Klassieke hanggoten garant voor eenvoudige plaatsing

Aandachtspunten en principes bij plaatsing hanggoten

België telt gemiddeld 200 regendagen en 800 mm neerslag per jaar. Onze daken krijgen dus behoorlijk wat water te verwerken, en dat moet gecontro­leerd gebeuren. Om schade aan de bouwschil en het omliggende terrein te voorkomen, zijn dakgoten alvast essentieel. De klassieke hanggoot is in dat opzicht nog steeds de meest populaire oplossing: ze is betaalbaar, beschikbaar in tal van uitvoeringen en relatief eenvoudig te plaatsen en vervangen. Maar eenvoud en populariteit kunnen ook misleidend zijn … Een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten bij de montage van hanggoten.

Waarom hanggoten?

Het basisprincipe van hanggoten is eenvoudig: de goot – ofwel halfrond (mastgoot) ofwel rechthoekig (bakgoot) van vorm – wordt met behulp van haken aan de buitenzijde van het gebouw opgehangen en het regenwater wordt vervolgens door een afvoerpijp langs de muur afgevoerd.

Hanggoten maken geen integraal deel uit van de gebouwconstructie, waardoor zij eenvoudig geplaatst en vervangen kunnen worden, zonder dat daarvoor ingrijpende aanpassingen aan de dak- of muuropbouw moeten gebeuren. Dankzij de locatie aan de buitenzijde van het gebouw worden eventuele problemen bovendien snel opgemerkt en vormen lekken, wanneer ze zich toch voordoen, geen rechtstreekse bedreiging voor de integriteit van de constructie.

Voorkomen blijft echter beter dan genezen, en dus dient ook de plaatsing van hanggoten correct en zorgvuldig te gebeuren. Een aantal fundamentele aandachtspunten en product­evoluties dragen daaraan bij.

Algemene principes

De montage van hanggoten gebeurt met behulp van haken of steunklampen die aan de kepers, spanten of het boeibord bevestigd worden en waarin vervolgens de goot geklemd wordt. Ongeacht de vorm van de goot of het materiaal waaruit ze vervaardigd is, dient men daarbij de volgende basis­principes in acht te nemen.

Dimensionering

De dimensionering van hanggoten is onder andere afhankelijk van de vorm van de goot, de dakoppervlakte en het type afvoerpunten. Hoewel er verschillende methoden bestaan om de afvoercapaciteit van goten te bepalen, pleit het WTCB specifiek voor de toepassing van Europese norm NBN EN 12056-3. Uit onderzoek blijkt immers dat andere methoden tot een onderdimensionering leiden.

Ondersteuning

Doorgaans wordt ervan uitgegaan dat hanggoten om de 40 à 50 cm met een klem of haak ondersteund worden. De onderlinge afstand tussen haken is echter sterk afhankelijk van de vorm en het materiaal van de goot en kan beperkt zijn tot amper 30 cm. Respecteer dan ook steeds de voorschriften van de fabrikant. Zij kunnen bij problemen of geschillen doorslaggevend zijn.

Afschot

Om ervoor te zorgen dat het water vlot naar de afvoerbuis kan aflopen, wordt de goot idealiter onder een afschot van minimaal 0,2% geplaatst. Een smetkoord helpt om de haken hiervoor op de juiste hoogte te plaatsen. In sommige gevallen, in het bij­zonder bij prefabgoten uit pvc, is dit afschot echter moeilijk te realiseren. In principe kan de helling dan achterwege gelaten worden, al moet daar bij de dimensionering van de goot dan wel rekening mee gehouden worden.

Aansluiting op onderdak

Het water dat van het onderdak loopt, moet volledig opgevangen worden door de goten. Om dat te realiseren, zijn er verschillende opties:

• Men maakt gebruik van een goot met slab uit één stuk of een goot met afzonderlijke slab uit hetzelfde materiaal, en zorgt dat de de slab op het binnenboeibord en onder de bebording doorgetrokken wordt;
• Men maakt gebruik van een goot zonder slab en voorziet een oversteek van het onderdak van minimaal 20 mm ten opzichte van de binnenrand van de goot.

Daarnaast dient men er steeds rekening mee te houden dat de buitenrand van de goot zich minstens 20 mm onder de binnenrand bevindt. Wordt er gebruikgemaakt van een goot met slab, dan moet het binnenboeibord bovendien in de kepers ingewerkt worden, om zo een knik in het onderdak te vermijden, en moet de bevestiging met behulp van klampen gebeuren, zodat de slabben niet doorboord worden. De vereiste overlap tussen onderdak en slab is hier afhankelijk van de hellingshoek van het dak.

Oversteek dakbedekking

Ook het water dat van de dakbedekking loopt, moet in de dakgoot terechtkomen. Daartoe voorziet men een oversteek van pannen of leien ten opzichte van de binnenrand van de goot.

De waarde van de oversteek is afhankelijk van de dakhelling enerzijds en de positie van de goot ten opzichte van de druiplijn anderzijds. In het algemeen kan men ervan uitgaan dat de oversteek 1/3 van de breedte van de goot moet bedragen.

ACCESSOIRES MAKEN REGENWATERAFVOERSYSTEEM COMPLEET
Een regenwaterafvoersysteem is meer dan een dakgoot alleen. Ook de bevestigingsmaterialen en afvoerbuizen maken er integraal deel van uit. Daarnaast bieden fabrikanten echter nog een aantal specifieke afwerkingselementen en accessoires aan om de goede werking van het regenwaterafvoersysteem te faciliteren.
Het gaat bijvoorbeeld om:

Stabilisatoren: de sterkte van een hanggoot is afhankelijk van zowel het materiaal als de vorm. Metalen mastgoten zijn met andere woorden aanzienlijk steviger dan pvc-bakgoten. Wil men de stevigheid van een hanggoot verhogen, bijvoorbeeld om er probleemloos een ladder tegen te kunnen plaatsen, dan kan men gebruikmaken van stabilisatoren, die een stevige verbinding vormen tussen de binnen- en de buitenzijde van de goot.

Beschermingsnetten of -roosters: om bladeren en ander vuil uit de goot te weren, kunnen er beschermingsnetten of -roosters in of over de goot geplaatst worden.
Zij verhinderen onder andere verstoppingen, vervuiling van het regenwater en eventuele corrosie aan (metalen) goten ten gevolge van biodegradatie.

Materiaalspecifieke aandachtspunten

Traditioneel werden hanggoten vooral uit­gevoerd in zink, dat een lange levensduur combineert met een hoge sterkte en grote vorstbestendigheid, maar ondertussen hebben ook andere materialen hun plaats op de markt verworven. Hanggoten uit aluminium, staal en kunststof – in het bijzonder pvc – zijn nu eveneens wijdverspreid, en in beperkte gevallen worden zelfs koper en rvs toegepast.

Niet alle materialen reageren echter hetzelfde op externe omstandigheden, noch vragen ze allemaal dezelfde verwerking. Afhankelijk van het gebruikte materiaal gelden er daarom nog bijkomende aandachtspunten.

Metaal

Metalen hanggoten zijn over het algemeen sterk en duurzaam, maar durven ook met de volgende problemen te kampen:

• Verwerking: bij quasi alle metalen hanggoten moeten de verschillende gootdelen aan elkaar gelast of gesoldeerd worden. Dergelijke verbindingen bieden een relatieve zekerheid wat de lekkage betreft, maar vragen ook de nodige expertise. Aluminium hanggoten kunnen wel naadloos uitgevoerd worden, wat zowel de montagetijd als het risico op lekken tot een minimum reduceert;
• Thermische spanningen: alle metalen zijn, in meerdere of mindere mate, gevoelig voor thermische spanningen. Zowel bij de las­naden als de ophangingen in de haken of steunklampen moet dan ook de nodige bewegingsruimte worden voorzien om thermische krimp en uitzetting te kunnen opnemen;
• Corrosie: sommige metalen zijn enorm gevoelig voor corrosie. Stalen dakgoten worden ter bescherming dan ook verzinkt of gegalvaniseerd, en ook met polyester gecoat aluminium biedt een duurzame oplossing. Koper en zink zijn in de meeste omstandigheden voldoende corrosie­bestendig; enkel in industriële of agrarische omgevingen zijn ze niet geschikt;
• Galvanisch koppel: metalen zijn echter niet alleen onderhevig aan corrosie t.g.v. (zure) regen. Ook contact met andere, minder nobele, metalen of metaaldeeltjes kan pro­blemen opleveren. Hoewel niet alle combinaties per definitie tot complicaties leiden, zorgt men bij metalen goten het best dat zowel gootdelen als spruitstukken en af­voer­buizen uit hetzelfde metaal gemaakt zijn.

Kunststof

Dakgoten uit pvc zijn minder stevig dan deze uit metaal, maar profiteren wel van een eenvoudige montage en een beperkte aankoopprijs. Ook hier gelden uiteraard bepaalde aandachtspunten, al zijn ze van een andere aard dan bij metalen hanggoten.

• Verwerking: de verschillende gootdelen van een pvc-goot worden traditioneel met elkaar verlijmd. Dat is eenvoudig, maar houdt een groter risico op lekken in dan een gelaste verbinding. Als alternatief bieden heel wat fabrikanten vandaag echter ook klikverbindingen met een aparte dichting aan;
• Kleurvastheid: pvc-goten bestaan in tal van kleuren en kunnen als dusdanig aan de architectuur aangepast worden. De kleurvastheid van het geheel is echter niet altijd gegarandeerd. Hoogwaardige pvc-producten zijn in dat opzicht de beste optie en er zijn zelfs fabrikanten die de kleurvastheid van het pvc met een speciaal coëxtrusieproces verhogen;
• Herstellingen: lokale herstellingen zijn bij pvc-dakgoten quasi onmogelijk. Bij lekken dient dan ook steeds het volledige gootdeel vervangen te worden.