Stalen dakpanplaten als duurzame alternatieve dakbedekking

Een duurzame dakconstructie vereist de beste materialen. In een land als België, waar de weersomstandigheden de laatste jaren een extreem kantje durven te vertonen, geldt die vereiste des te meer. Met dakpanplaten trekt u voluit de kaart voor deze vereisten en kunt u bovendien niet enkel duurzame, milieuvriendelijke en goedkope, maar ook esthetisch mooie daken opleveren. Echter, deze voordelen gelden enkel in die gevallen waarin een doordachte voorbereiding aan de plaatsing voorafgaat.

Waarom dakpanplaten?

Dakpanplaten zijn kunstmatig geprefabriceerde dakplaten waarbij de uitstraling van dakpannen, dakleien, tegelpannen … nagebootst wordt. Dakpanplaten staan al langer bekend als een van de betere manieren om bijgebouwen te voorzien van een degelijke dakbedekking. De oplossing is namelijk snel, goedkoop en stijlvol. Toch zien we deze vorm van dakbedekking de laatste tijd ook vaker opduiken in residentiële en zelfs industriële toepassingen.

Randvoorwaarden

Dakpanplaten kunnen niet zomaar op elk dak geplaatst worden. Zo gaan we er bijvoorbeeld altijd van uit dat de dakpanelementen toegepast worden op hellende daken. Belangrijk is dat het dak in kwestie gekenmerkt wordt door een minimumdakhelling van 10 à 12°. Wat de maximumhelling van het dak betreft, geldt de stelregel dat verticale uitvoeringen geen probleem zijn. Dakhellingen tot maximum 90° zijn dus perfect geschikt voor de plaatsing van dakpanplaten. De vereiste betreffende de minimumdakhelling is belangrijk om tijdens de volledige levensduur van het product de garantie van een perfecte pasvorm en een veilige sluiting van de dakpanplaten te bieden. Zo blijft de dakbedekking te allen tijde waterdicht.

Voor- en nadelen

Enkele voordelen van dakpanplaten zijn:

• Ze zijn relatief goedkoper dan de meeste andere klassieke dakbedekkingen;
• Dakpanplaten zijn snel en eenvoudig te monteren door middel van intuïtieve bevestigingsmaterialen;
• De dakpanelementen kunnen in alle weersomstandigheden geplaatst worden. Vries­temperaturen en natte ondergronden brengen de plaatsing met andere woorden niet in het gedrang;
• Ze zijn uiterst geschikt voor lichte dakconstructies dankzij het eigen geringe gewicht;
• Ze zijn volledig uitvoerbaar als overzetdak;
• De dakpanplaten vormen met grote zekerheid een stormvast dakgeheel dat elk on­weer aan zou moeten kunnen. Ook sneeuwlasten tot 1.400 kg/m² vormen geen probleem;
• De dakpanelementen zijn condensvrij indien men deze plaatst op traditionele tengellaten en daarna op panlatten. Men plaatst aan de onderzijde een hellingsvoetstuk dat tot in de dakgoot loopt, en men voorziet aan de bovenzijde van het dak de nodige ventilatie via de nok (zie verder). Er kunnen samen met het hellingsvoetstuk onderaan in de hoogste volledige rij dakpannen ook spe­ciaal ontworpen verluchtingspannen van 75 cm² voorzien worden.

Een mogelijk nadeel van dakpanplaten is:

• Een verminderd akoestisch comfort: dakpanplaten kunnen meer geluid produceren bij een regen- of hagelbui. Toch merken we enkele kanttekeningen op. In het geval van overzetdaken zorgt de bestaande dakbedekking voor de nodige isolatie, en dus ook voor het neutraliseren van eventueel lawaai. Bovendien zijn de dakpanplaten voorzien van geluidsreducerende technieken. Zo zijn er producten op de markt die Li = 65 dB garanderen door een geavanceerd akoestisch magnetisch-bitumenpatchsysteem aan de onderzijde (elke vermindering van 10 dB deelt het geluid maar liefst door 8. Een normale kleipan geeft een Li van circa 60 dB).

Opbouw

Zoals eerder duidelijk werd, zijn dakpanplaten – soms ook wel het sterkere broertje van de golfplaten genoemd – duurzaam, stevig en hoogwaardig. Dat komt voornamelijk door de unieke opbouw van de dakpanelementen en diens bijhorende hulpstukken. In wat volgt, bespreken we de samenstelling van een typische dakpanplaat.

Stalen kern

Dakpanplaten zijn voorzien van een onbreekbare stalen kern (de staaldikte kan variëren tussen de 0,40 mm en de 0,8 mm) die volgens de gangbare Euronorm EN 10327 met een dubbelzijdige thermische verzinking (Zn 275 g/m²) behandeld wordt. Deze thermische verzinking zou volgens duurzaamheidstesten een betere bescherming en een langere levensduur garanderen dan andere zink- en/of aluminiumhoudende coatings.

Beschermcoating

In sommige gevallen wordt de stalen kern met thermische verzinking voorzien van een bij­komende kunststof beschermcoating. Het be­lang van deze extra bescherming is het feit dat metaal met verloop van tijd vatbaar is voor corrosie.

Afwerking en verlijming

In de meeste gevallen worden dakpanplaten voorzien van een afwerking. Dit kan, bijvoorbeeld in het geval van de nabootsing van een traditionele dakpan, aan de hand van natuursteenkorrels, steengranulaten … Er kan ook voor een strakke uitvoering gekozen worden met matte of glanzende afwerking, dit door gebruik te maken van een extra duurzame buitengebruikpoedercoating als toplaag. Voor de verlijming van deze mogelijke afwerkingen wordt uitgekeken naar duurzame lijmsoorten die zich verlenen voor buitengebruik in alle weersomstandigheden. We denken hier bijvoorbeeld aan acrylhars (PMMA-hars).

Eindbewerking

De dakpanplaat wordt, samen met bijpassende hulpstukken, ten slotte gebakken tot boven de 100 °C, zodat al de lagen, coatings … samen met de stalen kern een homogeen eindproduct worden.

Voorbereiding van de dakconstructie

Het belang van onderdaken

Zo goed als elke dakconstructie is geschikt voor de montage van dakpanplaten, uitgezonderd platte daken of daken met een helling onder de 10 à 12°. Breng, alvorens de dakpanplaten aan te brengen op de dakconstructie, altijd een onderdak aan. Deze beperken lekkages door eventuele condensatie, verzekeren een goede ventilatie en zorgen voor een evenwichtige temperatuur van het dakvlak. Bij renovatiewerken kan de oorspronkelijke dakbedekking eventueel als onderdak fungeren. Deze kan dan dienen als basis van een overzetdak. Het is mogelijk om dakpanplaten aan te brengen op bestaande leien daken of daken voorzien van golfplaten, shingles en andere roofings.

Tengellatten of volledige platen

In sommige gevallen wordt bij de plaatsing van de dakpanelementen het gebruik van tengellatten aanbevolen. In dit geval worden de latten over de langsrichting op het onderdak of de reeds aanwezige dakbedekking geplaatst. Gemiddeld wordt hier een hartafstand van zo’n 450 mm voorzien.

In andere situaties wordt er dan weer gewerkt met volledige platen die, naast elkaar, over het volledige dak worden bevestigd. Vooral in het geval van tuinhuizen en bijgebouwen is dit een populaire optie. Het voordeel van deze toepassing is het feit dat de schroeven voor de dakpanplaten meteen op de houten platen geplaatst kunnen worden. Om condensatie aan de onderzijde te vermijden, plaatst men de dakpanelementen steeds met traditionele tengellatten, panlatten, een hellingsvoetstuk in de laagste dakhoek en verluchting bovenaan. Door gebruik te maken van tengellatten, past men het schoorsteeneffect toe.

Plaatsing

Gereedschap

Dakpanelementen worden uitsluitend koud geknipt met een zink- of slagschaar. Knippen met gereedschap dat een bepaalde vorm van warmte veroorzaakt, brengt de integriteit van de beschermlagen in gedrang.

Dakpanplaten aanleggen en bevestigen

Dakpanplaten worden standaard van boven naar beneden aangelegd. Zo is het mogelijk om de dakpanelementen onder de boven­liggende rij te schuiven en vast te klemmen. Op die manier kan de dakwerker enkele rijen klaarleggen alvorens de elementen vastge­nageld dienen te worden. Opgelet: de dak­panelementen dienen elkaar minstens 4 cm te overlappen bij de plaatsing.

Om het bevestigen van de platen tot een goed einde te brengen, is het belangrijk om de schroefnagel (ongeveer vier nagels per dakpanelement) zo dicht mogelijk bij de panlat te brengen en de panlat goed aan te drukken. Dit gebeurt aan de voorzijde van het dakpanelement, in het naar beneden ge­bogen gedeelte naast het golfdal.

Aandachtspunten

De dakpanplaat van de ene fabrikant volgt niet noodzakelijk dezelfde richtlijnen als die van een andere fabrikant. Bovendien verschilt de kwaliteit ook afhankelijk van de fabrikant. Informeer u daarom dan ook uitgebreid op voorhand. Toch kunnen we stellen dat er veel gelijkaardige aandachtspunten zijn die van belang zijn bij de plaatsing. Om van een perfecte montage te kunnen spreken (waterdichte en stormvaste wandafsluitingen, dak­doorvoeren …), is het cruciaal om de volgende aspecten in acht te houden:

• Tijdens de plaatsing over de dakpanplaten wandelen is mogelijk, maar let erop dat je enkel de golfdalen betreedt!
• Stapel aan het einde van een rij dakpanplaten het laatste element boven op het voorlaatste. Het knippen van niet-passende stukken wordt afgeraden;
• Dakranden worden steevast door middel van windveren, kantpannen of verholen goten gerealiseerd. Let op: werk hier wel van onder naar boven;
• Nokstukken worden schuin in de aangebrachte lat vastgenageld. Laat minimaal een opening van 2 cm indien de ventilatie van het dak via de nok verloopt;
• Rondom dakdoorvoeren worden metalen slabben aangebracht waarop de dakpanplaten zijdelings door buiging aangesloten worden. Voor dakvensters geldt dezelfde regel. Hou er echter rekening mee dat het dakvenster 2 cm dieper geplaatst dient te worden dan in het geval van traditionele dakpannen;
• Draag bij de plaatsing altijd de correcte persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) zoals werkhandschoenen, professionele valbeveiliging …

Milieuvriendelijk

Een belangrijke richting waar de meeste fabrikanten momenteel aandacht aan besteden, is ongetwijfeld de duurzaamheid van hun pro­ducten. Dat is logisch, want een goed doordacht milieuvriendelijk product kent voordelen voor de fabrikant, onze gezondheid, onze economie … Om de volgende redenen hebben stalen dakpanplaten een positief effect op het milieu:

• Staal is wereldwijd een van de gemakkelijkst en meest gerecycleerde materialen. Nieuw staal bestaat dan ook ge­middeld gezien voor 25% uit her­gebruikt staal;
• Door hun geringe gewicht en omvang is er ook minder transport nodig om de dakpanplaten op de werf te krijgen, dit in verge­lijking met traditionele dakpannen;
• Dakpanplaten kunnen na hun levensduur gemakkelijk gedemonteerd worden. Dit betekent dat de elementen in de dakpanplaat nadien opnieuw milieuvriendelijk gerecycleerd kunnen worden;
• Dankzij de sterkte van de platen in vergelijking met traditionele uitvoeringen kan men tijdens de plaatsing aanzienlijk wat bouwafval besparen (geen gebroken pannen).

Veiligheid

Ten slotte hebben we het ook nog even over de veiligheidsoverwegingen bij dakpanplaten, en dan zelfs eerder over de vele voordelen van deze lichtgewicht dakpanelementen.

Minder gezondheidsrisico’s

In tegenstelling tot bewerkingen op traditionele uitvoeringen zijn er amper gezondheidsrisico’s bij het werken aan dakpanelementen. Het snijden van traditionele pannen met bv. een slijpmachine creëert door de stofvorming namelijk gevaarlijke situaties. Slijpen en kappen kunnen op lange termijn op de longen (zonder de passende veiligheidsvoorschriften) zorgen voor gezondheidsrisico’s. Bij de dak­panelementen waarbij er droog geknipt wordt, geldt dat risico niet.

Minder (arbeids)ongevallen

We benadrukten het al enkele keren doorheen dit artikel. Maar om af te sluiten doen we het nogmaals eens: dakpanelementen zijn uiterst licht in uitvoering. Dat zorgt er vanzelfsprekend voor dat de dakwerker op en naast de werf minder risico’s heeft op kwetsuren. Ook na de plaatsing zijn er minder risico’s, aangezien beschadigde pannen niet meer tot de mogelijkheden gerekend kunnen worden na extreme weersomstandigheden. Toevallige passanten moeten dus geen schrik meer hebben van vallende dakpannen.

Met dank aan BMI Group en Aquaplan