11 te vermijden schuurfouten bij handschuurmachines

We wensen van onze handschuurmachines terecht een afwerking van de hoogste kwaliteit. Toch zijn er verschillende zaken waar de operator rekening mee moet houden om problemen en fouten te voorkomen, en zo dus die gewenste en best mogelijke afwerking te krijgen. In dit artikel geven we de essentie in theorie mee. De rest is aan u!

Elk schuurwerk is anders

Handschuurmachines bestaan in talloze vormen en groottes, waardoor het soms moeilijk kan zijn om het bos door de bomen te zien. Nochtans heeft dat een logische reden: elk schuurwerk is namelijk anders en moet op een bepaalde manier worden aangepakt om een goed resultaat te bekomen. 

Met andere woorden: er is in de meeste gevallen geen één toestel dat u voor al uw schuurwerk kan inzetten. Integendeel, u heeft een toestel nodig voor grote oppervlakken, voor kleine oppervlakken en voor de afwerking. Grosso modo vallen er dus drie types te onderscheiden.

• Bandschuurmachines (lineaire schuurbeweging) zijn geschikt voor zwaarder werk. Ze zijn in staat om snel veel materiaal te verwijderen dankzij de agressieve werking, zeker met een grove korrel; 
• Een ander type schuurmachine betreft de vlakschuurmachines (orbitale schuurbeweging met vierkante, rechthoekige of driehoekszool). De afname is beperkt, dus eerder geschikt voor het fijne schuurwerk. De kleine uitvoeringen zijn ideaal voor afwerking van hoeken en kanten, met de grotere modellen kunnen ook grote oppervlakken bewerkt worden; 
• Excentrische schuurmachines werken vaak efficiënter dan vlakschuurmachines en zijn ook breed inzetbaar. Door hun excentrische beweging zorgen ze voor een diffuus schuurpatroon en dus ook de meest mooie schuurkras. Maar door de ronde vorm kan je wel moeilijker de hoeken en kanten schuren. Met een fijne korrel zijn ze ook perfect geschikt voor het fijne schuurwerk. 

Aangepast aan de toepassing

De schuurmachine is bovendien aangepast aan de vereisten van het toepassingsgebied, te beginnen bij de schuurkop. Zo kan u een driehoekige of rechthoekige kop voor hoekjes, kantjes en gedetailleerd schuurwerk gebruiken. 

Er is in de meeste gevallen geen één toestel dat u voor al uw schuurwerk kan inzetten

De ronde schuurkoppen met excentrische beweging zijn dan weer vrij veelzijdig én de populairste keuze: ze geven de gebruiker dan ook heel wat controle over het werk. Bij planetaire schuurmachines, wordt niet enkel de uitslag maar ook de roterende beweging aangedreven. Dit zorgt ervoor dat de machine snel veel materiaal kan wegnemen. Planetaire schuurmachines zijn dus niet geschikt voor het fijnere schuurwerk.

11 te vermijden schuurfouten op een rij

Hieronder volgen enkele concrete tips en aandachtspunten die voor u dagelijks het verschil kunnen maken voor een perfect eindresultaat: 

Foute schuurbeweging in functie van toepassing

Afhankelijk van de toepassing en het oppervlak zijn er verschillende schuurbewegingen mogelijk met uw handschuurmachine. Zo is er de standaard orbitale schuurbeweging die overal bij kan (hoeken/randen/...), maar die wel een langere arbeidstijd kent aangezien de operator zelf vloeiend dient te bewegen over het werkstuk voor een egaal schuurbeeld.

Een excentrische schuurbeweging kent dan weer een snellere en fijnere afwerking, maar is door zijn ronde zool niet in staat om in hoeken te werken, waardoor manueel naschuren in die hoeken noodzakelijk is (tenzij u een andere toestel aanschaft die dat wel kan en complementair werkt).

Ten slotte bemerken we de excentrische optie met tandwieloverbrenging voor een snelle afwerking én grote afname (grofschuren). Er dient echter met grote zorg omgegaan te worden met dit toestel aangezien deze enige ervaring vereist van de operator. Deze schuurbeweging kan overigens ook niet bij de hoeken.

Te grote of kleine schuuruitslag 

Naast de schuurbeweging is het ook belangrijk even na te denken over de gewenste schuuruitslag. De schuuruitslag, ook wel schuurdiameter genoemd, bepaalt de afgelegde weg van de schuurkorrel per motoromwenteling. Hoe kleiner de schuuruitslag, hoe fijner het resultaat, maar hoe trager je schuurt.

Voor de afwerking is het belangrijk om voor een kleine schuurdiameter te kiezen, zodat u heel precies kunt werken. Sommige toestellen combineren meerdere mogelijkheden in één machine, zodat je het toestel kunt gebruiken voor zowel de afwerking (kleine schuurdiameter) als voor het voorbereidend schuren (grote schuuruitslag met verhoogde afname én meer zichtbare krassen).

Werken op vuile oppervlakken

Veel gebruikers beginnen meteen met het schuren van een werkstuk en dat is meestal geen zo'n goed idee. Het is van cruciaal belang dat je het oppervlak eerst goed schoon en droog maakt. Doe je dat niet, dan zal je schuurpapier heel snel vollopen met allerhande vuil en vet.

Een logisch gevolg daarvan zijn krassen in de oude laklaag die vollopen met het vuil en vet. Dit krijg je bijna niet meer goed en dat heeft onherroepelijk een negatief resultaat op het schilderwerk nadien.

Te grote of kleine schuurkorrels

Na het schoonmaken/ontvetten en drogen, kan men beginnen met schuren. Bepaal echter voordat je gaat schuren al hoeveel je wil schuren.

Als je laklaag nog goed is, maar je wil alleen een andere kleur, dan is licht opschuren met korrelgrootte 120 genoeg. De bedoeling is namelijk om alleen het oppervlak wat op te ruwen om de nieuwe laklaag goed te laten hechten. Als je schilderwerk slecht is, moet je meer weghalen en dan wordt meestal een korrelgrootte 80 aangeraden. Als het echt heel slecht is, en je wil terug naar het kale hout, dan ben je beter af met korrel 40.

Als je start met grof schuurpapier, dan moet je uiteindelijk naar een fijner schuurpapier (in de meeste schildersituaties is korrel 120 fijn genoeg). Om van grof naar fijner te gaan, mag je maximaal 1 korrelgrootte overslaan. Bijvoorbeeld van P40 naar P80 naar P120 - men slaat dan P60 en P100 over.

Algemeen zouden we aanraden te kijken naar welk product gebruikt zal worden op het werkstuk na het schuurproces. Volg dan de richtlijnen van de fabrikant van dat product, want daar zal een aan te raden korrel vermeld staan. 

Duurkoop schuurpapier

Natuurlijk is het ook belangrijk om het juiste schuurpapier te gebruiken. Belangrijk hier is om te rekenen in te bewerken oppervlakte met betrekking tot schuurpapier, en niet in velletjes. Het type schuurpapier is afhankelijk van het type werk dat je uitvoert.

Een bijkomende stelregel is dat goedkoop vooral duurkoop is. Kwalitatief goed schuurpapier is weliswaar duurder per schuurvel, maar dat verdien je heel snel terug aangezien men veel langer met één schuurvel kan doen. Bepaalde types schuurpapier bevatten bovendien speciale toevoegingen die er bijvoorbeeld voor kunnen zorgen dat er ophopingen van schuurstof (clogging) voorkomen worden.

Doordrukken op de schuurmachine

Bij handschuurmachines waarbij de motor rechtstreeks op de schuurzool gemonteerd staat, is er een geringere afname en vermindert het toerental bij het drukken. Hier is de vuistregel dat je de machine het werk moet laten doen. Dat betekent in de praktijk dat de gebruiker bijna geen druk dient uit te oefenen op de schuurmachine. Hoe meer druk, hoe meer warmteontwikkeling en hoe slechter het schuurresultaat, je schuurpapier én je schuurvoet.

Het klinkt misschien vreemd, maar als je weinig druk uitoefent op je schuurmachine ben je zelfs sneller klaar dan wanneer je veel druk zou uitoefenen.

De agressiviteit van een handschuurmachine wordt echter bepaald door de aandrijving van de schuurzool. Zo zal een model met tandwieloverbrenging een hogere afname garanderen en zal het toerental steeds even hoog blijven, ook als de gebruiker op het toestel drukt. Op elke regel een uitzondering dus ... 

Te hoog of te laag toerental

Zorg ervoor dat de schuurmachine geen te hoog of te laag toerental heeft. De schuursnelheid heeft namelijk een rechtstreekse invloed op de kwaliteit van uw afwerking, ongeacht het type schuurmachine u in gebruik heeft.

Hoe meer druk op de schuurmachine, hoe meer warmteontwikkeling en hoe slechter het schuurresultaat

In het geval van bijvoorbeeld de pneumatische schuurmachines zijn de belangrijkste factoren die bijdragen aan het toerental het hebben van voldoende luchtdruk en het goed gesmeerd houden van de machine. Een optimaal toerental wordt in dit geval bekomen met een luchtdruk van 6 bar en een dagelijkse smering bij intensief gebruik.

Pneumatische schuurmachines hebben ook een snelheidsregelaar waarmee de gebruiker de snelheid van de machine kan verhogen of verlagen. Tenzij u de schuurmachine gebruikt voor een speciale toepassing die een lagere snelheid vereist, moet de schuurmachine altijd op de hoogste snelheid worden ingesteld.

Verkeerd starten en stoppen schuurproces

Als we een belangrijke tip mogen geven, dan betreft het het starten en stoppen van het schuurproces. Vermijd het starten van de schuurmachine in de lucht vóór het schuren. Bij het stoppen dringen we eropaan dit niet te doen terwijl de machine nog tegen het werkoppervlak gedrukt staat.

Deze start-stoptechniek is basiskennis, maar toch zo essentieel om schoonheidsfouten aan het begin en einde van de schuursessie te voorkomen. De redenen hiervoor zijn de volgende:

• Wanneer men contact maakt met het werkstuk terwijl de machine al in beweging is, is het moeilijker om een goed contact met het oppervlak te krijgen waardoor onregelmatig geschuurd wordt;
• Wanneer men de schuurmachine tot stilstand brengt terwijl er nog steeds contact is met het werkstuk, vertraagt de schuurbeweging aanzienlijk en wordt het oppervlak ongelijk geschuurd tijdens deze vertraging. 

Maar ook op deze regel gelden uitzonderingen. Zo zijn er ook machines op de markt beschikbaar waarmee men wel kan starten in de lucht. Stoppen gebeurt wel steeds in de lucht. Informeer u goed bij de fabrikant van jouw machine wat mogelijk is en aangeraden wordt.

Te snel schuren

Schuren kost tijd en geld en is vaak niet de meest plezante bezigheid, dus wil men er vaak sneller vanaf zijn door de schuurmachine heel snel over het werkstuk te bewegen. Probeer er toch op te letten niet te snel te willen schuren. 

De beste resultaten worden namelijk verkregen door de schuurmachine in een gecontroleerd en gelijkmatig tempo over het oppervlak te bewegen. Gaat men te snel, dan wordt het werkstuk op bepaalde plaatsen niet (genoeg) geschuurd.

Ongelijkmatig schuren

Vermijd vervolgens het gebruik van de schuurmachine onder een hoek. Om een gelijkmatig schuurresultaat te bekomen, is het belangrijk om de hele schuurvoet te gebruiken en dus niet de schuurmachine schuin te houden om bijvoorbeeld alleen de punt te gebruiken.

Multitool, schuurmachine of met de hand?

In het geval van het gebruik van een multitool voor schuurwerken, dient men ervoor te zorgen dat het toerental op ongeveer 2/3e capaciteit gezet wordt en dat er niet te veel druk gezet wordt op de machine én de schuurvoet vlak gehouden wordt. Voor grotere oppervlakken of meer schuurwerk adviseert men een schuurmachine, en dus geen multitool.

Tot slot zijn er altijd situaties waarbij men beter met de hand kan schuren dan met een machine. We denken dan vooral aan kleine lastige of moeilijke te bereiken hoekjes.

Met medewerking van Festool, Bosch, Makita en Rupes