Plantaardige vis in de toonbank

Belgische plantaardige alternatieven scoren op omega-3 en vezels

Met de groeiende druk op wereldwijde visvoorraden en toenemende consumentenbezorgdheid over duurzaamheid en gezondheid, staan plantaardige visalternatieven steeds vaker in de schijnwerpers. Een recent rapport van ProVeg International onderzocht honderd visvervangers in elf landen, waaronder België, en brengt verrassende inzichten voor handelszaken die oog hebben voor innovatie én ambacht.

Waarom we alternatieven nodig hebben

Bijna 40% van de wereldwijde visbestanden is overbevist en nog eens 50% wordt maximaal benut. Klassieke vis wordt bovendien steeds vaker geassocieerd met methylkwik, microplastics, en antibioticaresistente bacteriën uit viskwekerijen. Daarnaast is industriële visserij slecht voor het milieu. Technieken zoals bodemsleepnetten vernietigen de gevoelige habitat van de oceaanbodem en koraalriffen.

Een aanzienlijk deel van de visuitrusting - dat voornamelijk uit plastic bestaat - komt terecht in de zee en vormt een bedreiging voor ongeveer 66% van de zeedieren. Vogels en zeedieren raken verstrengeld in drijf- en kieuwnetten, maar het plastic breekt ook af in microplastics die door zeedieren worden opgenomen. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de zeedieren zelf, maar ook voor de menselijke gezondheid aangezien deze deeltjes in de voedselketen terechtkomen.

Hoewel vis vaak wordt beschouwd als een gezond en natuurlijk voedingsmiddel, gaat er achter de schermen een minder bekende realiteit schuil: de menselijke tol van de wereldwijde visindustrie. Wereldwijd worden vissers blootgesteld aan uitbuiting, dwangarbeid en moderne slavernij. NGO's en media brachten al schrijnende gevallen aan het licht - van Zuidoost-Azië tot Schotland. Naarmate het bewustzijn groeit, kiezen consumenten steeds meer voor ethisch verantwoorde alternatieven.

Belgisch aanbod in beeld

Het rapport "Out of the Net, Into the Future" analyseerde 100 plantaardige visproducten uit 11 landen. Van alternatieven voor fish sticks en fish burgers tot vervangers voor gerookte zalm, scampi's en calamari. Voor België werden er negen producten bestudeerd. Ons land scoort verrassend goed, vooral op het vlak van omega-3. De Belgische producten bevatten gemiddeld 1,5 gram omega-3 vetzuren per 100 gram, het hoogste van alle onderzochte landen. Vis heeft doorgaans een hoog omega-3 gehalte en een lage vetwaarde. De Europese Unie heeft een drempel van 1,5 gram vet per 100 gram om bestempeld te worden als "laag in verzadigd vet", maar die doelstelling wordt in België niet gehaald. De vetwaarde voor de Belgische producten blijft wel onder een gemiddelde van 2 gram vet per 100 gram.

Ook het vezelgehalte is in België bovengemiddeld. Met een gemiddelde van 5 gram vezels per 100 gram voldoen de meeste Belgische producten aan de Europese claim “bron van vezels”. Vezels zijn van vitaal belang voor de algemene gezondheid. De plantaardige alternatieven kunnen een aantrekkelijk voordeel bieden voor klanten die bewust kiezen voor hun spijsvertering en verzadiging.

Een aandachtspunt is de verrijking met micronutriënten. Slechts een klein deel - minder dan 25% - van de Belgische producten bevat toegevoegde vitamine B12, ijzer of jodium – voedingsstoffen die van nature in vis voorkomen. Voor klanten die volledig plantaardig eten, kan dit een gemis zijn.

Wat betreft eiwitgehalte scoren de Belgische producten gemiddeld goed. In de Europese Unie mag een product alleen als "eiwitbron" worden bestempeld als minstens 12% van de energie uit eiwit komt. Maar liefst 90% van de Belgische alternatieven voldoen aan dit criterium. 

Wat verder opvalt, is het gebruik van Nutri-Score in Belgische winkels. Dit label helpt de klanten om snel te informeren over de gezondheid van een bepaald product.

Wat verkopers kunnen doen

Het rapport van ProVeg International geeft niet alleen inzicht in de voedingswaarde van plantaardige visalternatieven, maar reikt ook concrete aanbevelingen aan voor retailers. De manier waarop deze producten in de winkel gepresenteerd en geprijsd worden, heeft namelijk een directe impact op het koopgedrag van de consument.

Strategische plaatsing is daarbij cruciaal. Producten die slechts een plekje krijgen in het vegetarische hoekje, worden vaak over het hoofd gezien. Plaats daarom de plantaardige alternatieven tussen of naast hun dierlijke tegenhangers. Dit vergroot de zichtbaarheid én normaliseert de keuze voor plantaardige alternatieven. 

Ook prijsstelling is een belangrijk aandachtspunt. Veel klanten zijn bereid iets meer te betalen voor duurzaamheid, maar een te hoge prijs blijft een drempel. Door een gelijkwaardige prijs na te streven, verlaag je de instapdrempel. Tijdelijke promoties of kennismakingsacties kunnen helpen om twijfelaars over de streep te trekken.

Daarnaast is productkennis van het personeel van groot belang. Klanten stellen vragen over smaak, bereiding, allergenen of voedingswaarde. Wie dan een onderbouwd antwoord kan geven, maakt het verschil.

Communication is key. Promoot daarom de visvervangers via verschillende marketingkanalen, van displays in de winkel tot sociale mediakanalen. Voorzie proevertjes en demonstraties in de winkel om klanten te overtuigen. Geef eventueel plantaardige recepten mee om de klanten te inspireren.