“Klimaatdoelen haalbaar door hergebruik stoom”

Streven naar circulaire warmte zonder ecologische voetafdruk

Stoomrecompressor — Een stoomrecompressor zet reststoom onder druk, waardoor de temperatuur en de energiewaarde ervan stijgen zodat de stoom opnieuw bruikbaar wordt

Dow Benelux B.V. onderzoekt elke dag waar het duurzamer kan in haar bedrijfsvoering. Met de maatregelen die het doorvoert, draagt het bij aan de klimaatdoelstellingen van 2050. Daarin ziet het zich ondersteund door subsidies. Bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van de stoomrecompressor, een stap in de richting van CO2-neutraliteit. “We streven naar een circulaire warmte zonder ecologische voetafdruk”, weet Kees Biesheuvel, technologie- en innovatiemanager bij de onderneming.

Stoomrecompressor voor warmtehergebruik

Kees Biesheuvel: “De eerste wet van de thermodynamica is dat energie nooit verloren gaat, maar slechts van vorm verandert. Wij gebruiken bijvoorbeeld energie om stoom op te wekken, die op haar beurt weer energie voortbrengt. De stoomrecompressor is een belangrijke oplossing voor warmtehergebruik. De innovatie zit in het heropwaarderen van reststoom. Stoom die anders verloren zou gaan, wordt nu hergebruikt. De stoomrecompressor zet onze reststoom namelijk onder druk, waardoor de temperatuur en de energiewaarde hiervan weer stijgen. De stoom is dan geschikt voor hergebruik, op verschillende niveaus. In bepaalde gevallen tot wel vijf keer.”

Kees Biesheuvel: “We behouden de energie in het systeem. Dat maakt de techniek zo efficiënt. Er is veel minder elektriciteit nodig om stoom op deze manier te comprimeren dan om het opnieuw uit water te maken. Daardoor hebben we niet alleen minder CO₂-uitstoot, maar ook lagere energiekosten.”

Door het hergebruiken van stoom is er minder elektriciteit nodig om hetzelfde niveau energie op te wekken. Het chemiebedrijf heeft op dit moment een proefopstelling van de machine staan.

Kees Biesheuvel: “We geloven in deze nieuwe techniek, maar willen niet het risico lopen dat de hele fabriek stil komt te liggen. Met de proefopstelling vergroten we het vertrouwen in de toepassing en verkleinen we de opschalingsrisico’s. De stoomrecompressor in de huidige vorm comprimeert slechts 1% van het totale stoomgebruik van Dow. Toch is dat al goed voor een afname van 20.000 ton CO2 per jaar. Een besparing van 0,5 procent op de totale CO2-uitstoot van ons bedrijf. Die getallen zullen groter worden naarmate Dow Benelux de recompressor doorontwikkelt. En dat zullen we met deze resultaten zeker blijven doen.”

De (door)ontwikkeling van de stoomrecompressor is een onderdeel van het voortdurende onderzoek van Dow Benelux naar mogelijkheden om CO2-neutraal te zijn

Lees hier meer over een toepassing van stoomrecompressie: MDR oftewel mechanische damprecompressie.

Subsidie voor innovatie

Kees Biesheuvel: “Ondersteuning vanuit de Rijksoverheid is heel welkom bij de doorontwikkeling. De subsidie Demonstratie Energie- en Klimaatinvestering (DEI) hielp ons al om de stoomrecompressor te ontwikkelen. Die overheidsbijdrage van 1,3 miljoen euro heeft onze terugverdientijd met een derde verminderd.”

"Dankzij de stoomrecompressor houden we straks die energie in onze fabriek in plaats van dat extra energie nodig hebben voor de opwekking van stoom. Zo streven we naar circulaire warmte zonder ecologische voetafdruk”

Lijstje met grote uitstoters

Voor zijn bedrijfsvoering combineert Dow Benelux wetenschappelijke inzichten met technologische kennis. Een succesformule, want het bedrijf behoort tot de grootste twaalf industriële bedrijven van Nederland.

Kees Biesheuvel: "Die status brengt verantwoordelijkheid met zich mee. Ongeveer 75 procent van de industriële uitstoot in Nederland komt van de twaalf grootste industriële bedrijven. Wij zijn vierde in dat lijstje. Niet een plek om trots op te zijn. We willen onze milieu- en klimaatimpact graag zoveel mogelijk beperken – en anderen inspireren datzelfde te doen. Dow staat aan het begin van de waardeketen. Wij produceren chemische bestandsdelen waar later andere chemicaliën en kunststoffen mee gemaakt kunnen worden. Om dat te kunnen doen, moeten we moleculen transporteren, kraken of samenvoegen. Daar is veel energie voor nodig. Een deel van die energie zit in de moleculen. Van het teveel aan energie maken we grotendeels stoom. Die stoom gebruiken we in andere delen van de fabriek. Dankzij de stoomrecompressor houden we straks die energie in onze fabriek in plaats van dat extra energie nodig hebben voor de opwekking van stoom. Zo streven we naar circulaire warmte zonder ecologische voetafdruk.”

De huidige stoomrecompressor comprimeert slechts 1% van het totale stoomgebruik van Dow. Dat is goed voor een jaarlijkse afname van 20.000 ton CO₂, een besparing van 0,5% op haar totale CO₂-uitstoot. Die getallen zullen groter worden naarmate Dow Benelux de recompressor doorontwikkelt

Samenwerking met buren

Kees Biesheuvel: “Als Nederland de klimaatdoelstellingen van 2050 wil halen, moeten we als industrie onze processen opnieuw uitvinden en moeten onze installaties grondig op de schop”, zegt Biesheuvel. “De subsidies die de overheid beschikbaar stelt, stimuleren bedrijven innovatieve oplossingen te vinden om de uitstoot terug te dringen. Voor de versnelling en schaalvergroting van de verduurzaming van de industrie is dat heel belangrijk."

"De échte kracht voor verandering ligt echter in samenwerking tussen bedrijven. Hier in de regio helpen wij elkaar waar het kan. We hebben in Zeeland bijvoorbeeld Smart Delta Resources: een samenwerking van elf energie- en grondstofintensieve bedrijven uit de regio. Als goede buren bekijken we waar we elkaar kunnen helpen bij het behalen van de klimaatdoelstellingen. Bijvoorbeeld via het uitwisselen van reststromen. Of door samen relevant onderzoek te ondersteunen. Zelf kregen wij uit dit samenwerkingsverband hulp bij onze subsidieaanvraag. En op onze beurt leveren wij een kunstmestbedrijf waterstof, een bijproduct van onze processen.”

dilemma

De klimaatdoelstellingen voor 2030 en 2050 stellen miljardenbedrijf Dow voor een groot dilemma.

Kees Biesheuvel: “We kúnnen voldoen aan de eisen voor 2050. Maar daarvoor moeten we wel ingrijpend onze processen veranderen. En die verandering moet in één keer goed gaan. De techniek die daarvoor nodig is, willen we implementeren, maar het lukt ons niet om dat al in 2030 zorgvuldig gedaan te hebben. Het gevolg is dat we een boete zullen krijgen. We betalen dan geld dat we eigenlijk nodig hebben om te investeren in het behalen van de eisen voor 2050. Er is wel een mogelijkheid om de eisen van 2030 te halen, maar daarvoor moeten we een andere route inslaan. En die route zorgt ervoor dat we de doelstelling voor 2050 niet zullen halen.”

Het is voor Dow dus het één of het ander. Hoewel de insteek van de klimaatdoelstellingen volgens Biesheuvel pragmatischer kan, helpt RVO.nl Dow en andere bedrijven.

Klimaatdoelstellingen als stok achter de deur

Kees Biesheuvel: "De klimaatdoelstellingen zijn een goede stok achter de deur om verandering écht door te zetten. De subsidies helpen hierbij door de ontwikkeling te versnellen. Dat geldt voor ons, maar ook voor veel andere industriële bedrijven.”

Subsidies voor CO₂-reductie

In 2050 moet Nederland 95% minder CO₂ uitstoten ten opzichte van 1990, in 2030 49%. Dat staat in de klimaatdoelstellingen. Op basis van die doelen stelt de overheid eisen aan industriële bedrijven. Ze ondersteunt hen daarbij echter ook, met kennis, netwerken en subsidies. Via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) biedt zij diverse nieuwe subsidies aan:

VeKI

De subsidie Versnelde Klimaatinvestering Industrie (VeKI) helpt om de terugverdientijd van CO₂-reducerende investeringen te verkorten. De Rijksoverheid geeft daarvoor 28 miljoen euro vrij. Projecten moeten in elk geval draaien rond de thema’s ‘energie-efficiëntie’, ‘recycling’ of ‘hergebruik van afval’. Het moet gaan om investeringen in bewezen maatregelen, waarbij de terugverdientijd voor de investeringskosten langer dan vijf jaar is. En de toepassing van het project moet klaar zijn voor de markt en moet daartoe ten minste drie keer bewezen zijn in vergelijkbare projecten in de Nederlandse industrie. Aanvragen voor VeKI kun je bij RVO.nl indienen tot en met 30 juni 2020 (uiterlijk 17.00 uur). Meer info

DEI+

De subsidie Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie: Circulaire Economie (DEI+) stimuleert het duurzame gebruik van grondstoffen. De Rijksoverheid geeft daarvoor 44 miljoen euro vrij. Projecten moeten inzetten op een hoogwaardiger of langer gebruik van grondstoffen. Bij die projecten moet er sprake zijn van CO₂-reductie én een energetisch en financieel voordeel voor de gebruiker. Denk bijvoorbeeld aan de recycling en een hergebruik van afval. Of het gebruik van biobased grondstoffen. De subsidie is bestemd voor de industrie, bedrijven in de energievoorziening, waterbedrijven en afvalbeheerders. Uw project komt hiervoor in aanmerking als u een nieuwe innovatieve techniek of een nieuw product wilt demonstreren. Voorstellen van het mkb zijn ook meer dan welkom. Aanvragen voor DEI+ Circulaire Economie kunt u nog indienen tot en met 22 september 2020 (uiterlijk 18.00 uur). Meer info

MOOI

Sinds 2020 kwam er daarnaast een heel nieuw soort regeling die innovatieve integrale oplossingen voor de industrie ondersteunt: de regeling Missiegedreven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI). Meer info

Interesse?

Via de subsidie- en financieringswijzer van RVO.nl kom je direct te weten voor welke subsidie voor CO₂-reductie jouw organisatie in aanmerking komt. Je ziet daar ook hoe je gebruik kunt maken van de kennis en het netwerk van RVO.nl. Meer info