Het architectenbureau als netwerk

Link Lab ziet de stad als speelplein

Het architectenbureau Link Lab uit Kortrijk is een buitenbeentje. Daar zijn verschillende redenen voor: één ervan is haar opzet en brede wil tot kennisdeling. Oprichter architect Tom Vandorpe en zijn team geven blijk van energie en optimisme. Link Lab werkt multidisciplinair in brede zin en ziet mogelijkheden. Onder meer in Frankrijk lopen al projecten. “Onze opdrachten zijn heerlijk uiteenlopend”, vertelt de architect enthousiast.

De renovatie van het gebouwbestand langs de Handelskaai in Kortrijk is in volle gang. Link Lab realiseerde er voor De Steenoven het residentiële project 'Kaskade' met 26 woonunits

Het gesprek opent met een opvallend verschijnsel, dat Vandorpe op bepaalde punten kan toejuichen: de hang naar de architectuur van het verleden. Architect Tom Vandorpe: “Ik merk dat baksteenarchitectuur terug in de belangstelling staat. Dat is niet zozeer vanuit een bepaalde lobby gedicteerd, ik zie veel jonge architecten die met zowel nieuwbouw als verbouwingen met baksteen aan de slag zijn.”We ontmoeten Tom Vandorpe in een luchtig en lichtrijk kantoorgebouw aan de Veemarkt in Kortrijk. Het stadsplein ligt overzichtelijk aan onze voeten en brengt onmiddellijk het adagio van het bureau, 'The City is our Playground' ter sprake. Daarmee wordt gedoeld op een duurzaam ruimtegebruik en een intelligente en aantrekkelijke invulling van de stad.

"Traditionele bouwtechnieken gaan verloren door het verlies van de stielkennis"

Vakmanschap

De oude technieken staan onder druk en paradoxaal genoeg trekken ze daarom aandacht. Traditionele bouwtechnieken gaan verloren door het verlies van de traditionele stielkennis. Tom Vandorpe: “Er heerst een bepaald verlangen naar het verleden, de stiel van de vakman en het is dat beeld dat naar voren komt, de architect – vakman. Je ziet architecten die aandacht hebben voor verfijnde materialiteit en zich focussen op kwaliteiten van gedreven vakmanschap. Ik vind die materiaalkennis prima, maar als Link Lab denken wij liever na hoe we kunnen ontwerpen voor de toekomst.”

Er is volgens Vandorpe een tegenbeweging aan de gang die haaks staat op architecten die gezien worden als rocksterren en die zich werpen op objectarchitectuur. Architect Tom Vandorpe: “Een begrip als architectuurstijl is nu achterhaald. Er zijn zo veel factoren die dat tegengaan, de context is nooit dezelfde alsook de opdrachtgever. Het gaat altijd om een op maat ontworpen project. Architectuur beschouw ik als een dienstverlening, wij maken de facto deel uit van de dienstensector. We willen voldoen aan de vraag van de opdrachtgevers. De opdrachtgever heeft een nood of een droom en wij geven daar een zo goed mogelijk antwoord op. Ik zie enorm veel interessante ontwerpbureaus die heel creatief uit de hoek komen en hun werk – ontwerp, maar evenzeer werfopvolging - goed doen.”

Meerlenhof Kortrijk Buda — De reconversie van een site vlakbij het Buda-eiland in Kortrijk gebeurde met respect voor het handelserfgoed. Het hedendaags en CO₂-neutrale woonproject 'Meerlenhof' telt 24 appartementen in een oase van 2.500 m² groen

"Architecten worden gedwongen om volledig ten dienste te staan van de projectontwikkelaar"

aanzien

U komt uit een andere voorgeschiedenis?
Tom Vandorpe: “Het was voor mij een enorme uitdaging om na mijn periode bij B2Ai een nieuw project op te starten. Ik zat met de vraag: wat nu? Wat gaan we doen? Waar leggen we de klemtoon en wat is onze meerwaarde? We zijn letterlijk in dit avontuur gerold. Maar organisatorisch hebben we toch duidelijke standpunten ingenomen.” Dat gebeurt bij Link Lab vanuit de buik, medewerkers hebben er een stem en kunnen binnen de organisatie doorgroeien. De mentaliteit van de allesbeslissende architect is in dit bureau volledig afwezig. Tom Vandorpe: “Het is algemeen een eerder zeldzaam en uitstervend fenomeen. De architect droeg een bepaalde verantwoordelijkheid, was iemand met aanzien. Niettemin moeten we vandaag opletten voor een tegenovergestelde perceptie. Architecten worden gedwongen om volledig ten dienste te staan van de projectontwikkelaar, die – begrijpelijk – voor een maximaal rendement gaat. En ook dat verhaal zit niet lekker. Als Link Lab willen wij ruimtes creëren op maat van de mensen en zoeken we dus ook een inhoudelijke alliantie met een ontwikkelaar. Het gebeurt te vaak dat een ontwikkelaar beroep doet op een aantal kleine bureautjes en op die manier enorm op de prijzen en erelonen gaat drukken. Hoe dat komt? Kleine bureaus werken inhoudelijker en zijn niet altijd opgewassen tegen de eisen die de geoliede machine van de projectontwikkelaar vraagt. De ontwikkelaar wil een mooi beeld, zodat hij zijn stakeholders – klanten, stad, gemeente … – kan overtuigen. Maar door gebrek aan dialoog krijg je clichématige ontwerpen. Als Link Lab durven wij ideeën en plekken met elkaar verbinden. We zijn een ‘platform’ in die zin dat we ons als klein bureau gaan linken – vandaar de naam Link Lab – aan andere kleine bureaus, afhankelijk van het project. Zo kunnen we onze knowhow samenleggen.”

Architect Tom Vandorpe, medeoprichter van Link Lab — ©Verne

Draagvlak Link Lab
Architect Tom Vandorpe, medeoprichter van Link Lab: “Wij realiseren projecten door experts met verschillende achtergronden te koppelen in een proces van co-creatie. Wij kijken verder dan de traditionele disciplines van architectuur, stedenbouw, interieurontwerp en landschapsarchitectuur. We streven naar een open, collaboratieve en nieuwsgierige benadering. Door andere disciplines zoals communicatie, procesmanagement of sociologie te betrekken, creëren wij maatschappelijk betrokken projecten.”

Architecture artistique

Kan de architect het terrein dat hij aan het verliezen is nog terug veroveren?
Tom Vandorpe: “Het is maar de vraag wat dat terrein vandaag nog is. Je hebt bureaus die de architecture artistique hoog in het vaandel dragen, zeg maar de architect-kunstenaar. Als je kunst bouwt, ben je uiteindelijk een kunstenaar en geen architect. Ik geloof niet dat je een positie tussen de twee kunt innemen. Architectuur beantwoordt aan een duidelijke vraag."

Uiteenlopende projecten

Hoe komt het dat de projecten van Link Lab zo uiteenlopend zijn?
Tom Vandorpe toont enthousiast een horecaproject uit Gent waarbij een oud brandglasraam in het interieur werd geïntegreerd. “Dit is bijvoorbeeld een heel tof project geworden in een klein pand. Door deze realisatie zijn er een aantal horeca-uitbaters uit het Gentse naar hier gekomen met de vraag om hen te helpen met hun zaak. Dit is de manier waarop zeer uiteenlopende projecten op ons afkomen. Onze samenwerking met het ervaren interieurbureau Stay Studio loopt zeer goed, het is een tof bedrijf met o.a. veel ervaring binnen de horeca. De samenwerking past volledig in onze filosofie. Wij zijn strikt genomen een architectuurbureau, maar evenveel willen we het centrum vormen van een netwerk van kleine bureaus. Daardoor zijn we in staat om, in tegenstelling tot grote bureaus, zowel kleine en toffe projecten te realiseren als grotere projecten. Want ook een opdracht met bijvoorbeeld 100 appartementen kunnen we gemakkelijk aan. Dan werken we samen met andere kleine bureaus."

De samenwerking met het interieurbureau Stay Studio loopt goed. "Door de realisatie van het interieur van het Mexicaanse restaurant Bicho Malo in Gent, kwamen al meerdere horeca-uitbaters bij ons aankloppen"

Designkerstboom

Link Lab heeft zijn hoofdkantoor in Kortrijk (sinds kort is er ook een klein kantoor in Rijsel geopend), een stad die de laatste jaren een heuse metamorfose heeft ondergaan. Vandorpe: “Dat komt vooral omdat de Leiewerken zijn afgerond. En ook het dynamische bestuur van de stad zit daar voor iets tussen. Vandaag wil Kortrijk vooral een metropool zijn en niet langer alleen geassocieerd worden met design, zoals lang het geval was. Er is meer dan een designkerstboom op de Grote Markt. Kortrijk is in se onderdeel van de Eurometropool, maar die kans heeft de stad nooit ten volle gegrepen. De Metro van Rijsel moest eigenlijk gewoon doorgetrokken worden naar Kortrijk. Zo simpel is het. Met ons kleine kantoor in Rijsel willen wij dat verhaal op architectuurvlak waarmaken."

enkele PROJECTEN in de kijker

Sanapolis: gezondheidspark (Sijsele)

Sanapolis: gezondheidspark (Sijsele) — ©M4 – Art&Build – Linklab

Link Lab heeft samen met M4 Architecten en Art & Build de prijsvraag gewonnen voor de zorgsite Sanapolis in Sijsele. Het voormalige TBC-sanatorium uit het interbellum wordt straks een natuurlijk en recreatief gezondheidspark. Het team won de prijsvraag vooral vanwege de conceptuele uitwerking zoals een duurzame en slimme omgang met ruimte, voorts viel de holistische ontwerpvisie van het Lab bij de beoordeling in de smaak. Door vanaf het begin zoveel mogelijk relevante stakeholders te betrekken kwamen wensen en inzichten beter in beeld van een brede groep stakeholders en specialisten. Zo kwam het team tot een diepgravende projectomschrijving.

IESEG School of Management (Rijsel)
Vauban Op de hoek van een drukke boulevard in Rijsel zal IESEG School of Management haar gloednieuw onderkomen vinden in een omgeving die dynamisch, respectvol en open is naar de stad toe. Er zijn elf niveaus voorzien waarvan drie in de kelders. Opvallend aan de straatzijde is de in het oog springende hoekoplossing, even markant zijn de monumentale trappen en geïntegreerde auditoria. De verdichting van het terrein zal ruimschoots worden gecompenseerd door aanplantingen en groen op alle verdiepingen. Het gebouw is ontworpen met het oog op een dynamische interactie tussen studenten.

Kaskade (Kortrijk)
De Handelskaai in Kortrijk was tot voor kort een weinig belevingsvolle buitenrand van het stadscentrum. De kaaien waren op verschillende plaatsen gereduceerd tot parkeerzone. Toen begin jaren negentig de infrastructuurwerken startten om de binnenvaartroute te verbeteren, greep het stadsbestuur de kans om de interactie met de rivier te versterken. Nieuwe bruggen en de herinrichting van openbare ruimten boden kansen voor ontwikkelaars om met vastgoed langsheen de Leie uit te pakken.
Het ontwerponderzoek voor Kaskade - een woonproject met 26 woonunits - richtte zich in hoofdzaak op een evenwichtige schaal van de gevel in zijn specifieke context. Het gevelontwerp valt op door zijn ‘percelering’, een verticale segmentering die de idee van verschillende, aaneensluitende percelen opwekt. De variatie in gevelbreedte en diversiteit in materialisatie versterkt dit uitgangspunt nog.

LINK LAB ZIET DE STAD ALS SPEELPLEIN