Food retailPremium

Herbruikbare verpakkingen: duurzaam antwoord op EU-regels

Onderzoek aan Arteveldehogeschool

schema refill in retail
Vier soorten herbruikbare verpakkingen: Refill at home, Refill on the go, Return from home en Return on the go

Herbruikbare verpakkingen zijn een belangrijk antwoord op de recent goedgekeurde EU-regels om verpakkingen te verminderen, hergebruiken en recyclen. De Ellen MacArthur Foundation, een internationale organisatie die ijvert voor minder plastic, onderscheidt vier soorten herbruikbare verpakkingen: Refill at home, Refill on the go, Return from home en Return on the go. Hoewel deze laatste twee vergelijkbaar zijn, is er een belangrijk verschil in de logistiek. In dit artikel bespreken we de verschillende soorten herbruikbare verpakkingen en de uitdagingen die daarbij komen kijken voor retailers en producenten.

Circulaire denken

Bart Calis Arteveldehogeschool
Bart Calis, docent en onderzoeker in verpakkingen aan Arteveldehogeschool

We spraken met Bart Calis, docent en onderzoeker in verpakkingen aan de Arteveldehogeschool. Samen met zijn studenten en het werkveld voert hij al vijf jaar onderzoek naar duurzame verpakkingen. “Er is consensus dat alle soorten herbruikbare verpakkingen perfect passen binnen het circulaire denken,” aldus Calis. “De voordelen zijn legio: minder materiaalgebruik en afval, minder impact op het milieu, lagere kosten, optimalisatie van de logistieke keten, hogere merkloyaliteit, meer gebruiksgemak en betere functionaliteit. Daarnaast biedt het een marketingvoordeel, omdat producenten hun duurzame engagement kunnen tonen en een goede reputatie kunnen opbouwen bij milieubewuste consumenten.”

Refill at home

Dit model vereist weinig engagement van de consument, die de hervulbare verpakking niet terug naar de winkel hoeft te brengen. "De consument kan de verpakking niet vergeten en ongeplande winkelbezoeken zijn geen probleem. Er zijn geen extra logistieke stappen voor de producent, de levensloop van de verpakking stopt bij de consument. De producent is niet verantwoordelijk voor extra reiniging, inspectie en transport, zoals bij retourneerbare verpakkingen. Verder kan de functionaliteit van de hervulbare verpakking uitgebreid worden met zaken die bij een single-use-verpakking economisch niet rendabel zijn, zoals gebruiksgemak en betere spuit-, giet- of doseermogelijkheden."

Uitdagingen

Duurzaamheid van de navulverpakking: de milieu-impact van de navulverpakking moet lager zijn dan die van een single-use verpakking. Dit kan onder andere bereikt worden door een lager gewicht, beter materiaal of betere recycleerbaarheid.

Gebruiksgemak: zorg ervoor dat de consument de hervulbare verpakking makkelijk kan gebruiken. Er kan gemorst worden en de hervulbare verpakking kan na enige tijd vies en minder hygiënisch worden. Bewaak echter dat je door het gebruiksgemak te verhogen de milieu-impact niet verhoogt.

Ruimte in de winkel: hervulbare en navulverpakkingen moeten naast elkaar op het winkelrek staan, wat dubbel zoveel ruimte inneemt.

Hygiëne bij voedselverpakkingen: een hervulbare verpakking kan door de consument niet altijd onder perfecte omstandigheden gereinigd worden, waardoor er makkelijker vreemde stoffen in de verpakking kunnen komen of residu kan bederven.

Refill at home
De milieu-impact van de navulverpakking moet lager zijn dan die van een single-use verpakking. Dit kan onder andere door een lager gewicht, beter materiaal of betere recycleerbaarheid

Refill on the go

Bij dit model brengt de producent één verpakking op de markt en voorziet bulkverkoop of een hervulstation in de winkel. "De eerste aankoop van de consument is meestal een merkgebonden hervulbare verpakking die al gevuld is. Voor de tweede aankoop neemt hij deze verpakking terug mee naar het hervulpunt, meestal in de winkel, en hervult deze vanuit een bulkcontainer of hervulstation. Soms worden lege lichtgewichtverpakkingen aangeboden bij het bulkaanbod, maar er is pas sprake van een herbruikbare verpakking als deze effectief meerdere cycli gebruikt wordt. Ecover is al jaren koploper op dit terrein. Met hun nieuwste refillstation, dat via de dop een 'closed fill'-systeem hanteert en sensoren in de hervulbare fles gebruikt om foutief vullen te voorkomen, hebben ze de grootste problemen die gebruikers ervaarden, opgelost."

Uitdagingen

Verkeerd gebruik: het is mogelijk dat een hervulbare verpakking met een verkeerd product wordt hervuld, wat kan leiden tot verkeerde informatie op de verpakking.

Gebruiksgemak: het hervullen kan een uitdaging zijn voor de consument. Er kan gemorst worden en de hervulbare verpakking en hervulstation kunnen na enige tijd vies en minder hygiënisch worden.

Houdbaarheid: bulkverpakkingen kunnen minder lang houdbaar zijn dan gesloten single-use verpakkingen, wat vooral een probleem is voor producten die snel bederven. Dit is een van de redenen waarom er vooral producten die niet snel bederven in bulk worden aangeboden.

Refill on the go
 Soms worden lege lichtgewichtverpakkingen aangeboden bij het bulkaanbod, maar er is pas sprake van een herbruikbare verpakking als deze effectief meerdere cycli gebruikt wordt

Return on the go

Dit model is vooral ingeburgerd bij drankverpakkingen. "De meeste supermarkten hebben een reverse vending machine. De Belgische brouwers delen bepaalde standaardverpakkingen, waardoor de logistiek geoptimaliseerd kan worden. Andere toepassingen zien we in de korte keten waar producent en consument dicht bij elkaar staan, zoals potjes yoghurt en traiteurschotels. Op grotere schaal vind je bij Bioplanet herbruikbare glazen potten voor yoghurt. “In dit model wordt het materiaalgebruik echt beperkt tot één verpakking. Bij elk hergebruik ervan daalt de milieu-impact aanzienlijk. Het statiegeld-systeem is goed ingeburgerd bij dranken en de uitdaging bestaat erin om ook standaardverpakkingen te ontwikkelen voor voedsel zoals sausen, ingelegde groenten, broodsmeersel …”

Bij Bioplanet vind je herbruikbare glazen potten voor yoghurt. In dit model wordt het materiaalgebruik echt beperkt tot één verpakking. Bij elk hergebruik ervan daalt de milieu-impact aanzienlijk

Uitdagingen

Transport: herbruikbare retourverpakkingen zijn zwaarder en robuuster om meerdere levenscycli te doorlopen, wat leidt tot meer milieu-impact door transport. Deze impact moet beperkt blijven door de actieradius van het transport laag te houden. Gebruiker, producent en reinigingsbedrijf liggen best in elkaars buurt. De logistieke efficiëntie van het transport moet hoog zijn, door te letten op stapelbaarheid, compactheid en veilig vervoer. Verder moet de verpakking makkelijk verhandelbaar blijven bij het plaatsen op het winkelrek en bij het transport door de consument.

Beschikbaarheid en capaciteit van Inzamelpunten: er moeten voldoende inzamelpunten zijn met voldoende sorteer- en opslagcapaciteit per verpakkingssoort. In kleine stadswinkels is dit niet evident. Moderne consumenten shoppen niet altijd bij dezelfde winkel. Als de ene winkel een bepaalde herbruikbare verpakking wel accepteert en de andere niet, ontstaat er een probleem voor de consument. Inzamelmachines moeten elke vorm van verpakking kunnen herkennen en sorteren. Te veel verschillende vormen maken dit logistiek onwerkbaar. Standaardisatie is dus essentieel. Het delen van standaardverpakkingen door verschillende producenten biedt hier een oplossing.

Conclusie

"Herbruikbare verpakkingen staan bovenaan als strategie in het circulaire denken, maar ze brengen specifieke uitdagingen met zich mee”, concludeert Bart Calis. “Retailers en producenten moeten samenwerken om deze uitdagingen aan te pakken en zo bij te dragen aan een duurzamere toekomst. Door deze inzichten te integreren in hun bedrijfsmodellen kunnen retailers en producenten niet alleen voldoen aan de nieuwe EU-regels, maar ook een positieve impact maken op het milieu en hun klantenbestand vergroten met milieubewuste consumenten.”

Proef ons gratis!Word één maand gratis premium abonnee en ontdek
alle unieke voordelen die wij u te bieden hebben.
  • checkwekelijkse nieuwsbrief met extra tips en exclusieve content
  • checkvolledig toegang tot het digitaal archief
  • checkonbeperkt toegang tot 3.000 bouwinstructies
  • checkonbeperkt toegang tot 1.400 instructievideo's
Heeft u al een abonnement? Klik hier om aan te melden
Registreer je gratis

Al geregistreerd of abonnee?Klik hier om aan te melden

Registreer voor onze nieuwsbrief en behoud de mogelijkheid om op elk moment af te melden. Wij garanderen privacy en gebruiken uw gegevens uitsluitend voor nieuwsbriefdoeleinden.
Geschreven door Werner Claeys

Gerelateerde artikels

Financiële prikkels driver voor duurzame verpakking

Tijdens het evenement 'reshaping retail' presenteerde het expertisenetwerk voor communicatie, media en design van de arteveldehogeschool zijn onderzoeksresultaten over duurzame verpakkingen.

Hoe duurzaam (ver)bouwen

Bouwen wordt almaar duurder, grondstoffen almaar schaarser. de globale impact op het klimaat valt dan ook niet te ontkennen. er moet dus slim worden nagedacht over welke materialen er worden (her)gebruikt en hoe ze worden aangewend. het bouwproces moet daarbij van een lineair proces naar een circulair proces worden omgevormd. tijd om te overlopen wat dat inhoudt, welke materialen geschikt zijn en hoe je daar zelf een handje bij kan helpen.

Onderhoud herbruikbare flessen

Herbruikbare flessen zijn een duurzame keuze, maar vragen om nauwkeurig onderhoud omde hygiëne te waarborgen. met de juiste vaatwasser en instellingen verloopt dit proces nietalleen efficiënt, maar ook hygiënisch verantwoord.

Retailketens blikken vooruit op de trends van 2019

Foodretailers laten niet graag in hun kaarten kijken. toch spraken ze zich al voorzichtig uit over hun verwachtingen voor 2019. we noteren dat de consument steeds meer geïnteresseerd is in de herkomst van de producten en in hun voedingswaarde. hij staat volledig open voor geen of herbruikbare verpakkingen. de retailers hebben alle aandacht voor het milieu: nieuwe winkels of winkels die verbouwd worden, krijgen ledverlichting en warmterecuperatie. de versafdelingen en kant-en-klare bereidingen breiden verder uit. ook op het vlak van onlinebestellingen beweegt er een en ander.

Word één maand gratis premium abonnee en ontdek
alle unieke voordelen die wij u te bieden hebben.
In dit magazine