Keuzestress doet leerlingen sneller in actie schieten

3 op 5 jongeren vóór zesde middelbaar bezig met studiekeuze hoger

Leerlingen in het laatste jaar van het secundair onderwijs weten welke vraag ze vanaf nu steeds vaker op hun bord zullen krijgen: "Wat ga jij doen na het middelbaar?".

Uit een bevraging van Odisee-hogeschool blijkt dat de meerderheid van hen zich al vroeg bezighoudt met die bewuste vraag, want 3 op de 5 bevraagde jongeren begint al vóór het zesde jaar informatie te verzamelen over verder studeren. "Een groep die we al een aantal jaren zien groeien", vertellen studieadviseurs Leen Smisdom en Inge De Schuyter.

Jongeren verkennen opties steeds vroeger

De hogeschool merkte het al een tijdje aan de inschrijvingen voor infodagen en het bezoekerspubliek op SID-ins (de studie-informatiedagen van de Vlaamse overheid): steeds vaker komen ook vijfdejaars zich al informeren over de keuzemogelijkheden in het hoger onderwijs. "Soms zitten de ouders daar voor iets tussen, of hebben ze oudere vrienden die al met hun studiekeuze bezig zijn", licht studieadviseur Leen Smisdom toe.

Al meer dan tien jaar begeleidt ze jongeren bij hun studieloopbaan en weet dus wat zo'n keuze met zich meebrengt. "Al merken we ook dat er bij velen een portie keuzestress bij komt kijken. Er zijn zóveel opleidingen die je kunt gaan volgen. Jongeren willen hun tijd kunnen nemen om hun opties te verkennen en beginnen er daarom vroeger mee. Het feit dat ze zelf zoveel initiatief nemen, vinden we zeker een positieve evolutie."

Faalangst als motor

Vroeg genoeg beginnen zorgt voor meer mentale ruimte, iets waar vooral faalangstige leerlingen nood aan hebben. Is er dan ook sprake van meer faalangst bij leerlingen?

"Zelf heb ik dat gevoel wel", aldus Smisdom. ""Onze dienst Studentenvoorzieningen breidt haar aanbod met betrekking tot faalangst de laatste jaren in ieder geval uit, omdat er meer vraag naar is."

Voor Rani Deveen (17) uit Hertsberge is het in ieder geval ook een spannend gegeven. In de tweede helft van het vijfde middelbaar begon zij al aan haar research naar een geschikte opleiding: "Ik wilde er op tijd bij zijn, omdat ik het toch wat een enge keuze vind die een grote invloed heeft op mijn toekomst. Ik was er dus wat nerveus voor en wilde al beginnen rondkijken door al eens naar een SID-in-beurs te gaan. Dat vond ik toen nogal overweldigend, maar nu kan ik komend jaar nog eens langsgaan en gerichtere vragen stellen", vertelt ze.

"Doordat ik al vroeg genoeg info had opgezocht, kon ik afgelopen herfstvakantie ook al een open les volgen en mij inschrijven voor verschillende infosessies. Dat geeft me een wat zekerder gevoel."

Tunnelvisie

Naast de vroege researchers die nog met wat onzekerheid zitten, heb je ook nog een andere categorie: de vroege beslissers. "Leerlingen met al een sterk idee over de richting die ze uit willen, beginnen vaak ook al vroeg rond te kijken", aldus Smisdom.

"In plaats van het ruime landschap te verkennen, starten zij vanuit een soort tunnelvisie, met een specifiek doel voor ogen, waardoor ze al vrij vroeg veel gerichter beginnen te zoeken."

Zo ging het ook voor Tess Baert (17) uit Oudenaarde: "Ik heb al een tijdje een grote interesse in wetenschap en ruimtevaart, dus begon ik in het vierde middelbaar al op te zoeken welke opleidingen je in die richting kunt volgen. Zo kon ik ook de studierichting die ik in het vijfde middelbaar koos meenemen in mijn beslissing. Nu zit ik in het zesde en weet ik eigenlijk al wat ik wil doen, dat vind ik wel fijn."

Niet panikeren

Wie nog niet in het vijfde middelbaar (of vroeger) begint rond te kijken, doet dat meestal wel in het eerste semester van het zesde middelbaar. "Logisch, want dan start het studiekeuzeproces in de middelbare scholen op", vertelt studieadviseur Inge De Schuyter. "In die periode gaat er klassikaal ook heel wat aandacht naar, want vanaf januari trekken heel wat laatstejaars naar de SID-in-beurzen. Ze doen dat in klasverband of zelfstandig, al dan niet samen met hun ouders."

Ook de klas van Tess gaat binnenkort naar een SID-in. Of dat voor haar nog nuttig is, nu zij het eigenlijk al weet? "Ik ga zeker nog mee een kijkje nemen, al is het maar om bevestiging te krijgen dat mijn keuze echt bij mij past."

Wanneer je er ook mee begint, de Odisee-studieadviseurs vatten het samen met deze gouden tip: "Niet panikeren, neem je tijd. Het is zeker geen must om twee jaar op voorhand al een beslissing te nemen. Zolang je er maar mee bezig bent en je zo goed mogelijk probeert voor te bereiden. Dan kom je vast wel tot een keuze die bij je past en waar je goed over hebt nagedacht."

Benieuwd welke opleiding bij je past? Vul dan de Odisee-studiekeuzetest in.