Financiële prikkels driver voor duurzame verpakking

Tijdens het evenement 'Reshaping Retail' presenteerde het expertisenetwerk voor communicatie, media en design van de Arteveldehogeschool zijn onderzoeksresultaten over duurzame verpakkingen. Dit onderzoek maakt deel uit van het onderzoeksprogramma ‘Duurzame Verpakkingen en Slimme Retail’ en biedt inzichten voor retailers, beleidsmakers en merken. De resultaten geven een actueel overzicht van de kennis, attitudes en gedragingen van consumenten ten aanzien van duurzame verpakkingen. Verder fungeert het als een leidraad voor hoe consumenten in de toekomst geïnformeerd en gestimuleerd willen worden.

Verpakkingsbarometer

Het onderzoek werd uitgevoerd via een online bevraging van het Bilendi-panel, waarbij 1000 Vlaamse consumenten tussen 18 en 80 jaar (Gen Z, millennials, Gen X en boomers) vragen voorgeschoteld kregen. De onderzoekers noemen het graag een verpakkingsbarometer. Ze plannen deze bevraging elke twee jaar zodat ze de evolutie in de mindset ten opzichte van duurzaamheid in kaart kunnen brengen. Deze eerste bevraging telt dan als nulmeting.

De resultaten tonen aan dat Vlaamse consumenten onvoldoende kennis hebben over recycleren en duurzame verpakkingen.

• 75% van de Vlamingen scoort laag op algemene kennisvragen over recycleren en duurzame verpakkingen. Velen weten bijvoorbeeld niet dat recycleren en composteren twee verschillende begrippen zijn of dat een kartonnen verpakking niet altijd duurzamer is dan een plastic verpakking.
• 72% van de Vlamingen staat open voor het vervangen van hun huidige verpakkingen door herbruikbare en recycleerbare opties, weliswaar op voorwaarde dat dit geen extra kosten met zich meebrengt.
• 70% van de respondenten is bereid hun gebruikelijke aankopen te vervangen door herbruikbare verpakkingen, wat inhoudt dat zij deze verpakkingen zelf terugbrengen naar de winkel of thuis bewaren totdat ze worden opgehaald.
• 80% vindt het belangrijk om de mogelijkheid te hebben herbruikbare verpakkingen te kunnen hervullen, bijvoorbeeld via een navulverpakking of aan een navulstation in de winkel. Vooral schoonmaak en verzorgingsproducten, eieren, water en frisdranken scoren hier hoog. Minst populair zijn vlees en kant-en-klare maaltijden.
• 80% is bereid om producten in recycleerbare verpakkingen te kopen, zolang er geen extra kosten aan verbonden zijn.

Het valt op dat boomers, de leeftijdscategorie van 60 tot 80 jaar, en vrouwen een grotere bereidheid tonen om voor duurzame opties te gaan, bijvoorbeeld om de restafvalzak zo klein mogelijk te houden of bereid zijn de overstap naar herbruikbare verpakkingen te maken.

Gedrag en motivaties

Hoewel er een gebrek aan kennis is, tonen consumenten wel duurzaam gedrag:

65% van de Vlamingen gebruikt momenteel herbruikbare verpakkingen en bijna 60% maakt gebruik van navulverpakkingen, gedreven door milieubewustzijn.

Financiële prikkels, zoals lagere prijzen, klantenacties en statiegeldsystemen, motiveren consumenten om duurzaam te handelen. Ook een groter aanbod en gebruiksvriendelijke herbruikbare verpakkingen of navulstations op de winkelvloer kunnen duurzaam gedrag stimuleren.

Informeren en communiceren

In het algemeen tonen Vlamingen een grote interesse in duurzaamheid:

• 71,4% wil informatie over sorteerregels.
• 71,3% wil weten hoe recycleerbaar de verpakkingen zijn.
• 69,3% is geïnteresseerd in de hygiënenormen van herbruikbare verpakkingen.

Verpakkingen blijken de beste communicatiekanalen te zijn, waarbij jongere generaties de voorkeur geven aan informatie via QR-codes en oudere generaties tekstuele vermeldingen prefereren. Ook een eco-score wordt geapprecieerd, vooral bij gen Z.

Naast communicatie op de verpakkingen willen consumenten ook geïnformeerd worden via winkelcommunicatie (77%), digitale kanalen (65%), televisie (61%) en postbuscommunicatie (59%).

De respondenten legden de grootste verantwoordelijkheid hiervoor bij de supermarkten (60%), afvalbeheerders (53%), de overheid (48%) en de merken (46%). Het minst populair waren steden en gemeenten (31%), pers (12%) en influencers (3,7%).

Statiegeldsystemen

Vlamingen staan open voor statiegeldsystemen:

• 56% prefereert inzamelmachines in de winkel voor het terugkrijgen van statiegeld op blikjes en flesjes.
• 40% geeft de voorkeur aan het gebruik van een QR-code.

Algemene tendens in communicatie

Femke Loos - Arteveldehogeschool: "Boomers en vrouwen zijn over het algemeen meer betrokken en bereid om duurzame keuzes te maken"

“Kennis, duurzaam gedrag en betrokkenheid hangen positief samen. Hoe hoger men scoort op het ene aspect, hoe hoger men ook scoort op het andere. Dit betekent dat zowel sensibiliserings- als informatiecampagnes nuttig zijn omdat kennis, betrokkenheid en gedrag elkaar positief beïnvloeden”, zeggen onderzoekers Femke Loose en Els Verzele.

Els Verzele - Arteveldehogeschool: "Omdat het kennisniveau over alle generaties heen laag is, blijven informatiecampagnes essentieel"

"Boomers en vrouwen zijn over het algemeen meer betrokken en bereid om duurzame keuzes te maken en mee te gaan in nieuwe systemen van herbruikbare verpakkingen. Deze groep hoeft minder intensief getarget te worden dan jongere generaties en mannen, waar de betrokkenheid lager ligt en sensibilisering noodzakelijk is. Omdat het kennisniveau over alle generaties heen laag ligt, blijven informatiecampagnes essentieel. Ons onderzoek toont aan dat er nog veel werk is op het gebied van kennis over duurzame verpakkingen, maar er is wel een duidelijke bereidheid om over te stappen naar duurzame verpakkingen. Retailers, beleidsmakers en merken kunnen deze inzichten gebruiken om effectievere strategieën te ontwikkelen om de consument mee te nemen in het duurzamer verpakkingsverhaal, waarbij financiële prikkels en duidelijke communicatie een sleutelrol spelen. Dit is niet onbelangrijk als we de doelstellingen van de Europese Green Deal willen halen."

Meer info: femke.loose@arteveldehs.be en els.verzele@arteveldehs.be

Pilot met herbruikbare bierkrat met 6 flesjes

Lotte Krekels, packaging manager van Carrefour, belichtte tijdens het event een veelbelovende praktijkcase. "We willen de customer experience veranderen door de consumenten mee te nemen in het verhaal van herbruikbare verpakkingsoplossingen. Binnen dit kader starten we bij Carrefour een pilot rond de herbruikbare kleine krat met Cornet-bier. In plaats van zes herbruikbare glazen flessen in een kartonnen verpakking bieden we ze aan in een herbruikbare krat van gerecycleerd materiaal, voorzien van een handvat."

“Er zijn uiteraard uitdagingen verbonden aan deze pilot. We moeten niet alleen de consumenten overtuigen, maar ook onze medewerkers en onze franchisepartners. Het uiteindelijke doel is ook om andere retailers en brouwers mee te krijgen zodat het een universeel verhaal wordt. Daarnaast moeten logistieke spelers overtuigd worden van de duurzame meerwaarde. Er zijn voordelen voor de hele supply chain: brouwerijen kunnen bestaande vullijnen gebruiken, herbruikbare kratten zijn beter bestand tegen vochtige omgevingen, de kratten beschermen de flesjes tijdens het transport en de materiaalkosten liggen na verloop van tijd lager."

Trend naar kleinere verpakkingen

Tijdens zijn levenscyclus vervangt één herbruikbare krat maar liefst 50 one-way sleeves. Op het einde van zijn levenscyclus wordt het materiaal gerecycleerd tot nieuwe kratten. "Dit is een prachtig voorbeeld van hoe de hele waardeketen circulair kan worden. Voordelen voor de retailers zijn legio: duurzame verpakkingen voorkomen schade en onverkoopbare eenheden, de handelingskosten dalen, de kratten zijn makkelijk aan te vullen in de rekken en ze zijn fully brandable. Een speeltuin voor marketeers, toch? En de consument? Die kan de kratten makkelijk dragen, de herbruikbare flesjes makkelijk herkennen en ze na gebruik eenvoudig terugbrengen."

Lotte Krekels wijst er ook op dat de krat met zes flesjes, naast het verminderen van wegwerpmaterialen, ook tegemoetkomt aan de veranderende winkelgewoontes. "Consumenten hebben steeds meer aandacht voor duurzame alternatieven. Er is een trend naar kleinere verpakkingen die makkelijk te voet of met de fiets kunnen worden vervoerd. Nog een voordeel: ze vragen minder plaats in kleinere buurtwinkels."

De pilot start in week 40 in veertig Carrefour Market winkels. De uitrol naar alle winkels van Carrefour staat gepland in het tweede kwartaal van 2025.

Meer info: lotte.krekels@carrefour.com