"Wij geloven zeer sterk in duaal leren"

VTS-scholen in Sint-Niklaas zetten in op het beste van twee werelden

De Sint-Niklase VTS-scholen weTech Academy, Campus Connect en VTS3 zijn een gevestigde waarde in het technisch, beroeps en buitengewoon secundair onderwijs. Ze pionierden jaren geleden al in duaal leren en die positie versterkten ze in 2023 met hun Ambassadeurschap voor Oost-Vlaanderen. Samen met een breed netwerk van bedrijven uit de regio en hun in-house expertise in professionele opleidingen zetten ze maximaal in op werkplekleren. Op 25 april organiseerden weTech Academy en Campus Connect nog samen een bedrijfsevent. De banden met bestaande partners werden er aangehaald en nieuwe partnerschappen kregen een concrete invulling. Het beste van twee werelden dus. Is duaal leren dan allemaal rozengeur en maneschijn? Nee is het eerlijke antwoord. Maar deze leerweg is het wel waard om elke hindernis te nemen.

De vzw Vrije Technische Scholen Sint-Niklaas omvat drie scholen: weTech Academy (secundair onderwijs bso/tso), VTS3 (buitengewoon onderwijs) en Campus Connect (centrum duaal leren). Samen maken ze deel uit van de scholengemeenschap WIJS!

VTS biedt een bredere waaier aan STEM-opleidingen: van Technology & Engineering tot Auto, Bouw, Elektriciteit, Hout en Mechanica. Dirk Van Vlaenderen (technisch adviseur studiegebied Auto): "STEM zit in ons DNA. We zijn er al heel lang mee bezig en zijn vrij goed uitgerust. Onze sterkte is zonder meer dat elke jongere die Auto of Carrosserie wil volgen wel ergens in één van onze campussen kan instappen. Samen bieden we alle mogelijkheden die op onderwijsniveau bestaan. We kunnen elke leerling op maat helpen en zitten met alle partijen rond de tafel."

Giovanni Stuyven (leraar Autotechnieken): “Leerlingen die we nog niet kennen, vragen wat extra aandacht. We moeten uitzoeken wat ieders talenten en behoeften zijn. De ene leerling is bijvoorbeeld sterk in informatie opnemen door te kijken en te luisteren, terwijl de ander al doende leert. Zodra we dat helder voor ogen hebben, koppelen we de gepaste vorm van werkplekleren aan de leerling."

Achterna hollen of de handen in elkaar slaan

WeTech Academy telt, inclusief duaal leren, 125 leerlingen in het studiegebied Auto. Dirk Van Vlaenderen: "Het aantal leerlingen is door de jaren heen behoorlijk stabiel gebleven. De klassen zitten vol sinds we Voertuigtechnieken aanbieden in de tweede graad. We geven een professionele opleiding, maar we kunnen niet ontkennen dat de technologie razendsnel vooruitgaat. Als school hollen we die evolutie altijd een beetje achterna. Daarom ben ik blij dat we enerzijds EDUCAM (zie verder) hebben die ons onder andere helpt met bijscholing, en anderzijds het duaal leren waar we al een aantal jaren voluit op inzetten. Wat wij niet kunnen aanbieden op school, leren leerlingen dan wel op de werkvloer."

Dirk Van Vlaenderen (TA studiegebied Auto): "De samenwerking tussen onderwijs en bedrijven is van cruciaal belang om futureproof te werken"

Gloednieuwe MINI cabrio

Eind 2022 schonk BMW Belux in samenwerking met garage De Schepper een gloednieuwe MINI cabrio aan weTech Academy. Ze bieden hiermee een nieuwe dimensie in de professionele opleidingen van de school: leerlingen krijgen de kans om de meest recente autotechnologie te leren op gloednieuwe voertuigen. Een must voor de toekomst.

Dirk Van Vlaenderen: "De samenwerking tussen onderwijs en bedrijven is van cruciaal belang om futureproof te werken. BMW is een van onze trouwe partners. Zowel leerlingen als leerkrachten krijgen jaarlijks de kans om stage te lopen in de Summer school van BMW, we mogen onderdelen vragen als we daar nood aan hebben en ook diagnosesoftware staat voor ons ter beschikking."

Griet Van Beveren (trajectbegeleider duaal leren voor alle afdelingen bij weTech): "Eindelijk is het onderwijs van zijn eilandje afgekomen en zoeken bedrijven steeds meer het contact met scholen op. Dat is de enige weg richting een vruchtbare toekomst. We hebben elkaar nodig om de uitdagingen op de arbeidsmarkt het hoofd te bieden."

Dirk Fierens (TA, leerkracht Autotechnieken): "Het vraagt om aanpassing, maar de verandering is zeker de moeite waard. We geven samen met bedrijven de leerlingen de best mogelijke start op de arbeidsmarkt."

Duaal leren: een groeiproces

Campus Connect is recentelijk overgeschakeld naar de duale leerweg: de opleidingen van het deeltijds onderwijs zijn afgeschaft en vervangen door een duaal aanbod. Anja Noppe (trajectbegeleider campus Connect): "We werken op de drie campussen met een specifieke doelgroep. Elke campus heeft z’n eigenheid en dus ook z’n manier van werken. Bij Campus Connect komen jongeren met een bepaalde kwetsbaarheid terecht. Ze hebben vaak eerst nog nood aan sturing en begeleiding op het vlak van attitude voor ze klaar zijn om aan de slag te gaan in een bedrijf. Duaal leren biedt jongeren die kans via de aanloopfase: zolang als nodig werken aan arbeidsrijpheid en arbeidsbereidheid. Dat vergt wel wat inspanning, maar het blijft de moeite waard."

Griet Van Beveren: "Vanaf september 2024 kiest weTech Academy resoluut voor duaal leren. We organiseren al onze zevende jaren enkel nog in een duaal traject. Niemand die een zevende specialisatiejaar volgt, brengt dus nog zeven dagen door op onze school. We maakten die keuze omdat we ervan overtuigd zijn dat in dat laatste jaar van het secundair onderwijs de overgang naar de arbeidsmarkt gemaakt moet worden. Ouders steunen ons in die beslissing en zijn blij dat hun zoon of dochter nog heel goed omkaderd toch al de realiteit van het werkveld kan ervaren. Het is fantastisch om te zien hoe zelfs de meest introverte jongeren openbloeien tijdens een duaal traject."

Dirk Van Vlaenderen: "Griet begeleidt de bedrijven zeer goed in de samenwerking voor duaal. Mentoren en leerkrachten stemmen inhoudelijk af en brengen de leerling bij zijn beste prestatie. Het basisprincipe moet wel duidelijk zijn: leerlingen zijn geen goedkope werkkrachten. Ze volgen een opleiding en moeten daarin alle kansen krijgen. De ervaring leert ons dat een succesvol duaal traject in meer dan 90% van de gevallen overgaat in een vaste aanwerving."

Bart Mees (TA Auto): "Momenteel verkoopt het duale verhaal in de afdeling auto zichzelf. Leerlingen van de lagere jaren staan te popelen om ook in een duaal traject te mogen stappen, dankzij de toffe verhalen die ze horen van de andere leerlingen. Onze school is dus voortdurend op zoek naar gemotiveerde garages die ook geloven in de kracht van duaal leren. Bedrijven zien in dat dit misschien wel een nieuwe manier van aanwerven is: tien maanden de tijd om iemand te leren kennen en in te schatten alvorens je een vast contract moet aanbieden. Er zijn voordelen voor alle partijen."

EDUCAM-projectfiches ter ondersteuning

EDUCAM, het kennis- en opleidingscentrum in de autosector en aanverwante sectoren, ontwikkelde binnen het ESF-project Duamotiv een aantal tools om de autotechnische scholen te ondersteunen. Ruben Janssens (sectorconsulent EDUCAM): "Onze rol als sectororganisatie is om zowel huidige als toekomstige werknemers zo goed mogelijk te begeleiden, en de scholen en bedrijven te ondersteunen. Wij willen dat zoveel mogelijk goed opgeleide mensen in onze sector aan de slag gaan."

"Uiteraard vinden we duaal leren daar zeer geschikt voor omdat het de bedrijfsrealiteit toevoegt aan het schoolse verhaal. Van de ongeveer 100 autotechnische scholen in Vlaanderen zijn er momenteel reeds meer dan 50 bezig met duaal leren. We hebben alle scholen over drie jaar bezocht en ontwikkelden projectfiches in samenwerking met werkgroepen met vakleerkrachten, waaronder weTech Academy. Hierbij keken we welke opdrachten of activiteiten je als leerling moet kennen om alle competenties te kunnen behalen."

"De projectfiches bundelen de verschillende mogelijke projecten en oefeningen binnen een opleiding. Ze zijn opgebouwd vanuit het duale standaardtraject of het curriculumdossier van de specifieke opleiding, maar kunnen ook perfect gebruikt worden in scholen die de richtingen niet duaal aanbieden. Ze zijn los van de context opgesteld en bevatten de activiteiten die een leerling moet uitvoeren om een competentie of leerdoel te behalen."

"Op die manier willen we de dialoog tussen de mentor, het duaal bedrijf en de school versterken. We zien dat de fiches in veel scholen gebruikt worden als leidraad. We brengen ook de bedrijven op de hoogte. De mentor moet geen leerkracht zijn. Men kan perfect beoordelen, maar kan het soms niet overbrengen aan scholen. Via de projectfiches bieden we ondersteuning aan de dialoog."

Griet Van Beveren: "We bezorgen de projectfiches aan de bedrijven en leggen uit wat we ervan verwachten. Vervolgens ligt de verantwoordelijkheid bij de leerling om de fiches erbij te nemen en samen met de mentor een eenvoudige evaluatie uit te voeren."

De bundels kunnen via deze link kosteloos gedownload worden.

Bart Mees (TA Auto): "Bedrijven zien in dat dit misschien wel een nieuwe manier van aanwerven is: tien maanden de tijd om iemand te leren kennen en in te schatten alvorens je een vast contract moet aanbieden. Er zijn voordelen voor alle partijen"

Promotie blijft nodig

Hoe overtuigd men ook is bij weTech Academy en Campus Connect, de realiteit in verschillende sectoren toont aan dat duaal leren nog steeds veel promotie kan gebruiken. Zowel ouders, leerlingen als bedrijven lopen soms wat verloren in de veelheid aan leerwegen. Als je de tijd neemt om alles duidelijk uit te leggen, dan gaan er veel deuren open. Anja Noppe: "Het is een verhaal van ‘samen’ en dat moeten bedrijven elke dag voelen. Ze staan er niet alleen voor: een heel team zorgt voor ondersteuning en begeleiding."

www.wetech.be - www.campusconnect.be - www.vts3.be

Garage Mertens: "Mooie wisselwerking"
Garage Mertens werkt al enkele jaren samen met weTech Academy.
Caroline Van de Voorde (sitemanager Garage Mertens, Dendermonde): "De school is mee met de evoluties, maar ik vind het ook belangrijk dat jongeren feeling krijgen met de praktijk. Op die manier creëren we een mooie wisselwerking. De fiches van EDUCAM zijn een grote hulp. Ze vormen een leidraad. Ik gebruik ze ook voor de klassieke schoolverlater. Wij zitten immers in onze dagdagelijkse flow en zien soms bepaalde leerdoelen over het hoofd. We vinden het te vanzelfsprekend."
Of elk traject een succes is? Caroline: "Dat hangt van leerling tot leerling af. Fouten maken mag. Een goede communicatie, respect en vriendelijkheid zijn bij ons van groot belang. We bespreken zowel de goede als de minder goede zaken en vergaderen één keer per maand met het hele team. We proberen die cultuur aan te wakkeren. We beseffen ook dat niet iedereen de gave van een mentor in zich heeft. Het komt er op neer om de jongeren niet aan hun lot over te laten. Veel ligt aan hoe je er als bedrijf zelf instaat en de dingen aanpakt. Wij plaatsen een ervaren technieker naast de leerling en werken goed samen met de school. Het is niet evident om gemotiveerde werkkrachten te vinden. Wij zien duaal leren als een plantje dat groeit, om dan te oogsten. We werken als school en bedrijf samen aan het opleidingsplan en nemen de leerlingen geleidelijk aan op in de bedrijfscultuur. Iedereen wordt daar beter van."
"Aanvulling op de basiskennis"
Mohamad Baroudjei (20) volgde vorig schooljaar het traject duaal leren en werkt intussen als vaste medewerker bij Garage Mertens in Dendermonde: "Mijn vader was zelfstandig garagist. Het zit in de familie. Vorig jaar leerde ik hier drie dagen per week en was ik nog twee dagen per week op school. Duaal leren zorgt ervoor dat je meer ervaring opdoet dan de basis die we op school krijgen. Dat gaat stap per stap van een klein onderhoud tot inspecties, diagnoses stellen of het vervangen van de remblokken. Natuurlijk zijn er bepaalde verwachtingen, dat moet ook als je jezelf wil uitdagen. Maar alles verloopt hier op een menselijke manier en in een goede sfeer. Een duaal traject is ideaal voor wie gemotiveerd is. En je hebt uiteindelijk hetzelfde diploma in handen als binnen het klassiek onderwijs."