Nieuwe regels van kracht voor bouw- en sloopafval

Sinds 1 juli 2024

Eind 2023 keurde de Vlaamse Regering VLAREMA 9 (Vlaams reglement over duurzaam beheer materiaalkringlopen en afvalstoffen) goed. Sinds 1 juli 2024 worden schrijnwerkers (en andere bouwprofessionals) daarom geconfronteerd met strengere verplichtingen met betrekking tot het sorteren van bouw- en sloopafval aan de bron. Deze maatregelen zijn bedoeld om de hoeveelheid afval die naar stortplaatsen gaat te verminderen en om grondstoffen efficiënter te hergebruiken. 

De nieuwe regelgeving

De nieuwe sorteerregels voor bouw- en sloopafval zijn een reactie op de groeiende druk om de milieu-impact van de bouwsector te verminderen. Zo is het de bedoeling om tegen 2030 minstens 50% van alle bouw- en sloopafval te hergebruiken of te recycleren.

Het concept van de circulaire economie, waarin afval wordt gezien als een waardevolle grondstof die opnieuw kan worden gebruikt, staat dus centraal in deze veranderingen. Door afval aan de bron te sorteren, kunnen waardevolle materialen zoals hout, metaal en isolatiematerialen worden gerecycled of hergebruikt, wat niet alleen de afvalberg verkleint maar ook de vraag naar nieuwe grondstoffen vermindert.

Gescheiden inzameling aan de bron

Schrijnwerkers zullen verantwoordelijk zijn voor het correct scheiden van verschillende soorten afval op de werkplek. Sinds 1 juli 2024 zijn er aan de eerder gekende lijst zo'n vijf bijkomende afvalstromen toegevoegd:

• niet-teerhoudend asfaltpuin;
• funderingsmaterialen die niet conform eenheidsreglement gerecycleerde granulaten kunnen verwerkt worden;
• verontreinigde fracties van bouw- en sloopafval die achteraf niet kunnen worden uitgesorteerd bij de verwerker;
• cellenbeton;
• gipskartonplaten en gipsblokken.

Vanaf 1 januari 2027 komt daarbij:

• glaswol;
• rotswol;
• bitumineuze dakdichtingen.

Het doel is om deze materialen gescheiden te houden zodat ze efficiënt kunnen worden verwerkt door gespecialiseerde afvalverwerkers. Op die manier wordt ook de hoeveelheid afval naar de verbrandingsoven of het stort aanzienlijk verlaagd.

Afvalbeheer- en sloopplan

VLAREMA 9 voert het afvalbeheer- en sloopplan in als een aanvullend instrument. Dit plan vereist dat de aannemer voor aanvang van bouw-, sloop-, ontmantelings- en renovatiewerken aangeeft hoe hij de gescheiden inzameling en afvoer van alle fracties bouw- en sloopafval praktisch zal organiseren op de werf.

Deze verplichting geldt voor:

• gebouwen waarvoor een omgevingsvergunning vereist is;
• waarvan het totale bouwvolume meer dan 1.000 m³ bedraagt voor alle niet-residentiële gebouwen of meer dan 5.000 m³ voor hoofdzakelijk residentiële gebouwen, met uitzondering van eengezinswoningen.

Het afvalbeheer- en sloopplan heeft hetzelfde toepassingsgebied als het sloopopvolgingsplan, maar richt zich specifiek op gebouwen, en niet op infrastructuurwerken. Daarnaast is deze verplichting ook van toepassing op nieuwbouwprojecten.

De aannemer dient dit plan ter beschikking te stellen vóór aanvang van de werken om te voldoen aan de wettelijke vereisten van VLAREMA 9.

Belangrijke uitzonderingen: 

Op elke basisregel zijn altijd wel enkele uitzonderingen te vermelden. Dit geldt ook voor VLAREMA 9. Van bovenstaande regels mag afgeweken worden in de volgende gevallen:

• de aaneengesloten beschikbare ruimte voor het plaatsen van containers is minder dan 40 m²;
• er is een verklaring van de veiligheidscoördinator waaruit blijkt dat het bouw- en sloopafval niet op een veilige manier kan worden gescheiden;
• de totale hoeveelheid gemengd bouw- en sloopafval is kleiner dan 40 m³.

Het gemengd bouw- en sloopafval moet wél nog altijd afgevoerd worden naar een sorteerinrichting die voldoet aan de voorwaarden vermeld in VLAREMA 9.

Enkele praktische tips:

• Voorbereiding en opleiding: Begin vroegtijdig met het organiseren van uw werkplekken en het trainen van uw team in de nieuwe sorteervereisten. Zorg ervoor dat alle medewerkers op de hoogte zijn van de nieuwe regelgeving en de impact ervan op hun dagelijkse werkzaamheden;
• Investeren: Overweeg om geschikte containers, opslagfaciliteiten en labelingsystemen aan te schaffen om het sorteren van afval op de werkplek te vergemakkelijken;
• Documentatie: Houd gedetailleerde verslagen bij van uw afvalsorteringsactiviteiten om te voldoen aan mogelijke auditvereisten en om uw inspanningen te documenteren. Dit kan ook helpen bij het identificeren van gebieden waar verdere verbetering mogelijk is in uw afvalbeheerpraktijken.