opslagplaats type E. De klasse van de opslagplaats wordt bepaald aan de hand van de totale hoeveelheid pyrotechnische sas (mengsel), vervat in het te stockeren vuurwerk:
- opslagplaats 1ste klasse voor meer dan 25 kg netto explosieve massa en minder dan 150 kg
- opslagplaats 2e klasse voor minder dan 25 kg netto explosieve massa

De kleinhandel mag feestvuurwerk in zijn zaak opslaan met een inhoud van 4 kg pyrotechnische sas, op voorwaarde dat de producten reglementair verpakt zijn en bewaard worden in een gesloten kast, ontoegankelijk voor de klant. Op de website van FOD Economie kunt u de 'Technische nota opslagplaats voor pyrotechnische artikelen uitgebaat door kleinhandelaars' nalezen.

De vergunning voor een opslagplaats van 1ste klasse wordt toegestaan door de deputatie van de Provincieraad, na advies van de Dienst Reglementering Veiligheid van de Algemene Directie Kwaliteit en Veiligheid van de FOD Economie. Bij de vergunning wordt een uittreksel uit het kadastrale plan gevoegd binnen een straal van honderd meter van de perimeter van de inrichting.

De vergunning voor een opslagplaats 2e klasse wordt toegestaan door de gemeentelijke overheid, na advies van de Dienst Reglementering Veiligheid van de Algemene Directie Kwaliteit en Veiligheid van de FOD Economie.

Wat met verzekering, politie en brandweer?

"Met zijn verzekeringsmaatschappij kan de dagbladhandelaar best zijn verzekeringscontract nakijken", zegt Lien. Het niet-melden aan de verzekeringsmaatschappij kan ertoe leiden dat schadeclaims na een incident worden afgewezen. Daarnaast kan de verzekeringspremie stijgen door het verhoogde risico.

"Naast de federale wetgeving op verkoop, opslag (en transport) van pyrotechnische artikelen kan ook regionale en lokale wetgeving van toepassing zijn. De gemeente zal steeds betrokken worden bij de vergunningsprocedure voor een kleinhandel", weet Lien.

Afhankelijk van de gemeente, kan het verplicht zijn om de lokale politie en brandweer in te lichten. De politie kan controles uitvoeren, terwijl de brandweer op de hoogte moet zijn van de aanwezigheid van explosief materiaal.

Verkoop via webshop of internet

Lien beaamt dat vuurwerkverkoop aan particulieren via het internet toegelaten is. "Men kan feestvuurwerk via het internet bestellen en dat vervolgens in een fysieke winkel ophalen, na identificatie als +18-jarige."

"Het is echter streng verboden om vuurwerk via bpost of elke andere pakjesdienst te versturen, ook niet in kleine hoeveelheden. Dergelijk transport dient te gebeuren door een transportbedrijf dat de internationale ADR-regelgeving (wegvervoer van gevaarlijke stoffen) volgt."

ADR staat voor L’Accord relatif au transport international de marchandises Dangereuses par Route.

Een consument mag vuurwerk alleen in erkende en gespecialiseerde winkels kopen die een federale vergunning bezitten. De verkoop van vuurwerk door marktkramers op kermissen en markten is verboden.

Leeftijdscontrole en aankoopbeperkingen

"De dagbladhandelaar moet dus de leeftijd van de vuurwerkkoper controleren", verduidelijkt Lien. "Het controleren van de identiteit aan de hand van een geldig identiteitsbewijs is verplicht om te voorkomen dat vuurwerk in handen van minderjarigen komt. Als de consument echter weigert om zijn identiteitskaart te tonen, mag het vuurwerk niet verkocht worden."

Een particulier ouder dan 18 jaar mag, zonder vergunning, feestvuurwerk (pyrotechnische artikelen van categorieën F1 en F2) bezitten van in het totaal 1 kg erin vervatte pyrotechnisch sas.

Overtredingen

"Overtredingen kunnen leiden tot gevangenisstraffen en boetes. De goederen worden in geval van overtredingen verbeurd verklaard", besluit Meurisse.

"Ook strafrechtelijke sancties zijn voorzien bij niet naleving van het koninklijk besluit van 20 oktober 2015. De inbreuken op dat tweede besluit worden bestraft met een strafrechtelijke boete van 26 tot 25.000 euro, met uitzondering van inbreuken op de taalverplichtingen met betrekking tot de verplichte vermelding van informatie en documenten. Deze laatste worden bestraft met een boete van 26 tot 10.000 euro. Telkens te vermenigvuldigen met de opdeciemen (maal 8)."