Circulair bouwen structureel verankerd in vernieuwde GRO-tool

GRO 2025 geeft circulaire principes een volwaardige plaats in duurzaamheidsmeting voor bouwprojecten

Met de lancering van GRO 2025 krijgt circulair bouwen een prominente rol in de officiële duurzaamheidsmeter voor gebouwen. Wat in eerdere versies van de tool eerder als transversaal aandachtspunt werd behandeld, is nu uitgegroeid tot een volwaardig en zelfstandig thema, naast onder andere energie, water, mobiliteit en gezondheid. De herwerkte GRO-tool, ontwikkeld in een unieke samenwerking tussen de drie Belgische gewesten, is daarmee niet alleen inhoudelijk versterkt, maar ook uniform inzetbaar over heel België.

De structurele integratie van circulair bouwen binnen GRO weerspiegelt de groeiende urgentie om gebouwen te ontwerpen, realiseren en beheren met oog voor materiaalbehoud, aanpasbaarheid en een minimale milieu-impact. GRO 2025 vertaalt deze ambities in concrete evaluatiecriteria die ontwerpers en bouwheren doorheen het volledige projectproces begeleiden.

Drie levels: van visie tot evaluatie

Een van de belangrijkste sterktes van GRO 2025 is de opdeling in drie opeenvolgende projectfasen – of “levels” – die duurzaamheid van bij de start tot en met het ontwerp concreet helpen vormgeven:

• Level 0 – Contextanalyse: de bouwcontext, bestaande structuren en toekomstige gebruikspotenties worden in kaart gebracht.
• Level 1 – Concept: een duurzame projectvisie wordt geformuleerd en onderbouwd.
• Level 2 – Ontwerp: de ambities worden concreet geëvalueerd aan de hand van thematische criteria.

Circulair bouwen komt in alle drie de levels aan bod, maar wordt in Level 2 uitgesplitst in vier meetbare criteria die samen een diepgaande evaluatie van circulariteit mogelijk maken.

Vier criteria om circulariteit tastbaar te maken

De vier criteria binnen het thema circulair bouwen zijn ontworpen om materiaalkringlopen te sluiten door slimmer te ontwerpen, met aandacht voor hergebruik, flexibiliteit en levenscyclusimpact.

CIRC1 – Recuperatie

Specifiek gericht op bestaande gebouwen, meet dit criterium de mate waarin materialen worden teruggewonnen en hergebruikt. Denk aan het behouden van structurele elementen, schrijnwerk of afwerkingen – lokaal hergebruikt of ingezet in andere projecten. GRO beoordeelt zowel het opstellen van een hergebruikinventaris als het effectieve recuperatiepercentage.

CIRC2 – Ruimtelijke omkeerbaarheid

Hoe makkelijk kan een gebouw zich aanpassen aan veranderende behoeften? Dit criterium peilt zowel naar:

• Monofunctionele aanpasbaarheid: flexibiliteit binnen eenzelfde functie, zoals aanpasbare kantoorindelingen.
• Multifunctionele aanpasbaarheid: de mogelijkheid om een gebouw van functie te laten veranderen, bijvoorbeeld van school naar woongebouw.

CIRC3 – Technische omkeerbaarheid

Technische omkeerbaarheid draait om de losmaakbaarheid van bouwdelen. Hoe eenvoudig kunnen elementen worden verwijderd zonder schade? En kunnen ze vervolgens worden hersteld, hergebruikt of gerecycleerd? De GRO-score wordt hier bepaald op zowel componentniveau (bv. ramen, leidingen) als elementniveau (bv. gevels, vloeren).

CIRC4 – Levenscyclusanalyse

Met behulp van de TOTEM-tool wordt de milieu-impact van materialen in kaart gebracht over hun volledige levenscyclus. Niet alleen nieuw materiaalgebruik, maar ook hergebruikte en gerecycleerde materialen worden hierbij betrokken. De focus ligt op het verlagen van de ecologische voetafdruk van het gebouw als geheel of van specifieke onderdelen.

Een eenduidig, ambitieus kader voor circulair bouwen

GRO 2025 biedt een structureel en gestandaardiseerd kader waarmee ontwerpteams duurzaamheid – en meer specifiek circulariteit – op een onderbouwde manier kunnen integreren in hun bouwprojecten. De tool ondersteunt een verschuiving van intentie naar prestatie: wat begint als visie in Level 1, wordt in Level 2 beoordeeld aan de hand van meetbare criteria.

Voor de sector betekent dit een waardevolle stap richting evidence-based circulair ontwerpen. Door de GRO-tool gemeenschappelijk te ontwikkelen, creëren de drie gewesten niet alleen beleidsmatige synergie, maar ook duidelijkheid voor bouwprofessionals die grensoverschrijdend werken.

Download het Circulair Bouwen thema van GRO

Download de volledige GRO-tool