Het brouwersonderwijs van de toekomst
Grensverleggend innovatiecentrum voor Brouwerij & Fermentatie
Met de recente heropening van het brouwerijlabo op campus Schoonmeersen, schrijven HOGENT en UGent een nieuw hoofdstuk in hun lange traditie van brouwerijonderwijs, -onderzoek en dienstverlening. De gezamenlijke inspanning resulteerde in een state-of-the-art infrastructuur die niet alleen studenten, maar ook de hele biersector ten goede komt.
Mijlpaal voor de sector
"De heropening van ons lab is een mijlpaal", zegt Dana Vanderputten, lector brouwerijtechnologie aan HOGENT. "Het is niet enkel een plek waar studenten leren brouwen, maar ook een innovatiehub waar we samen met de sector werken aan duurzame en vernieuwende brouwtechnieken." Voor de financiering van de vernieuwde brouwerij konden HOGENT en UGent rekenen op steun van VLAIO, het Vlaams Agentschap voor Innoveren en Ondernemen.
Niet alleen studenten profiteren van de opgebouwde expertise, ook het werkveld en internationale partners kunnen zo worden aangetrokken voor opleidingen en navormingen op maat. Met een reeks toonaangevende onderzoeksprojecten zoals AlterBrew, NABLAB en MaltLess heeft het Innovatiecentrum voor Brouwerij & Fermentatie zich ontwikkeld tot een knooppunt van kennis en innovatie in de biersector. Deze projecten openen deuren naar nieuwe smaken, technieken en samenwerkingen.
Netwerk telt volledige productieketen
De geschiedenis van het brouwerijonderwijs in Gent gaat terug tot 1886, toen de opleiding brouwerijtechnologie werd opgericht. Dit maakt het tot de oudste brouwersopleiding in de stad. "Vandaag wordt de opleiding Mouterij- en Brouwerijtechnologie aangeboden binnen de Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van UGent. De opleiding trekt niet alleen masterstudenten biochemie aan, maar ook bio-ingenieurs die het vak als keuzevak opnemen. Bij HOGENT is de specialisatie in brouwerijtechnologie ingebed in de bacheloropleiding chemie, afstudeerrichting biochemie. Studenten kiezen deze richting in hun derde jaar. Maar ook de studenten in de bacheloropleiding agro- en biotechnologie, krijgen de basisprincipes van brouwerijtechnologie aangereikt. Allemaal maken ze daarbij gebruik van de gedeelde faciliteiten op campus Schoonmeersen. Het is een mooi voorbeeld van succesvolle samenwerking tussen hogeronderwijsinstellingen."
"Daarnaast onderhouden we nauwe contacten met het werkveld, zowel nationaal als internationaal. Ons uitgebreid netwerk omvat de volledige productieketen: van landbouwers en grondstofleveranciers tot brouwers, mouters, consultants, sectorfederaties en academische partners. Allemaal vinden ze hun weg naar ons brouwerijlabo."
Van testbatch tot innovatie
Het hart van het innovatiecentrum is de vernieuwde brouwerij, uitgerust met hedendaagse technologieën. De capaciteit is uitgebreid van 60 liter naar 5 hectoliter, wat bedrijven en onderzoekers meer mogelijkheden biedt om te experimenteren. "Dit maakt het mogelijk om testbatches te brouwen die representatief zijn voor commerciële productie, zonder de hoge kosten van grote volumes."
"Ons uitgebreid netwerk omvat de volledige productieketen: van landbouwers en grondstofleveranciers tot brouwers, mouters, consultants, sectorfederaties en academische partners."
"De brouwerij blinkt uit in flexibiliteit. Deze is modulair opgebouwd met minimale automatisering om het belang van elke specifieke handeling aan de studenten aan te leren. Van temperatuur en pH-waarde tot suikerconcentraties: alles wordt nauwkeurig opgevolgd. Hierdoor kunnen we het brouwproces optimaliseren, wat zowel voor studenten als bedrijven een enorme meerwaarde biedt."
Gratis kennismakingssessies
Een van de sterke punten van het Innovatiecentrum voor Brouwerij & Fermentatie is de samenwerking met de industrie. Via projecten zoals AlterBrew, NABLAB en MaltLess kunnen bedrijven hun innovaties verder ontwikkelen. "Bedrijven kunnen analyses laten uitvoeren, ingrediënten laten testen en experimenteren met nieuwe processen, zonder grote investeringen te doen. De schaalbare installatie maakt ons lab ideaal voor bedrijven die nieuwe concepten willen testen zonder de risico's van commerciële productie. Het centrum biedt bovendien gratis kennismakingssessies aan via het 'Blikopener'-initiatief, waardoor kleinere brouwerijen en startups eenvoudig toegang krijgen tot expertise en faciliteiten."
Springplank naar het werkveld
Naast technologische innovaties biedt het centrum een belangrijke meerwaarde voor het opleiden van toekomstige brouwers. Dankzij de geavanceerde technologieën en praktijkgerichte aanpak zijn afgestudeerden van HOGENT en UGent zeer gewild in het werkveld. "Onze studenten leren niet alleen het brouwproces, maar krijgen ook inzicht in duurzame en innovatieve technieken."
Het netwerk van oud-studenten versterkt deze connectie. "Fermentatio, opgericht als oud-studentenvereniging in 1889, organiseert jaarlijks een studiedag die honderden professionals uit de sector samenbrengt. Dit biedt onze studenten een unieke kans om in contact te komen met het werkveld. En dat zijn niet steeds brouwerijen. Veel van onze alumni komen terecht in sectoren zoals waterzuivering, apparatuurontwikkeling en reststroomverwerking. Het brouwproces is technisch complex, en die kennis is breed toepasbaar."
"We zijn trots op wat we bereikt hebben", besluit Dana. "Maar we kijken ook vooruit. De toekomst van bier is hier, en we nodigen bedrijven uit om samen met ons dit avontuur aan te gaan."
Heeft uw bedrijf interesse in samenwerking? Neem contact op met het Innovatiecentrum voor Brouwerij & Fermentatie en ontdek hoe u samen de toekomst van bier kan vormgeven: dana.vanderputten@hogent.be
Grensverleggende onderzoeksprojecten
AlterBrew: alternatieve granen met potentieel
AlterBrew richt zich op het gebruik van alternatieve ongemoute granen zoals eenkoorn, spelt, tritordeum en khorasan voor productdiversificatie van bieren. "We ontdekten dat een deel van de gerstemout vervangen door andere granen niet alleen een unieke smaak toevoegt aan het bier, maar ook de schuimstabiliteit kan verbeteren. De technische uitdaging bij deze granen is hun lagere enzymactiviteit, die nodig is om zetmeel om te zetten in suikers. Daarom werkten we aan methodes om dit proces te optimaliseren, zodat het gebruik van alternatieve granen op grotere schaal mogelijk wordt."
NABLAB: alcoholarme bieren met diepgang
De vraag naar non- en laag-alcoholische bieren groeit, maar traditionele methoden zoals vacuümdestillatie en nanofiltratie zijn duur en niet toegankelijk voor kleinere brouwers. NABLAB biedt een alternatief door te werken met maltose-negatieve gisten die niet alle suikers omzetten in alcohol. "Het grote voordeel is dat we met deze methode het brouwproces minder afhankelijk maken van dure apparatuur, terwijl het ook potentieel biedt voor de verdere diversificatie van de NABLAB-bieren waar consumenten ook steeds meer belang aan hechten." Om de smaak van alcoholarme bieren verder te verfijnen, combineert NABLAB inzichten uit AlterBrew. "Door granen met unieke smaakprofielen te gebruiken, verbeteren we zowel de complexiteit als de drinkbaarheid van deze bieren."
MaltLess: een revolutie zonder mout
Met MaltLess gaat het innovatiecentrum een stap verder. Dit project onderzoekt hoe bier volledig zonder mout kan worden gebrouwen. In plaats daarvan worden industriële enzymen gebruikt om zetmeel om te zetten in suikers. "Het brouwen zonder mout biedt enorm veel mogelijkheden. Niet alleen opent het de deur naar nieuwe smaken, maar het kan nog bijkomende voordelen met zich meebrengen: laag-alcoholische, glutenvrije of functionele dranken, een verbeterde smaakstabiliteit of minder energie- en waterverbruik."
