Jaaroverzicht Shoes Barometer 2024

Schoendetailhandel in België: diversificatie en specialisatie

Als we de cijfers van 2024 vergelijken met deze van 2023, stellen we vast dat zowel de omzet (-1,4%) als het aantal verkochte paren (-3%) lager ligt dan 2023. Op een eerste gezicht zijn dat dus negatieve cijfers, maar uit diepere analyse blijkt dat de nettoresultaten, de nettowinst, bij heel wat winkeliers beter ligt dan het jaar voordien. De verklaring is eigenlijk heel eenvoudig: minder inkopen en meer verkopen = beter resultaat. Toch heeft de schoendetailhandel in ons land het niet gemakkelijk. De hele sector beleeft woelige tijden.

Specialisatie

De schoendetailhandel vandaag vergelijken met pakweg 30 jaar geleden, levert een heel ander beeld op. Destijds waren er veel meer allround winkels dan vandaag. Er is meer sprake van specialisatie, de grote uitzonderingen niet te na gesproken. De schoenwinkeliers vandaag differentiëren zich vandaag veel sterker op het vlak van het aanbod: comfort, prijscategorie, mode, topmerken, ligging (in toeristische streek), assortiment, specialisatie, noem maar op.

Het imago van de schoen is de laatste jaren ook sterk veranderd en verminderd in aanzien. Het traditionele paar nieuwe schoenen onder de kerstboom, bij het begin van het schooljaar, voor een verjaardag, wie schenkt ze nog?

De sedert een paar jaar lopende trend van sneakers heeft ook het marktbeeld veranderd. Sneakers vindt men in alle merken, kleuren en prijzen, zijn vaak zeer comfortabel en men kan ze bij elke gelegenheid dragen, van daar het succes bij de meerderheid van de consumenten.

Ook de klantentrouw is in hoge mate verdwenen, behalve dan voor de comfortzaken, waar service centraal staat. Nu koopt de consument schoenen waar hij ze (mooi en binnen het budget) vindt. Dat is ook de reden waarom in heel veel gevallen de klassieke klantenkaart verdwijnt. Vrijwel niemand koopt acht of tien paar in dezelfde winkel. Een betere formule blijkt een kortingsbon voor een volgend paar.

Veel nieuwe uitdagingen

Een groot aantal externe factoren is eveneens fundamenteel veranderd. De online verkoop door internationale webwinkels heeft heel veel verschuivingen meegebracht. Het aantal zelfstandige schoenwinkels is gedaald. Heel wat winkels sluiten zonder overnemer. Daar waar in het verleden nog veel geld werd betaald voor de ‘dorpel’, de overname van het klantenbestand en de voorraad, is dit nu onbestaande. Niet alleen het aantal zelfstandige detailhandelaars verkleint, ook sommige filiaalzaken kampen met hetzelfde probleem. Kijk maar naar de teloorgang van Bristol.

Steeds meer schoenfabrikanten openen hun eigen schoenwinkels en werken niet verder met zelfstandige multimerkenwinkels. Veel traditionele aanbieders met een totaalprogramma voor heren, dames en kinderen, stoten een klantengroep (meestal kinderen en/of heren) af.

De grote internationale schoeninkoopverenigingen zien ook hun aantal leden krimpen, ook omdat er te veel sluitingen en te weinig opvolging of overnames zijn.

Kortom, de schoenhandel staat voor grote nieuwe uitdagingen, en moet flexibiliteit aan de dag leggen om succesvol te overleven en verder te werken.

Overzicht 2024

Het is een feit dat de weersomstandigheden nog altijd de zakengang in de schoendetailhandel sterk beïnvloeden. Dikwijls horen we de opmerking dat het aanbod in de schoenenwinkel niet overeenstemt met de seizoenen, en dat de soldenperiodes niet aansluiten bij de realiteit van de markt. Vaak moeten de warme maanden er nog aankomen als de zomersolden starten in juli (of zelfs al met kortingen in juni).

Vandaag wordt andermaal het bewijs geleverd: de wintersolden begonnen op 3 januari en de eerste winterprik kwam pas later! Als er echt vraag is naar winterartikelen, zouden die al afgeprijsd moeten worden aangeboden. Onrealistisch.

Die opruimingen en seizoenen verschuiven, is echter internationaal onmogelijk, de collecties worden nu al bijna twee jaar op voorhand voorbereid, parallel en in samenspraak met de prêt-à-porter. Het samenstellen van het kleurenpalet en de nieuwe materialen moet lang genoeg op voorhand worden bepaald om de mogelijkheid te bieden aan de chemische fabrieken en de fabrikanten van materialen om tijdig te kunnen beantwoorden aan de internationale vraag van de textiel- en schoenfabrikanten.

Ook de consument heeft de opruimingsperiodes in zijn DNA opgeslagen. Zomersolden uitstellen tot in augustus of september is onmogelijk: op 1 januari en op 1 juli, en zelfs vroeger, verwacht de klant percentages in de etalages.

Januari

Het jaar startte optimistisch met 3,4% meer omzet en 2,1% meer verkochte paren dan in januari 2023. Volgens het KMI was januari “een doorsnee maand”. Voor de lente-zomer had de helft van de winkeliers minder ingekocht. De sfeer in de schoendetailhandel was in januari gematigd positief.

Februari

Februari was een “zeer natte, sombere en warme maand”. Dit heeft blijkbaar geen domper gezet op de kooplust van de consument. De resultaten waren bevredigend met 2,3% meer omzet en 0,5% meer verkochte paren.

Het is natuurlijk wel zo dat februari slechts goed is voor 3,7% van de jaaromzet.

Een stijging of daling van de omzet met een paar procentjes betekent dan ook niet veel over het gehele jaar gezien.

Een groot deel van de winkeliers (61%) bood in februari nog opruimingen aan tot de helft van de maand.

De inkopen voor het volgende seizoen liepen al op hun eind – daar waar 25 jaar geleden de inkopen pas begonnen tijdens de toenmalige “shoe-show” in maart

Maart

Voor de derde maand op rij kon de schoendetailhandel terugblikken op positieve cijfers: bijna 10% meer omzet en 5% meer paren verkocht dan in 2023. Toch waren er in maart zeer uiteenlopende resultaten te noteren.

De inkopen voor het komende seizoen lagen 2,3% lager dan het jaar voordien, tot grote bezorgdheid van de leveranciers.

April

Mooie sprookjes duren niet lang! In april 2024 werd 7,25% minder omzet gerealiseerd en 7,1% minder paren verkocht dan het jaar voordien. Slechts 8% van de winkeliers ervaart de zakengang als positief. Ook de Nationale Bank van België spreekt van een lichte afname van het consumentenvertrouwen in april. Blijkbaar maakt de consument zich zorgen om de staatsschuld die volgens de meerderheid niet snel gereduceerd zal worden. Deze voorspelling blijkt niet ongegrond als we zien hoe er vandaag nog altijd geen nieuwe regering is gevormd om dat probleem te bestrijden. De internationale spanningen in Gaza, Oekraïne en Oost-Congo brengen stress mee bij de consument.

Mei

De vijfde maand was volgens het KMI zeer nat, warm en somber. “Het is al zes maanden herfst” lezen we. Gevolg: negatieve cijfers in de schoendetailhandel in mei: -6,6% omzet en 9,9% minder verkochte paren!

Andermaal wordt geklaagd over het feit dat sneakers blijkbaar onuitroeibaar zijn, en dat die goed zijn voor meer dan de helft van de verkopen.

Juni

Huilen met de pet op. De negende maand op rij dat er meer neerslag viel dan gemiddeld. Eens te meer blijkt dat de klimatologische omstandigheden een doorslaggevende rol spelen bij de verkopen in de modesector. Ook de prêt-à-porter doet zijn klaagduit in het zakje. Ten einde raad zijn veel modewinkeliers al gestart met kortingen aan te bieden via koppelverkoop. Blijkbaar zijn er ook controles geweest van Economische Zaken op de toepassing van de Wet op de Handelspraktijken. Controles die in deze moeilijke tijden helemaal niet op de sympathie van de handelaars kunnen rekenen.

Juli

Relatieve tevredenheid over de zakengang in juli, maar zeker niet voldoende om de verliezen van het eerste semester te compenseren. De winkeliers gaan dan ook zuiniger om met de kortingen tijdens de opruimingsmaand. 33% van de winkeliers gaf minder korting dan in juli 2023.

Augustus

Meer dan vroeger worden we geconfronteerd met zeer uiteenlopende cijfers. Onze statistieken zijn gebaseerd op een zeer groot aantal resultaten van verschillende winkeliers: een mix van alle mogelijke soorten schoenwinkeliers en vestigingen over geheel België. We beschikken ook over de cijfers van onze eigen enquêtes, van de Nationale Bank, een aantal inkoopverenigingen, UNIZO en het UCM, NSZ, en nog vele andere elementen. En toch komen we dan tot resultaten die schommelen tussen min 20% en plus 30%. Tracht daar maar eens een lijn in te trekken.

September

Een hittegolf in september. Leuk voor de consument om van het zonnetje te genieten, maar veel minder voor de schoenenboer die werkloos mocht toezien. “Wie koopt er nu herfstkledij of winterschoenen als het warmer is dan in juli of augustus? Gevolg: 13,4% minder omzet en 15,5 minder verkocht paren dan het jaar voordien!

Oktober

Het KMI spreekt van een “normale maand” met waarden die nauwelijks afweken van de gemiddelden van de laatste 30 jaar. Bij de start van dit nieuwe herfst-winterseizoen blijkt dat de gemiddelde prijzen van de schoenen gestegen zijn en nog altijd stijgen. Uit de commentaren blijkt dat de consument de prijsstijgingen ‘normaal’ vindt en er blijkbaar ook mee kan leven.

November

Weer eens een behoorlijke maand met 4,7% meer omzet en 2,8% meer verkochte paren dan in november 2023. Toch is de sfeer in de schoendetailhandel niet optimaal. We noteren veel negatieve commentaren over de politieke impasse, de recessie in Europa, inflatie, oorlogen,…

December

Tijdens de laatste maand van 2024 is men er niet in geslaagd voor het gehele jaar het cijfer van 2023 te evenaren, maar zoals u al kon lezen, waren de totalen voor het gehele jaar nog redelijk, en de definitieve afsluiting van het jaar nog behoorlijk.

Hoe lokt en behoudt men zijn klanten?

De zelfstandige winkelier heeft in 2024 heel veel inspanningen geleverd om de klanten te lokken… en te behouden.

Traditioneel zijn natuurlijk de klantenkaarten, meestal vervangen door een korting op een volgende aankoop. Verder zijn er heel veel winkeliers die actie voeren via sociale media, er zijn soms animaties in de winkel. Er wordt af en toe een drankje of een snoepje aangeboden. Veel winkeliers hebben een eigen website, sommigen spreken zelfs influencers aan, sturen gepersonaliseerde mailings naar de klanten (verjaardagen). Folders van leveranciers, eigen nieuwsletters of brochures, en last but not least het ontvangen van de klanten met de glimlach en steeds klaar staan met nuttige info en service.

Aantal klanten

Ongeveer de helft van de schoenwinkeliers in ons land ontving vorig jaar evenveel klanten als het jaar voordien. Een kleine minderheid kreeg meer bezoek, maar zo’n 30% moest het met minder bezoekers doen. Geen onrustwekkende evolutie, maar toch blijken de consumenten alternatieven te vinden om zich te bevoorraden: internationale webshops, maar ook sommige discounters spelen vaker mee. Blijkbaar wordt er door een grote meerderheid van consumenten bespaard op schoeisel. Zeker op kinderschoeisel wordt beknibbeld: schoenen van kinderen groeien soms tot 3 maten per jaar: daar wil men niet te veel geld aan spenderen.

Spreidingen en betalingen

De spreiding van de verkopen per weekdag ligt ongeveer altijd rond hetzelfde: zaterdag, vrijdag en woensdag blijven de beste verkoopdagen. De percentages in de tabel geven in totaal geen 100%, en dat komt omdat vrijwel iedereen 1 (of 2) sluitingsdagen heeft, en er in toeristische streken vaak geen sluitingsdag is tijdens het seizoen.

De betalingen aan de kassa blijven ook procentueel altijd schommelen rond dezelfde gemiddelden. Na Bancontact volgen de cashbetaling en de creditcards.

Online betalingen met de smartphone wordt wel meer vermeld, maar is nog altijd marginaal.

We kunnen het jaar gematigd positief afsluiten en de hoop formuleren dat we in 2025 een iets beter resultaat kunnen optekenen en dat doemdenkers over rampen en oorlogen ongelijk krijgen.