Cubaanse sigaren in woelig water

Meerdere oorzaken voor problemen met leveringen van nieuwe merken en limited editions

Er heerst een tekort aan Cubaanse sigaren op de markt. Bij ons en in Nederland valt de situatie al bij al nog mee, hoewel het toch ook dansen is op een slappe koord, maar in pakweg onze buurlanden Frankrijk en Duitsland is de situatie erger en treffen we lege rekken aan in diverse tabaksspeciaalzaken. Hoe is deze situatie ontstaan? Zijn er ook problemen met sigaren afkomstig uit andere landen? En komt er snel beterschap? Wij legden ons oor te luisteren bij verschillende distributeurs.

Oorzaken

Er is niet één oorzaak aan te duiden voor het tekort aan longfillers uit Cuba, en er bestaat helaas voor de liefhebbers ook geen makkelijke, laat staan snelle oplossing.

Aanbod volgt vraag niet

Vooreerst wordt er veel te weinig tabak geproduceerd, vooral dan van lange bladeren waardoor in eerste instantie een tekort ontstond aan grote sigaren. De Cubaanse tabaksboeren worden de laatste jaren minder en minder betaald terwijl de staat wel hogere taksen invoerde. Ze zijn dan ook tot het besef gekomen dat ze veel meer kunnen winnen op groenten die ze meteen kunnen verkopen op de plaatselijke markten. Die boeren telen wel nog tabak, het is niet zo dat ze hun volledige plantages inruilen voor groenten en fruit, maar ze breiden al zeker hun gronden niet verder uit terwijl dat wel mogelijk is.

Het aantal tabaksbladeren dat aan de fabrieken en workshops geleverd wordt, blijft echter stabiel, maar de Cubaanse staatsfirma Habanos van haar kant lanceert elk jaar wel diverse nieuwe premium sigaren en limited editions. Kortom, voor éénzelfde aantal bladeren moeten er meer merken geproduceerd worden, waardoor het finale aantal per merk en model verkleint. Met andere woorden: een stabiel aanbod voor een gestegen (internationale) vraag.

Bovenop dit probleem verdwijnt er na de productie in de fabrieken en workshops ook veel in de parallelle industrie zoals de privé-markt en de lokale Cubaanse markt. Dat doet het totale aantal voor export uiteraard nog krimpen.

Economische crisis en geen toeristische inkomsten

De Cubaanse economie zit ook in een crisis. De staat heeft geld nodig om aan de noden van het volk tegemoet te komen. En in tijden van corona zijn dat in de eerste plaats voedsel en verzorging. Het land kan te weinig importeren uit de VS. Een alternatief is meer invoeren uit Azië en de EU, maar dat is duurder. Toeleveranciers die instaan voor de sigarenkistjes, -bandjes en grotere verpakkingen worden bijgevolg veel te weinig betaald. De reeds bestaande spanningen werden door de coronacrisis alleen maar scherper gesteld.

Het toerisme is door de pandemie ook volledig weggevallen, waardoor ook de belastingvrije verkoop van sigaren is weggevallen. Neem daarbij enkele vreemde overheidsbeslissingen en je krijgt een domino-effect. Want wie een bedrijf wil opstarten in Cuba, is maar voor de helft eigenaar. De andere helft plus de grond is van de staat. Vele bedrijven zien het daardoor al niet meteen zitten om te investeren. Stel dat een bedrijf toch de gok waagt, dan haalt de staat na verloop van tijd haar winstaandeel eruit zonder die volgende, noodzakelijke stap voor economische groei te zetten: herinvesteren! Er is geen enkele intentie om die winst te herinvesteren in de modernisering van het bedrijf. Dat probleem zie je vooral in de hotelindustrie. “Cuba zou bedrijven beter voor 100% eigenaar laten zijn en dan een bedrijfstaks heffen, daar zouden ze op de lange termijn meer winsten uit halen”, horen we links en rechts.

Relatie met VS

En dan is er nog de vertroebelde relatie met de VS. Terwijl voormalig president Obama de deur naar Cuba op een kier had gezet, met als gevolg een positief effect op het toerisme en het aantal ondernemingen dat hij in het eiland wou investeren, heeft Trump die deur meteen weer dichtgegooid. Alle investeringen die toen in toerisme werden gedaan, zoals de bouw van hotels, uitbreiding van transportmogelijkheden … waren ineens nutteloos geworden, want het toerisme viel stil. President Biden kan dit tij niet van de ene op de andere dag keren.

Transportkosten stijgen

De situatie is er ook niet eenvoudiger op geworden door de bijzonder fel gestegen transportprijzen. Luchttransport is sinds het begin van de coronacrisis 3 tot 5 keer duurder geworden. Je kan dan als verdeler kiezen voor zeetransport, en met Cubaanse sigaren valt algauw een container te vullen, maar die optie duurt wel een pak langer: 6 tot 8 weken! En als er dan toch door Habanos wereldwijd verdeeld wordt, dan worden eerst de grote markten verdeeld: de grote distributeurs zijn terug te vinden in Azië, Spanje, zelfs Duitsland. De Benelux komt in dit gezelschap pas op de tweede plaats. Of, en dat maakt het alleen maar schrijnender, zijn er te weinig toebehoren zoals bandjes en kistjes, zoals hierboven reeds omschreven.

Vraag blijft stijgen

Ondanks dit tekort aan aanbodzijde, is de vraag naar (Cubaanse) sigaren sinds een jaar of 2 wel gestegen. “Van nieuwe Cubaanse merken is er een tekort, maar van reeds lang bestaande merken verkopen we wel meer”, horen we in de markt. Ook andere landen, zoals de Dominicaanse Republiek, Honduras en Nicaragua lijden onder corona, met tijdelijk een lagere capaciteit of zelfs sluiting van de fabrieken als gevolg. Ook daar is er het laatste anderhalf jaar een probleem van aanvoer van sigaren geweest, maar dat was exclusief te wijten aan de pandemie. Van alle bovenstaande problemen, zoals plantages die ingenomen worden voor voedselproductie, is daar geen sprake. Er werd in die landen ook meteen gekozen voor meer productieruimte, zodat de vraag kan beantwoord blijven en de social distancing-regels door de werknemers gerespecteerd konden worden. Er zijn dus wel degelijk grote stockonderbrekingen geweest in deze drie concurrerende landen (waarvan Nicaragua vooral de laatste paar jaren fors is komen opzetten), maar die liggen sinds juni dit jaar zo goed als achter de rug.

Corona beïnvloedt sigarenconsumptie positief

De gestegen vraag werd ook in de hand gewerkt door corona. Weken thuiszitten heeft de sigarenconsumptie bij Westerse sigarenliefhebbers verhoogd. Er werd geen geld meer uitgegeven aan vrijetijd of reizen en dus had men plots een groter budget ter beschikking. Die toegenomen vraag bestaat nog steeds, maar kan dus maar zeer beperkt door Cuba beantwoord worden. Ondertussen worden er bij de importeurs recordomzetten genoteerd: stijgingen van 20 tot 30%. In regio’s waar de distributeur en/of tabakswinkels voorraden hebben, blijft de situatie beheersbaar, ondanks stockouts op bepaalde lijnen. Dat is zeker het geval in de Benelux, waar Cubacigar Benelux voorlopig wel nog haar 10 jaar opgebouwde stock kan aanspreken. Maar voor hoe lang nog? De reeds bestaande merken en modellen kunnen nog wel de winkels bereiken, het zijn vooral de nieuwe merken en series die heel moeilijk te verkrijgen zijn. En daar zal niet meteen verandering in komen. Bovendien wordt er vandaag veel meer opgekocht door de Chinese markt. De verkoop van Cubaanse sigaren in China is volgens Habanos in de afgelopen zes jaar met meer dan 50% gegroeid. Europa blijft vooralsnog internationaal de belangrijkste markt voor Habanos, goed voor circa 50% van de verkoop.

Conclusie

Er is wel een groter volume op de markt, maar dan in een kleiner assortiment. Terwijl een toegenomen internationale vraag niet beantwoord wordt door een gelijk aanbod, sloeg de coronacrisis in Cuba ongemeen hard toe. Sinds januari 2021 draaien de fabrieken er maar op halve kracht, en al zeker tot eind augustus is er een lockdown in hoofdstad Havana. Het gevolg is hier en daar gaten in onze rekken. Niet elke consument kan zomaar buiten lopen met een doos als daar maar een paar van werden geleverd. En zoals vaak gebeurt in dergelijke situaties, houdt het tekort zichzelf in stand. Aangezien retailers minder goed bevoorraad worden dan normaal, haasten sigarenliefhebbers (en ook de retailers zelf) zich om producten te kopen zodra ze op de markt verschijnen of opnieuw verschijnen, en mensen slaan voorraden aan. Sigaren worden gehamsterd.

Oplossing?

Maar een oplossing op lange termijn dringt zich op, want sigaren uit vooral Nicaragua en de Dominicaanse Republiek (0% invoerrechten in de EU!) staan te popelen om de vrijgekomen plaatsen van de Cubaanse sigaren (26% invoerrechten in de EU!) in te nemen. De Cubaanse staatsstructuur mag wel eens kritisch bekeken worden, de tabaksboeren moeten eerlijk behandeld en fair betaald worden, de fabrieken moeten dringend een make-over krijgen (er zijn investeringen nodig in accommodatie, beveiliging en kwaliteitscontroles), buitenlandse investeerders moeten opnieuw brood in Cuba zien zonder dat ze de helft moeten afstaan en, last but not least, corona moet overwonnen worden. Dan pas kan ook het toerisme weer opfleuren, en kan de staat weer inkomsten genereren die elders kunnen worden geïnvesteerd. Een werk van lange adem. “Minimum 5 à 10 jaar”, horen we hier en daar.

Huis Verloo: “Maximum 5 stuks per klant”

Yvan Peleman, al 36 jaar in dienst bij Huis Verloo in Antwerpen, bevestigt de problemen: “Het klopt dat we de laatste tijd veel problemen kennen met leveringen. We werden ervan verwittigd, dus we kunnen de situatie uitleggen aan ons cliënteel. We kiezen dan ook voor maximum 5 stuks per klant, zodat we voor de meeste vaste klanten wel wat opzij kunnen zetten. Nieuwe rokers die een Cohiba willen proberen, geraken daar vandaag wel veel moeilijker aan. Zij stappen dan makkelijker over naar een Nicaraguaans of Dominicaans alternatief. Informatie over goede sigaren vind je vandaag ook overal. Het is niet langer zo dat enkel Cubaanse sigaren van uitmuntende kwaliteit zijn, net zoals je vandaag ook niet langer kan zeggen dat enkel Franse wijnen lekker zijn. Die gedachte bestond 20 jaar geleden wel nog. Dezelfde evolutie zullen we nu meemaken met sigaren, en die wordt waarschijnlijk versneld door de huidige problemen.”