De stille kracht van akoestische deuren

Fundamentele criteria voor een optimale ruimte-akoestiek

In een alsmaar drukkere wereld zoeken we steeds vaker de stilte op. De vraag naar een goede ruimte-akoestiek wordt dan ook steeds prominenter in appartementen, scholen, kantoren, hotels, overheidsgebouwen, justitiepaleizen etc. De combinatie van effectieve isolatietechnieken en geluidsabsorberende oplossingen creëert een optimaal akoestisch comfort en grotere confidentialiteit. Deuren en hun performante akoestische waarden spelen binnen dit kader een centrale rol.

Groter comfort en verzekerde confidentialiteit

Een performante akoestische deur reduceert de geluidsoverdracht tussen twee ruimtes. Op plaatsen waar meerdere mensen samenleven, zoals appartementen, rusthuizen en ziekenhuizen, kan een dergelijke installatie het comfortniveau dus aanzienlijk vergroten. Ook op de werkvloer dragen akoestische deuren bij aan een optimale atmosfeer. Het voorkomen van ongewenste geluidshinder leidt op die manier tot een grotere concentratie op kantoren of een optimale ruimte-akoestiek in mediastudio’s.

Daarnaast zorgt een doeltreffende geluidsbeheersing ook voor een grotere confidentialiteit. Met behulp van akoestische deuren kunnen ruimtes gebouwd worden binnen dokterspraktijken, gerechtsgebouwen en overheidskantoren waarin vertrouwelijke gesprekken kunnen plaatsvinden. Deze akoestisch geïsoleerde ruimtes verzekeren de nodige discretie en privacy.

De synergie van isolatie en absorptie

Een optimale ruimte-akoestiek is samengesteld op basis van twee fundamentele principes: geluidsisolatie en -absorptie. Geluidsisolerende bouwelementen trachten de dubbelzijdige geluidsoverdracht tussen twee ruimtes zo veel mogelijk in te perken. Door hun geluidswerende constructie vormen akoestische deuren dus een barrière tegen omgevingsgeluiden, die de overdracht ervan stopt.

Om een goed geluidsklimaat te bestendigen, moet de ruimte ook voorzien zijn van voldoende geluidsabsorberende oplossingen. Door de ruimte aan te kleden met opencellige materialen, zoals tapijten en akoestische decopanelen, worden omgevingsgeluiden geabsorbeerd en niet in alle richtingen terug gereflecteerd. Een ideale akoestiek isoleert daardoor niet alleen geluiden van buitenaf, maar biedt ook middelen om intern geluid te absorberen.

Basiswetten voor akoestische performantie

Elke deur is vervaardigd uit diverse materialen en bestaat uit verschillende elementen. Ongeacht deze samenstelling bevat elke deur een bepaalde akoestische waarde. Om deze akoestische waarde te verfijnen, kunnen producenten berusten op twee basisregels: de massawet en het massa-veer-massaprincipe.

Massawet

De massawet omvat het basisprincipe van luchtgeluidisolatie: hoe zwaarder de massa van een bepaalde constructie, hoe beter de geluidsdemping zal zijn. Hoewel een dikkere deur akoestisch performanter zal zijn dan een dunne deur, heeft deze massawet een zekere bovengrens. Naarmate er meer gewicht wordt toegevoegd, zal de akoestische waarde op een zeker punt stagneren. Bovendien zijn bredere deuren niet alleen financieel prijziger, maar vergen ze ook een grotere investering qua bouwtijd. Een handige samentrekking met het massa-veer-massaprincipe kan deze struikelblokken tegemoet komen.

Massa-veer-massawet

Binnen het massa-veer-massaconcept worden twee volumes gescheiden van elkaar door een verende tussenlaag. De geluidskant en ontvangerszijde van de deur worden met andere woorden ontkoppeld dankzij het tussenliggend isolatiemateriaal dat fungeert als schokdemper. Wanneer omgevingsgeluid op de eerste massalaag botst, veroorzaakt dit een trilling. De buigslappe tussenlaag vangt deze trillingen op, waardoor het geluid sterk wordt verzwakt en vervolgens naar de tweede massalaag wordt gestuurd.

De materiaalsamenstelling van de tussenlaag is sterk bepalend voor het niveau van de trillingsdemping en de hoeveelheid geluidsabsorptie. Dergelijke veersystemen bestaan meestal uit een zwaar, maar buigslap, materiaal dat microscopische trillingen eenvoudig kan opvangen. Ook elastische verlijmingen kunnen hiervoor een oplossing bieden.

Een optimale ruimte-akoestiek is samengesteld op basis van twee fundamentele principes: geluidsisolatie en -absorptie

Akoestische waarden

Rw_(C,CTR): labowaarde

Alvorens een akoestische deur op de markt te brengen, moet deze getest worden op zijn akoestische performantie. Zo wordt een Rw_(C,CTR)-waarde gedefinieerd in dB op basis van een laboproef. De Rw-waarde representeert een gewogen gemiddelde van de geluidsisolatie van één bouwelement. Idealiter omvat deze waarde het volledige deurgeheel, inclusief de omlijsting en spelingen. Dit weerspiegelt het meest nauwkeurige akoestische resultaat van een werkende deur.

Omdat deze testprocedure gebaseerd is op spectra uit de jaren 70 en geluidsisolatie sterk frequentieafhankelijk is, werden er naar verloop van tijd extra correctiefactoren ontwikkeld. Lage frequenties worden namelijk moeilijker tegengehouden dan hoge frequenties. De C-waarde staat daarom symbool als correctieterm voor huishoudelijk geluid en de CTR-waarde als correctie op verkeerslawaai en buitengeluid. Als gangbare norm worden Rw-waardes tegenwoordig steeds weergegeven met de bijhorende C-waarde.

 

Welke akoestische waarde is voldoende?
De Rw-waarde van een akoestische deur geeft weer hoeveel decibel geïsoleerd kan worden bij een geluidsoverdracht van de ene ruimte naar de andere. Een basisdeur bevat een Rw-waarde van 27 à 30 dB, wat niet voldoende is om geluid effectief tegen te houden. Vanaf 36 à 38 dB kunnen gesprekken goed worden gedempt. De geluidshinder wordt hierbij sterk afgezwakt, maar is nog net te weinig om een strikte confidentialiteit te waarborgen.
Vanaf 40 à 44 dB kan er gesproken worden van een zeer sterke geluidsisolatie en gegarandeerde confidentialiteit. Hoewel klanken met deze akoestische waarden nog steeds licht hoorbaar zijn, zijn gesprekken binnen dergelijke ruimtes niet meer verstaanbaar van buitenaf. Het toevoegen van achtergrondlawaai in de niet-confidentiële ruimte of een aaneenschakeling van akoestische bouwelementen kunnen de geluidsisolatie nog meer op weg helpen.

De akoestische prestaties van een deur worden beïnvloed door het samenspel van verschillende componenten: het deurblad, de omlijsting, randafsluiting en eventuele valdorpel

D’nTw: in situ waarde

De D’nTw-waarde omvat de situationele akoestische waarde van een volledige bouwconstructie tussen twee ruimtes. Akoestische experts berekenen op de werf een totale waarde op basis van de akoestische eigenschappen van de gebruikte bouwelementen. Deze meting gaat dus verder dan de deur alleen en kan op die manier zwakke plekken opsporen, zoals plafonds. Ook voor een in situ D’nTw-waarde bestaan correctiefactoren. Zo wordt de D’nTw + C-waarde steeds gerepresenteerd als de DA-waarde.

Een samenspel van deurelementen

De akoestische prestaties van een deur worden beïnvloed door het samenspel van de verschillende componenten: het deurblad, de omlijsting, randafsluiting en eventuele valdorpel. Binnen dit totaalplaatje zal het zwakste punt altijd bepalend zijn voor het akoestische prestatieniveau. Ook de nauwkeurige plaatsing van de deur speelt hierbij een doorslaggevende rol in de effectiviteit van het akoestische deurgeheel.

Deurblad en omlijsting

De meeste akoestische deuren worden vervaardigd uit hout of metaal. Om een perfecte aansluiting te garanderen, is het van essentieel belang om de omlijsting en het deurblad evenwijdig aan elkaar te plaatsen opdat alle onderdelen zich in hetzelfde vlak bevinden.

Op die manier kan een stevige aanslagrubber worden aangebracht die mooi aandrukt tussen beide onderdelen, wat de kans op kieren en spelingen reduceert. Een performante akoestische deur spant lichtelijk en moet dus steeds mooi in het slot geduwd worden om zo het deurblad goed te laten aansluiten op de rubbers.

Afdichting van muuropeningen

Om de spouwruimte tussen de deuromlijsting en de wand tot een minimum te beperken, kan de holte gevuld worden met isolerende materialen. PU-schuim is hiervoor een solide oplossing om lagere akoestische waarden te behalen. Wie hogere waarden, vanaf 39 dB, wil behalen, werkt het best met rotswol. Deze afdichting tussen muur en omlijsting vermindert de kans op flanking, dit is een indirecte geluidsoverdracht via onbedoelde kanalen.

Aansluiting met vloer

Onderaan de deur ontstaat er vaak een speling tussen de vloer en het deurgeheel. Om deze zwakke plek te vermijden, kunnen twee verschillende oplossingen aangewend worden. Enerzijds kan een stabiele dorpel met een afdichting geïnstalleerd worden waar de gesloten deur tegen kan rusten. Anderzijds biedt een valdorpel een mobiele oplossing voor de onderzijde van de deur. Dankzij deze profielen wordt eventuele geluidshinder vermeden aan de onderkant van de deur.

Innovatieve ontwikkelingen

De stijgende vraag naar een verbeterde ruimte-akoestiek vraagt om innovatieve oplossingen. Akoestische experts worden steeds vaker ingeschakeld bij de aanvang van het bouwproces. Tegenwoordig kunnen zelfs schuifdeuren vervaardigd worden met een geluidsisolerende werking en worden akoestische deuren ook brandwerend aangeboden. Zo wordt niet alleen een groter comfort gecreëerd maar voldoen de deuren ook onmiddellijk aan bepaalde wettelijke eisen met betrekking tot brandgevaar.

Met dank aan: De Coene Products, EOS Acoustics en Van Vuuren Deuren