Hoe maak je de juiste keuze in veiligheidsschoenen?

De werkvloer kan een broeinest zijn van gevaarlijke situaties, van struikelen over kabels tot ongelukken met zware machines. Gelukkig zijn er veiligheidsschoenen die fungeren als bodyguards voor uw voeten! Niet alleen het beschermingsaspect, maar ook het belang van comfort en uitstraling worden daarbij steeds meer erkend.

Verschillende types

Veiligheidsschoenen zijn ingedeeld in categorieën volgens Europese normen, op basis van het beschermingsniveau dat ze bieden. Deze indeling helpt bij het selecteren van de juiste schoen voor specifieke werkomstandigheden. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste categorieën:

• S1 veiligheidsschoenen:
  S1 schoenen bieden basisbescherming en zijn geschikt voor droge werkomgevingen. Ze beschikken over een gesloten hiel, antistatische eigenschappen, energieabsorptie in de hiel, en een olie- en benzinebestendige zool. Deze schoenen zijn ideaal voor lichte werkzaamheden binnenshuis, zoals in magazijnen of werkplaatsen.
  
  
• S1P veiligheidsschoenen:
  Naast de kenmerken van S1, bieden S1P schoenen extra penetratiebescherming dankzij een tussenzool die beschermt tegen scherpe objecten zoals spijkers. Hierdoor zijn ze geschikt voor werkomgevingen met een verhoogd risico op scherpe voorwerpen, zoals in de bouw of installatiewerken.
  
  
• S2 veiligheidsschoenen:
  Met dezelfde beschermende kwaliteiten als S1 en extra waterafstotende eigenschappen zijn S2-schoenen ideaal voor werkomgevingen met incidenteel watercontact, zoals in de logistiek, landbouw en buitenwerk in natte omstandigheden.
  
  
• S3 veiligheidsschoenen:
  S3 schoenen combineren de kenmerken van S2 met een penetratiebestendige tussenzool, vergelijkbaar met S1P, en hebben bovendien een geprofileerde loopzool voor extra grip. Door deze veelzijdige eigenschappen zijn S3 schoenen geschikt voor uiteenlopende werkomstandigheden, zoals in de bouw, zware industrie of buitenwerk in wisselende weersomstandigheden.
  
  
• S4 veiligheidslaarzen:
  Volledig waterdicht en gemaakt van materialen zoals pvc of PU, bieden S4-laarzen dezelfde bescherming als S1, met extra eigenschappen zoals antistatisch, olie- en benzinebestendigheid, en schokabsorptie in de hiel. Deze laarzen zijn bij uitstek geschikt voor omgevingen waarin volledige waterdichtheid en hygiëne essentieel zijn, zoals de voedingsmiddelenindustrie en de landbouw.
  
  
• S5 veiligheidslaarzen:
  S5 laarzen bieden dezelfde bescherming als S4, maar met een extra penetratiebestendige tussenzool en een geprofileerde zool voor optimale grip. Deze laarzen zijn ideaal voor werkomgevingen waar waterdichtheid, bescherming tegen scherpe objecten en slipweerstand vereist zijn, zoals op bouwterreinen of in natte industriële omgevingen.

Nieuwste categorieën

• S6 veiligheidsschoenen:
  Met een antislipzool en waterafstotend bovenwerk bieden deze schoenen uitgebreide bescherming in natte werkomgevingen. Ze zijn ideaal voor situaties waarin bescherming tegen water en impact gewenst is, zonder verdere vereisten zoals penetratiebestendigheid of chemische resistentie.
  
  
• S7 veiligheidsschoenen
  Naast de kenmerken van S6 – bescherming tegen impact, waterafstotendheid en energieabsorptie – bieden deze schoenen extra penetratiebescherming. Dit maakt ze bijzonder geschikt voor werkomgevingen met risico's van vallende objecten en scherpe materialen op de grond, zoals in de bouw of de zware industrie.

WAT ZEGT DE WETGEVING?
Veiligheidsschoenen moeten voldoen aan de EN ISO 20345-norm, die specifieke eisen stelt aan onder andere schokabsorptie, doorboorbestendigheid en antislipzolen. Daarnaast kunnen er per sector aanvullende vereisten gelden, zoals antistatische eigenschappen voor elektronische omgevingen. De norm werd in 2022 herzien, met een overgangsperiode die loopt tot 2027. Tot eind 2027 mogen veiligheidsschoenen nog voldoen aan de norm EN ISO 20345:2011, zolang het certificaat niet is verlopen. Certificatie volgens deze 2011-norm is mogelijk tot 10 november 2024, waarna het typekeuringscertificaat nog maximaal vijf jaar geldig is, dus tot uiterlijk 10 november 2029.

Werkgevers zijn wettelijk verplicht om een risicoanalyse uit te voeren volgens de Codex over het welzijn op het werk, om de risico’s voor de voeten van werknemers in kaart te brengen. Bij geïdentificeerde risico’s, zoals vallende of scherpe voorwerpen, gevaarlijke stoffen of elektrische gevaren, moet de werkgever passende veiligheidsschoenen beschikbaar stellen.

De kosten voor veiligheidsschoenen en andere persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) zijn volledig voor rekening van de werkgever. Deze PBM moeten kosteloos aan de werknemers worden verstrekt wanneer zij aan risico’s worden blootgesteld.

DE ROL VAN PREVENTIEADVISEURS
Preventieadviseurs spelen een cruciale rol bij de implementatie van veiligheidsschoenen op de werkvloer. Ze beginnen met een risicoanalyse om te bepalen welke gevaren werknemers kunnen tegenkomen. Op basis hiervan adviseren ze over de geschikte types veiligheidsschoenen, denk aan schoenen met stalen neuzen of antislipzolen. Daarnaast geven ze voorlichting en training aan medewerkers over het belang van deze schoenen en hoe ze correct moeten worden gebruikt. Ook monitoren ze het gebruik en zorgen ze ervoor dat de schoenen voldoen aan de wettelijke normeringen.

In sectoren met de hoogste veiligheidseisen wordt vaak gekozen voor extra “overneusbescherming”

Houd hier rekening mee

(Neus)bescherming

Bij de keuze voor veiligheidsschoenen is de neusbescherming van essentieel belang. De meest voorkomende opties zijn stalen en composieten neuzen. Stalen neuzen bieden robuuste bescherming tegen vallende voorwerpen, al wegen ze iets meer. Composieten neuzen daarentegen zijn lichter, bieden vergelijkbare bescherming en zijn volledig metaalvrij, wat hen ideaal maakt voor werkomgevingen waar geen metaal toegestaan is.

In sectoren met de hoogste veiligheidseisen wordt vaak gekozen voor extra “overneusbescherming”. Dit houdt in dat de schoenneus is voorzien van een slijtvaste laag van polyurethaan, rubber of ander duurzaam materiaal, wat de levensduur van de schoen aanzienlijk verlengt. Daarnaast zijn er modellen beschikbaar die niet alleen de neus, maar ook de middenvoet en enkel extra beschermen, waardoor stabiliteit en veiligheid tijdens het werk verder worden vergroot.

Hoog of laag model?

Voor buitenwerk kiezen professionals vaak voor halfhoge modellen vanwege de extra bescherming, terwijl lage modellen populair zijn bij binnenwerk vanwege het hogere comfort. De keuze wordt mede beïnvloed door het seizoen, de werkomgeving en de geldende veiligheidsnormen.

Over het algemeen bieden hogere modellen meer ondersteuning aan enkel en kuit, en bieden ze betere bescherming tegen opspattende vonken of metaaldeeltjes. Daarentegen zorgen lage schoenen voor meer bewegingsvrijheid en zijn ze koeler tijdens warme periodes. Elektriciens schakelen steeds vaker over op hogere schoenen, vanwege het toenemend aantal werklocaties op bouwplaatsen.

Zool

Het comfort van de binnenzool is vaak een weerspiegeling van de prijs; hoe hoger de prijsklasse, hoe beter het comfortniveau. Sommige fabrikanten integreren bijvoorbeeld ventilatiesystemen in de binnenzool, wat bijdraagt aan een optimaal ademend vermogen. In bouwgerelateerde werkzaamheden is een hoge penetratieweerstand van de zool van essentieel belang, vooral in situaties waarin men kan lopen op scherpe objecten zoals spijkers of glas - een vereiste die in de Benelux als standaard geldt.

Daarnaast is slipweerstand cruciaal in omgevingen zoals grootkeukens en de automotive industrie. Fabrikanten blijven bovendien innoveren met zolen die betere prestaties leveren op gladde, natte of vettige oppervlakken, wat vooral belangrijk is in sectoren zoals de horeca, schoonmaak en industrie.

Er is een toenemende vraag naar combinaties van waterdichtheid en ademend vermogen

Waterbestendigheid

S3-schoenen zijn vochtbestendig, wat betekent dat ze waterafstotend zijn, maar niet volledig waterdicht. Ze bieden slechts beperkte bescherming tegen waterinfiltratie. Voor langdurig gebruik in zeer natte omstandigheden zijn er waterdichte schoenen ontwikkeld met een speciaal membraan. Daarnaast vormen kunststof laarzen een alternatief, waarbij polyurethaan aanzienlijk lichter en flexibeler is dan pvc. Er is eveneens een toenemende vraag naar combinaties van waterdichtheid en ademend vermogen, vooral in sectoren zoals de bouw, waar werknemers zowel droog als comfortabel willen blijven in wisselende weersomstandigheden.

Wat is trendy?

Slank en breed

Tegenwoordig is een 'slim fit' pasvorm populair, ook bij veiligheidsschoenen. Echter, het is ook belangrijk om de breedte van de schoen in achting te nemen, omdat de voeten aan het einde van de dag kunnen opzwellen, vooral voor mensen die de hele dag rechtop staan of veel lopen. Bij het ontwerp van veiligheidsschoenen wordt daarom gezocht naar een compromis tussen een slanke pasvorm en voldoende breedte voor comfort.

Wisselende materiaalkeuze

De keuze voor het gebruik van leder of textiel in veiligheidsschoenen blijft populair, waarbij leder vaker gebruikt wordt aan de buitenkant en textiel als voering. Het prijsniveau speelt hierbij een rol en maakt textiel iets interessanter. Echter, de markt is momenteel ook bezig met een verschuiving van microvezel naar leer en omgekeerd vanwege de onzekerheden in de wereldwijde economie. Daarnaast is er groeiende aandacht voor duurzaamheid en de circulaire economie, waarin de industrie van veiligheidsschoenen in de komende jaren nog stappen zal zetten. Naast deze ontwikkelingen blijft de focus op de technische aspecten en materialen van de klassieke veiligheidsschoen belangrijk.

Steeds lichter

Tegenwoordig worden veiligheidsschoenen steeds vaker gemaakt van lichtere materialen zoals aluminium, glasvezel of composietmaterialen, ter vervanging van de traditionele stalen neuzen die vroeger werden gebruikt. Het gebruik van deze lichtere materialen heeft als voordeel dat de schoenen minder zwaar worden en het helpt ook tegen koude voeten. Belangrijk om te weten is dat deze lichtere materialen nog steeds voldoen aan dezelfde veiligheidsnormen als stalen neuzen. Daarnaast draagt het gebruik van deze materialen bij aan de soepelheid van de schoenen.

BOA-sluiting

De BOA-sluiting is een innovatief en gepatenteerd systeem dat het aan- en uittrekken van veiligheidsschoenen aanzienlijk versnelt en vereenvoudigt. Dit systeem vervangt traditionele veters door een sterke, roestvrije staaldraad, die verbonden is met een draaiknop. Hierdoor kan de pasvorm nauwkeurig worden ingesteld, veilig worden vergrendeld en snel worden losgemaakt.

Met medewerking van Allshoes Professional Footwear, Cortina (Safety Jogger), Dassy, Delta Plus, Dubois, Elten, Puma Safety Shoes (by Shoeteq), Sievi en Uvex Safety