Duurzaam militair hoofdkwartier maakt komaf met verouderde infrastructuur

Nieuw complex in Evere combineert innovatie, veiligheid en energiezuinigheid

Met de symbolische eerste steenlegging is Defensie officieel gestart met de bouw van een gloednieuw hoofdkwartier tegenover het NAVO-complex in Evere. Het project moet de sterk verouderde gebouwen uit de jaren '70 op het Kwartier Koningin Elisabeth vervangen en biedt onderdak aan bijna 4.000 medewerkers.

Publiek-private samenwerking

In 2018 werd er besloten om een nieuw hoofdkwartier te bouwen. In december 2022 gaf de Ministerraad goedkeuring voor de gunning van een Design, Build & Maintain contract voor het Nieuwe Hoofdkwartier voor de Defensiestaf in Evere. Het contract van 499 miljoen euro werd toegekend aan het Belgische consortium NHQ, bestaande uit de aannemers BAM Interbuild, Galère, Jan De Nul, Valens en AB Eiffage, de architecten Assar, ArtBuild en ANMA en het studiebureel Sweco. Naast het ontwerp en de realisatie nemen zij ook het technisch onderhoud gedurende minstens twee jaar op zich, verlengbaar met acht jaar.

In september 2024 begonnen de werkzaamheden om de bestaande gebouwen af te breken en het terrein bouwrijp te maken. Tijdens deze voorbereidende werken werd ook een grondvervuiling vastgesteld, die conform de regelgeving wordt gesaneerd. 

Het project dat door Belgische bedrijven wordt uitgevoerd, genereert een belangrijke maatschappelijke return: jobcreatie, de ontwikkeling van economische activiteiten, bewoning en groen op de terreinen van de voormalige NAVO hoofdzetel en het kwartier Koningin Elisabeth.

Duurzaam en toekomstbestendig

Het nieuwe hoofdkwartier voldoet aan de normen voor een Nearly Zero Energy Building (NZEB). Warmtepompen, zonnepanelen, bodemenergieopslag en hoogstaande isolatie zorgen voor een drastisch lager energieverbruik. Fossiele brandstoffen blijven beperkt tot noodvoorzieningen.

Duurzaamheid wordt doorgetrokken in het hele project: met regenwaterrecuperatie, hergebruik van afbraakmaterialen, duurzame bouwmaterialen en een landschapsontwerp dat biodiversiteit bevordert. Comfort voor de medewerkers staat centraal, met aandacht voor licht, luchtkwaliteit en akoestiek.

Een nieuwe manier van werken

Het Hoofdkwartier vindt zijn nieuwe uitvalsbasis tegenover het NAVO-Hoofdkwartier, op een terrein van 11,4 hectare. Maar liefst 4.000 medewerkers zullen er aan de slag kunnen in de verschillende gebouwen.

Het complex bevat onder meer een hoofdgebouw met 2.800 werkplekken, een conferentiecentrum, een kinderdagverblijf en sportfaciliteiten. De kantoren worden ingericht volgens het principe van de "New Way of Working" (NWOW), een flexibele werkvorm die samenwerking en welzijn bevordert.

Dit is het eerste grootschalige NWOW-project binnen Defensie na eerdere succesvolle pilootprojecten en vormt een belangrijke stap naar een moderne, mensgerichte werkcultuur.

Veiligheid als basisprincipe

Veiligheid vormt een integraal onderdeel van het ontwerp via het “security by design”-principe. Er werd zorgvuldig rekening gehouden met de principes van militaire veiligheid.

Daarnaast is een gelaagde verdediging voorzien, waarbij kritieke delen strategisch gepositioneerd en beschermd worden. Elke verdedigingslaag fungeert als een extra barrière tegen mogelijke bedreigingen, wat de algemene veiligheid aanzienlijk verhoogt.

Dankzij meervoudige verdedigingslagen (“defence in depth”) zijn kritieke infrastructuur optimaal beschermd. Zo wordt een robuuste en veerkrachtige beveiliging gegarandeerd.