SLOOPUITRUSTINGSSTUKKEN WINNEN AAN GROOTTE EN KRACHT

STOFBESTRIJDING STEEDS BELANGRIJKER BIJ AFBRAAKWERKEN

Tegenwoordig moeten sloopuitrustingsstukken tot heel wat in staat zijn. Ze moeten niet alleen oude gebouwen kunnen slopen, ze worden ook aan­gewend voor de afbraak van kunstwerken, sluizen enz. Om het proces zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, zijn er allerlei systemen die voor specifieke afbraakwerken kunnen worden ingezet. Daarnaast winnen oplossingen die ervoor zorgen dat sloopuitrustingsstukken snel en gemakkelijk kunnen worden verwisseld, aan populariteit. De aandacht van de sloopsector is de laatste jaren echter vooral uitgegaan naar een doeltreffend stofbestrijdingssysteem waarmee overmatig waterverbruik wordt voorkomen en stof tijdig wordt geneutraliseerd.

SLOPEN IN DE PRAKTIJK
Hoewel een afbraak soms gemakkelijk kan lijken, blijft het toch een gevaarlijke sector (er kan namelijk altijd puin in een onverwachte richting vliegen). Veiligheid gaat dan ook boven alles. Tijdens sloopwerken moet men de voorschriften in de handleiding van de tools aandachtig volgen, alsook rekening houden met de algemene veiligheidsnormen.

NOOD AAN STEVIG MATERIAAL

In vergelijking met vroeger is er heel wat veranderd. Vooroorlogse gebouwen waren kwalitatief minder hoogstaand (aangezien ze enkel uit beton bestonden), werden soms niet goed onderhouden en waren veel kleiner. De afbraak van die structuren verliep daardoor relatief gemakkelijk. Vandaag moeten echter ook naoorlogse gebouwen en zware fa­brieken worden ontmanteld. Die zijn opgebouwd uit hoogstaand beton en zijn dus veel sterker. Geprofessionaliseerde sloopbedrijven en bedrijven die algemene grond- en graafwerken uitvoeren, zijn dan ook verplicht om hun toevlucht te zoeken tot grotere machines met meer kracht, een belangrijke evolutie in de wereld van de sloopuitrustingsstukken.

SLOOPHAMERS

Werking

Tijdens de primaire afbraak van een constructie is een sloophamer onmisbaar, want met die tool kan men bijna ieder materiaal kapot krijgen. Dat komt omdat een sloophamer een repetitieve kracht uitoefent, en dat telkens met dezelfde hoeveelheid energie. Bij de afbraak moet wel altijd rekening worden gehouden met de hard- of zachtheid van het te slopen materiaal. Dat materiaal moet namelijk voldoende weerstand bieden tegen de kracht die de hamer erop uitoefent. Indien dat niet het geval is, blijft de kracht in het sloopuitrustingsstuk en zal dat kapotgaan. Daarom bestaan er enkele systemen waarmee een hamer kan worden beveiligd.

Hamer beveiligen

Een eerste mogelijkheid is dat de operator manueel instelt hoe hard of hoe zacht de sloophamer moet slaan. Dat is echter een omslachtige manier van werken, die bovendien onnodige tijd in beslag neemt. Daarnaast kan men de hamer overdimensioneren, zodat die extra groot wordt (bijvoorbeeld een hamer van 5 ton die ‘slechts’ een sloopkracht van 3 ton heeft). De meest handige oplossing is een slimme hamer, die zelf ‘voelt’ hoe hard of zacht het materiaal is. Met behulp van een hydraulisch systeem – dat bij de rebound rekening houdt met de slaglengte van de piston of cilinder – wordt de slagkracht dan automatisch aangepast. Wanneer de slagpin hard terugslaat, weet het sloopuitrustingsstuk dat de ondergrond hard is.

Oppassen met trillingen

Hoewel een sloophamer ieder materiaal kapot krijgt, mag dat sloopwerktuig toch niet achteloos worden gebruikt. Via de hamer wordt namelijk energie overgedragen, en dat zorgt uiteraard voor trillingen. Wanneer er dan bijvoorbeeld afbraakwerken worden uitgevoerd in de nabijheid van een historisch pand dat niet mag worden beschadigd, kan een sloophamer voor problemen zorgen.

SLOOPSCHAREN

Sloopscharen worden zowel tijdens de pri­maire als tijdens de secundaire afbraak in­gezet. Wanneer een sloopschaar wordt ge­bruikt als het puin op de grond ligt, dient die vooral om beton te scheiden van metaal. Het grootste voordeel van sloopscharen is dat ze vrijwel geen lawaai maken. Daarenboven zijn ze, in tegenstelling tot sloophamers, trillings­arm.

Verschillende bekken

Afhankelijk van het type afbraakwerken kan er voor een specifieke bek worden gekozen. Voor het knippen van gewapend beton wordt een betonschaar gebruikt; voor een ijzerafbraak kiest men idealiter voor een metaalschaar; en zelfs voor een houtafbraak zijn er specifieke tools op de markt. Daarnaast kan een combischaar worden ingezet wanneer een combinatie van beton en staal moet worden gesloopt. Aan de achterkant van een combischaar zit er namelijk een mes om ge­makkelijk door metalen netten te knippen.

Drie parameters

De belangrijkste parameters voor de werking van een sloopschaar zijn zonder meer de bekdiepte, de bekopening en de sluitkracht. Om de tool efficiënt te kunnen gebruiken, moe­ten die naadloos samenwerken. Een sloop­schaar met een sluitkracht van 100 ton en een bekdiepte van 70 cm zal immers veel krachtiger zijn dan één met een sluitkracht van 120 ton en een bekdiepte van slechts 50 cm.

Krachtopbouw

Om kracht op te bouwen in de cilinder van de sloopscharen, zijn er twee technologieën. Enerzijds is er een soort boostersysteem, dat er­voor zal zorgen dat de kracht die wordt opgebouwd, gerecupereerd wordt in het dichtgaan van de cilinder. Een nadeel van dat systeem is echter dat het in schokken werkt, aangezien er telkens olie in de kamer moet worden gepompt. De leidingen moeten dan ook een hoge druk aankunnen. Anderzijds kan kracht worden opgebouwd door de cilinder binnenin uit te boren, waardoor er vier drukkamers ontstaan in plaats van twee. Doordat er onderaan een extra oppervlak wordt gecreëerd dat druk kan opvangen, wordt de sluitkracht met 20 à 25% verhoogd. Daarnaast kan het systeem meer olie verwerken, wat resulteert in snellere cyclustijden.

MULTI-QUICK PROCESSOREN

Multi-quick processoren zijn in feite sloopscharen waarvan de bekken gemakkelijk kun­nen worden verwisseld. Het grootste verschil is dat die eerste zwaarder zijn, aangezien er een systeem op gemonteerd is dat snelle wissels mogelijk maakt. Er zijn wel enkele ongelijkheden tussen ver­schillende multi-quick processoren onderling, want het verwisselen van de bekken gaat niet bij elk systeem even snel. Bij sommige neemt het slechts vijf minuten in beslag, bij andere is de operator een (half)uur bezig.

FREZEN
In de sloop wordt ook gebruikgemaakt van frezen, onder andere wanneer een hamer of crusher niet kan of mag wor­den ingezet. Dat zijn onder andere ge­vallen waarbij geen trillingen en/of geluid mogen worden gemaakt, of als een wand slechts deels moet worden afgebroken. Daarnaast wordt een frees dikwijls gebruikt om sleuven te maken, bijvoorbeeld in asfalt of leisteen.

VERGRUIZERS

Tijdens de secundaire afbraakwerken moet er vaak gebruik worden gemaakt van een ver­gruizer, een cruciale tool om beton te kunnen scheiden van metaal (bijvoorbeeld in constructies uit gewapend beton).

Werking

Een vergruizer werkt in feite op dezelfde ma­nier als een afbraakschaar. De ‘kinematica’ ligt echter wel wat anders, aangezien een ver­gruizer naar beneden werkt en niet in de hoogte zoals een sloopschaar. Vergruizers hebben een efficiënte bek die zodanig fijn is dat het beton vlot kan worden gebroken en uit de bek kan worden geëva­cueerd. De vergruizer heeft ook enkele stevige tanden, die het metaal plooien en ervoor zorgen dat het beton gemakkelijk kan worden verwijderd.

Werkdruk

Net zoals bij sloopscharen speelt de combinatie van bekopening, bekdiepte en sluitkracht een belangrijke rol. Maar wanneer men de vergruizer gaat gebruiken om puur ijzer te plooien, wordt werkdruk de meest gewichtige parameter.

HYDRAULISCHE SNELWISSELS

Wanneer een tool moet worden verwisseld, neemt dat sowieso 5 à 30 minuten in beslag. Daarom bestaan er nu ook volautomatische hydraulische snelwissels waarmee de operator gemakkelijk een ander sloopuitrustingsstuk kan oppakken. De wissel neemt dan evenveel tijd in beslag als een gewone bakwissel. Naast snelheid bouwt dat systeem ook extra veiligheid in, want de operator kan gewoon in zijn cabine blijven zitten (en hoeft zich dus niet op de werf te begeven).

STOFBESTRIJDING

In het verleden werd het stof dat vrijkomt tijdens afbraakwerken, vaak vermeden door de plaats van afbraak vanop afstand met water te besproeien. Maar zeker op het vlak van waterverbruik is dat een absurde oplossing. Als alternatief wordt daarom een stofkanon (in feite een sneeuwkanon zonder koude-element) ingezet. Dat systeem kan echter niet aan de bron vernevelen en ver­bruikt nog steeds relatief veel water.

Daarom is er nu een optimaal systeem met nozzles op de markt. Die nozzles worden op de graafmachine of het sloopuitrustingsstuk gebouwd. Ze zorgen ervoor dat water wordt verneveld op de plaats waar stof ontstaat, waardoor het waterverbruik aanzienlijk lager ligt. Daarenboven zorgt de techniek ervoor dat het stof gaat agglomereren met het vocht. Het betonstof is dus geneutraliseerd nog voor het de grond bereikt. Het systeem met nozzles is bijgevolg veel efficiënter, zowel qua stof­bestrijding als qua kostprijs.