balans na 1 jaar BlueChem

indrukwekkende cijfers voor eerste incubator voor duurzame chemie in belgië

108 jobs, 18 innovatieve start-ups en bedrijven, de thuisbasis voor de coördinatie van het Moonshot-innovatieprogramma voor een klimaatvriendelijke industrie en enkele concrete projecten voor de toepassing van doorbraaktechnologieën in industriële pilootinstallaties. Eén jaar na de opening kan BlueChem, de eerste incubator voor duurzame chemie in België, indrukwekkende cijfers en realisaties voorleggen. De beschikbare labo- en kantoorruimte is al voor ruim de helft ingevuld, maar gesprekken met nieuwe start-ups zijn volop aan de gang en het initiatief krijgt ook steeds meer internationale weerklank.

BLUECHEM

Beloftevolle start-ups en scale-ups optimaal ondersteunen om hun veelbelovende innovaties voor de duurzame chemie van de toekomst succesvol te laten doorgroeien tot op industriële schaal. Dat is de missie van chemie-incubator BlueChem, gevestigd op de ecologische bedrijvenzone Blue Gate Antwerp. Geopend in volle coronacrisis oogt het eerste werkingsjaar desondanks redelijk straf. Met 18 huurders – 10 start-ups, 6 partnerbedrijven en innovatiepartners Catalisti en VITO – overtreft de bezettingsgraad de verwachtingen.

CO2 als grondstof en efficiënte eiwitten

In maart kwamen er twee nieuwe start-ups bij. A-Maze, een rekruteringsbureau dat zich toelegt op de havenindustrie en focust op het aantrekken van medewerkers met de juiste vaardigheden voor de energie- en klimaattransitie en de circulaire economie, en D-CRBN, een spin-off van Universiteit Antwerpen die werkt aan een industrieel proces om met behulp van plasmatechnologie opgevangen CO₂ om te zetten tot grondstof voor de chemiesector.

De nieuwste aanwinst, sinds 1 mei, is PUXANO. Dit jonge bedrijf gebruikt vooruitstrevende nano- en biotechnologie om eiwitonderzoek te verbeteren en te versnellen. De gepatenteerde technologie is onder meer toepasbaar bij de ontwikkeling van geneesmiddelen, het gebruik van antilichamen of als katalysator om uiteenlopende productieprocessen efficiënter en duurzamer te maken.

Bluechem

Waterzuivering en kunststofrecyclage naar een hoger niveau

De innovatiekracht van BlueChem staat intussen op de kaart in binnen- en buitenland. Inopsys, dat afvalwater van chemie- en farmabedrijven zuivert en er waardevolle metalen als zink en palladium uit recupereert, realiseerde een kapitaalsverhoging van ruim 5 miljoen euro voor internationale expansie. Peace of Meat, een pionier in kweekvlees, werd overgenomen door het Israëlische Meatech 3D en werkt vanuit BlueChem aan de verdere commercialisering. Triple Helix heeft concrete plannen om in de Antwerpse haven een recyclagefaciliteit van de nieuwste generatie te bouwen om polyurethaan (PU) uit gebruikte matrassen of autozetels te recycleren tot isolatiemateriaal en op termijn het gebruik van polyurethaan zelfs volledig circulair te maken.

De baanbrekende technologieën van Calidris Bio, voedzame eiwitten voor diervoeder produceren op basis van hernieuwbare energie en opgevangen CO₂, en Creaflow, fotochemie met revolutionaire flowreactoren die zorgen voor een lager energie- en grondstoffengebruik in chemie- en farmaproductie, wekken steeds meer interesse. IBEVE installeerde in BlueChem een unieke scanning elektronenmicroscoop voor de nauwkeurige analyse van asbestvezels en andere stofdeeltjes en Arpadis werkt in de incubator aan klimaatvriendelijke alternatieven voor grondstoffen van onder meer verven, lijmen en isolatie.

Uniek ecosysteem voor duurzame chemie

Al die innovaties, de nauwe samenwerking met universiteiten en onderzoekscentra én de sterke connectie met partnerbedrijven Air Liquide, BASF, Borealis, ExxonMobil, INEOS en Vopak maken van BlueChem een Europese hotspot voor duurzame chemie. Dat is ook The Financial Times opgevallen. Die gaf de stad Antwerpen de FDI Strategy Award ‘Specialism Chemicals’ en verwees daarbij expliciet naar BlueChem als extra troef. Uit het juryverslag: ‘Dankzij het sterke partnerschap tussen de academische wereld, de overheid en het bedrijfsleven wordt in Antwerpen een uniek ecosysteem in duurzame chemie opgezet.’

Het voorbije jaar verwelkomde BlueChem met SGS Belgium ook een zesde strategische partner – na BNP Paribas Fortis, Deloitte, Deloitte Legal, Port of Antwerp en SAS Institute – om start-ups bij te staan met advies op het vlak van milieu, veiligheid en gezondheid. De incubator sloot ook een samenwerkingsakkoord met essenscia’s Innovation Circle waardoor jonge ondernemers begeleid kunnen worden door een ervaren mentor. Vlaams minister van Economie en Innovatie Hilde Crevits kende 500.000 euro exploitatiesteun toe om de starters in BlueChem de perfecte omkadering te bieden om hun kans op succes te vergroten en de stad Antwerpen geeft start-ups met het BlueChem Kickstart Fund tot 700 euro/m² financiële steun bij de inrichting van hun labo’s.

BlueChem is een initiatief van essenscia, de sectorfederatie van de chemie en life sciences, de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) Antwerpen, de stad Antwerpen, onderzoeksorganisatie VITO en Catalisti, de speerpuntcluster voor innovatie in chemie en kunststoffen. Catalisti coördineert vanuit BlueChem ook het Moonshot-programma voor klimaatinnovatie waarmee de Vlaamse overheid de komende 20 jaar 400 miljoen euro investeert in wetenschappelijk onderzoek naar vernieuwende technologieën voor een CO2-arme en koolstofcirculaire industrie. Daarbij gaat het onder meer over de opvang en het hergebruik van CO2, de elektrificatie van productieprocessen, betere recyclagetechnieken, waterstofprojecten en het gebruik van biomassa zoals hout- of landbouwafval als grondstof.

“BlueChem is op korte tijd uitgegroeid tot het middelpunt van grensverleggende chemietechnologie in Vlaanderen. Die centrale positie in de innovatieketen willen we de komende jaren verder uitbouwen.” - Leentje Croes, manager BlueChem NV

Leentje Croes, manager BlueChem NV: “De eerste verjaardag van BlueChem is er eentje met een grote strik rond. De incubator draait op volle toeren en enkele innovaties in duurzame chemie en circulaire economie staan op de drempel van hun industriële doorbraak. BlueChem is op korte tijd uitgegroeid tot het middelpunt van grensverleggende chemietechnologie in Vlaanderen. Die centrale positie in de innovatieketen willen we de komende jaren verder uitbouwen, onder meer door de complementaire samenwerking met de naburige pre-incubator BlueApp en het NextGen District in de Antwerpse haven. Dankzij die partnerschappen kunnen start-ups stapsgewijs doorgroeien: ideeën uittesten bij BlueApp, professioneel doorbreken via de gespecialiseerde accommodatie en ondersteuning bij BlueChem en industrieel opschalen in een demofabriek of pilootinstallatie in de haven.”

Enkele innovatieve bedrijven gevestigd in BlueChem

Arpadis is een distributeur van chemicaliën met vestigingen in diverse Europese landen. Het bedrijf voert de strategische koers om extra in te zetten op duurzame chemieproducten via intensieve samenwerkingen doorheen de hele toeleveringsketen voor de chemiesector.

Creaflow ontwerpt en commercialiseert innovatieve reactoren voor de fijnchemie en de farmaceutische industrie. Deze vooruitstrevende fotoreactoren zijn schaalbaar en duurzaam, maken gebruik van alternatieve activeringsmethodes zoals zichtbaar licht en kunnen daardoor nieuwe moleculen vervaardigen die onbereikbaar zijn met traditionele technieken.

Tijdens een werkbezoek aan BlueChem geeft Hannes Gemoets (rechts) tekst en uitleg bij de fotoreactoren van Creaflow aan Leentje Croes (manager BlueChem), Bart De Wever (burgemeester stad Antwerpen) en Frank Beckx (voorzitter BlueChem en gedelegeerd bestuurder essenscia vlaanderen)

InOpSys ontwikkelt, bouwt en opereert innovatieve on-site flexibele, modulaire en mobiele units voor de behandeling van chemisch en farmaceutische nevenstromen. Doel is om een duurzaam alternatief te bieden voor transport en verbranding van afvalstromen. Verwijdering van actieve farmaceutische componenten uit afvalwater is een specialiteit. (in NPT 20-02 editie juni 2020, p.8-9 leest u een interview met InOpSys)

Calidris Bio maakt gebruik van fermentatietechnologie om een hoogwaardige, voedzame en betaalbaar eiwitbron te produceren met een lage ecologische voetafdruk. De technologie maakt maximaal gebruik van hernieuwbare grondstoffen en heeft een minimale impact op landgebruik of mariene ecosystemen. De missie is in eerste instantie een alternatief te bieden voor soja en vismeel naar dierlijke productie toe. Er wordt ook onderzocht wat nodig is om ditzelfde eiwit in een latere fase te gebruiken voor menselijke voeding.

IBEVE is een expertisebureau met dienstverlening op het vlak veiligheid, duurzaamheid en milieu dat onder andere over een erkend asbestlabo beschikt. In hun testlabo in BlueChem werd een geavanceerde scanning elektronenmicroscoop (SEM) geïnstalleerd. Hiermee wil IBEVE hoogwaardige analysetechnieken uitvoeren voor een meer nauwkeurige opsporing en evaluatie van nanomaterialen, asbestvezels en andere stofdeeltjes. Ibeve Peace of Meat is een b2b-productiebedrijf voor kweekvlees dat via biologische processen vet- en levercellen wil kweken, onder meer om diervrije foie gras te produceren. De primaire focus ligt op de productie van kweekvetten. Het bedrijf smeedt hiervoor wetenschappelijke en commerciële partnerschappen om de hele waardeketen te bestrijken, onderzoeks- en productieprocessen te versnellen en de industrie als geheel te stimuleren.

Triple Helix ondersteunt duurzame innovaties van starters, groeibedrijven en grote ondernemingen om vernieuwende technologieën versneld op de markt te brengen. De klemtoon ligt daarbij op de uitbouw van circulaire waardeketens in hoogwaardige materialen zoals PET, polyurethanen en fenolen.

Meer info: https://bluechem.be

BLUECHEM: INCUBATOR VOOR DUURZAME CHEMIE