Zakenbarometer 2020/2019

Corona deelt klappen uit

De resultaten van de schoendetailhandel in 2020 vergelijken met die van 2019 is welhaast onbegonnen werk. Corona heeft alles door elkaar geslagen, onder meer door de schoen- en andere winkels gedurende drie maanden te sluiten. De schoenwinkelier moest in het voorjaar met de duimen draaien van 14 maart tot 11 mei, en in het najaar was er een bisnummer gedurende de gehele maand november. De maand-per-maandvergelijkingen zijn dan ook vrijwel onmogelijk.

20% minder omzet

Het enige dat perfect kan vergeleken worden, is de gehele jaaromzet, die in 2020 ongeveer 20% (19,4%) lager lag dan in 2019. Ook werden er in 2020 17% minder paren verkocht dan het jaar voordien. Slechte cijfers die ongetwijfeld voor een aantal winkeliers fataal zouden kunnen zijn, maar die voor anderen dan weer mooie uitdagingen bieden. De grote vraag die zich stelt, betreft het einde van het coronatijdperk. Wordt 2021 een nieuwe positieve start, of blijft het virus de markten en de maatschappij ontregelen?

Analyse

Redden wat er te redden valt

Dat corona alles ontregeld heeft, staat als een paal boven water. De grote meerderheid van de zelfstandige ondernemers is echter niet lijdzaam blijven toekijken, maar heeft allerlei initiatieven genomen om alsnog te redden wat er te redden viel en nieuwe benaderingen van de retail te implementeren. Er waren uiteraard de verplichte winkelsluitingen, maar ook andere elementen hebben de markt verstoord. Zo was er in 2020 de verschuiving van de zomersolden van juli naar augustus, de beperking op het winkelen door slechts één persoon tegelijk in de zaak toe te laten, de grote stijging van de online verkoop … Het feit dat de horeca gesloten was en bijeenkomsten of feestjes verboden waren, zet ook niet aan om zich in het nieuw te steken. “Waarom nieuwe kleren en schoenen kopen, als we ze aan niemand kunnen tonen?” Ook de uitverkoop van Brantano tegen absolute kelderprijzen heeft menig winkelier pijn gedaan.

Verdeelde meningen

Niet alles was echter negatief: over de beperking van funshoppen door slechts één klant in de winkel toe te laten, liepen de meningen van de winkeliers uiteen. Voor sommigen valt die beperking zelfs goed uit: hoe minder ‘toeristen’, hoe beter: liever echte klanten die komen om te kopen. Voor anderen geldt dan weer dat shoppen met echtgenoot of vriend(in) vaker tot kopen aanzet. Een second opinion wordt vaak op prijs gesteld en stimuleert de kooplust. Bovendien wordt de regel van één klant per keer in de dorpen en kleine gemeenten veel minder strikt nageleefd dan in de steden, waar sociale- en politiecontrole groter is. Voor sommige luxemerken was er ook goed nieuws: in plaats van te shoppen in Parijs en in Milaan, kan men ook in eigen land toppers vinden!

De gehele jaaromzet lag in 2020 ongeveer 20% (19,4%) lager dan in 2019 en er werden in 2020 17% minder paren verkocht dan het jaar voordien

Nieuwe initiatieven

In moeilijke tijden komt ook de ondernemingslust en de creativiteit van de winkelier naar boven. Allerlei initiatieven werden uitgewerkt om alsnog, ook tijdens de verplichte sluitingen, schoenen aan de man/vrouw te brengen. Denken we maar aan het promoten, uitbreiden en verbeteren van de eigen webshop, het openen van een nieuwe webshop, verkopen op afspraak, thuisleveringen, het inzetten van Facebook en andere sociale media, bijzondere aandacht besteden aan de etalage … stuk voor stuk triggers voor de consument.

Webshops

De gesloten winkels hebben de online verkoop sterk gestimuleerd. Als men toch thuis zit opgesloten, kan men evengoed eens virtueel gaan shoppen op het scherm in binnen-, maar zeker ook in het buitenland. De Belgische winkeliers die sterk op hun webshop hebben ingezet tijdens de sluitingen, hebben zeer zeker de vruchten geplukt van hun initiatieven, maar het zijn vooral de grote buitenlandse amazons en bol.coms die er het meest van profiteerden. Daar overstelpt men immers de consument met kortingen en al dan niet echte 'speciale koopjes', die niet onderworpen zijn aan Belgische maatregelen of aan soldenwetgeving.

Overzicht maandverkopen 2020

Zoals gezegd, zijn maandelijkse vergelijkingen van de verkopen met 2019 moeilijk te maken omdat onze winkels in totaal drie maanden gesloten zijn gebleven. De resultaten van maart, april en november 2020 waren bijgevolg niet te beoordelen, maar ook de volgende en tussenliggende maanden geven een verkeerd beeld, omdat er sprake is van inhaalbewegingen. De enige belangrijke uitschieter is wel augustus, die in 2019 goed was voor 5,4% van de jaaromzet, en in 2020 11% resultaat opleverde. Verklaring hiervoor is zeker het feit dat augustus 2020 de echte soldenmaand was. Voor de andere 'open' maanden lagen de resultaten telkens wat hoger dan in 2019, maar dat is uiteraard vooral te verklaren door de inhaalbewegingen.

Verkopen per kopersgroep

Wel vergelijkbaar zijn de verkopen per kopergroep en per dag. De dames blijven goed voor 61% van de globale omzet (tegenover 61,8% in 2019). Hier is dus praktisch niets gewijzigd. Bij de heren en de kinderen is er een lichte verschuiving: in 2020 realiseerden de herenschoenen 19% en de kinderen 20% van de omzet, tegenover 23,8% en 14,4% het jaar voordien. Uit de jarenlange berekeningen blijkt evenwel dat dit verschijnselen zijn die ieder jaar fluctueren. Zo zien we dat bijvoorbeeld in 2014 en in 2015 de omzetten van heren en kinderen gelijk waren aan die van 2020.

En per dag

Ook de verkopen per dag blijven vrijwel gelijk aan die van de voorbije jaren. De zaterdag blijft de koopdag bij uitstek voor schoenen, alhoewel dat jaar na jaar een klein beetje vermindert. De zaterdagomzet evolueerde van 34,2% (2017) naar 33,4% (2018), naar 30,6% (2019) tot 29% in 2020. Woensdag blijft op nummer twee staan (18%) en vrijdag op drie met 14%. Deze drie dagen zijn samen goed voor meer dan 60% van de wekelijkse omzet. De rest is gespreid over de andere dagen. In de tabel bedraagt het totaal van de omzet niet juist 100%, omdat er rekening wordt gehouden met de sluitingsdagen en ook het feit dat sommige winkels op zondagvoormiddag geopend zijn.

Betalingswijzen

De betalingswijze blijft al jaren vrijwel ongewijzigd. Cash is goed voor 12% van de betalingen (11,8% in 2019 en 11,6% in 2018). Bancontactbetalingen gebeurden in 78,6% van de gevallen (tegenover 78,4% en 80,3% de jaren voordien) en kredietkaarden worden in 9,2% van de gevallen gebruikt (7,4% en 9,4% de vorige jaren). Contactloos betalen komt in de schoenwinkels vrijwel niet aan bod: de bedragen zijn hiervoor vaak te hoog. Hier merken we dus ook geen voelbare verschillen.

En de toekomst?

Hoe evolueert de zakengang verder dit jaar? Dat is de vraag die alle andere beschouwingen overspoelt. Enerzijds bestaat er grote vrees dat de pandemie niet snel zal vergeten zijn, en dat er zelfs in 2021 nog een derde golf op ons afkomt. Anderzijds hoopt iedereen uiteraard dat dit doemdenken afgewend kan worden door een goed vaccinatieprogramma, zodat het hele coronaverhaal tegen deze zomer (grotendeels) kan afgesloten worden. De meeste collega’s zijn positief ingesteld. Als we deze kaap kunnen overwinnen is er weer toekomst, en dat wensen we allemaal!