start van festival van de architectuur op 14 oktober
Op donderdag 14 oktober is het zo ver: dan is Oostende vier dagen lang het kloppend hart van het Festival van de architectuur (F/a) 2021. Verspreid over de stad vind je een divers programma aan expo’s, voorstellingen, wandelingen, workshops en een internationaal colloquium rond architectuur in transit. Daarbij is een speciale rol voor de Oostendenaars weggelegd. Op zondag 17 oktober is er een nieuwe editie van de Dag van de architectuur (D/a) over heel Vlaanderen en Brussel.
Rosan Meijer, coördinator van het F/a: “Het Festival van de architectuur is een uitnodiging aan iedereen om samen na te denken over hoe we onze omgeving kunnen afstemmen op de uitdagingen en kansen die deze snelle transities met zich meebrengen. We nodigen ontwerpers, beleidsmakers, kunstenaars maar vooral ook het grote publiek uit om elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen.”
Dat doet het festival met een programma van expo’s, voorstellingen, wandelingen, fietstochten en workshops verspreid over de binnenstad van Oostende. Kinderen vinden daarin ook hun gading: er is een mooi aanbod van ateliers voor gezinnen en scholen. Het volledige programma per dag kan je hier raadplegen.
Grote uitdagingen
Het centrale thema van het festival is dit jaar ‘In transit’. Dat is onlosmakelijk verbonden met de grote verschuivingen die we rond ons voelen, zoals het veranderende klimaat, vergrijzing, superdiversiteit, dekolonisatie. “Veel van die transities hebben een uitgesproken ruimtelijke dimensie. Hoe de omgeving is vormgegeven, bepaalt wie zich er veilig voelt. Het gaat niet alleen om mensen maar ook over een vruchtbare habitat voor dieren en planten. Ontwerpen we voor onze eigen generatie, of hanteren we een langere tijdsdimensie? Ontwerpers kunnen een duurzaam antwoord bieden op de uitdagingen waarvoor we staan”, zegt Sofie de Caigny, directeur van het Vlaams Architectuurinstituut, initiatiefnemer van het festival.
Oostende, stad in transit
Elke editie is het festival te gast in een andere stad. Dat de keuze nu op Oostende viel, is geen toeval. Sofie De Caigny: “Een architectuurfestival met als thema ‘In transit’ heeft heel wat van Oostende te leren, en omgekeerd. De stad heeft een lange geschiedenis op het vlak van komen en gaan. De divers samengestelde bevolking wordt in de zomermaanden aangevuld met duizenden toeristen. Een deel van de nieuwkomers maakt van de stad een nieuwe thuis, anderen verblijven er maar even. Het koloniaal erfgoed is nadrukkelijk aanwezig doordat Leopold II zijn stempel heeft gedrukt op de stad. De klimatologische veranderingen laten zich voelen in de stijgende zeespiegel aan de strandlijn en de verzilting van de polders. Oostende heeft een Stadsatelier waar de ruimtelijke veranderingen van de stad op langere termijn worden doordacht om zo de kwaliteit en duurzaamheid ervan te stimuleren.”
Een uitnodiging aan de Oostendenaars
En er is ook een speciale rol voor de Oostendenaars zelf weggelegd. In de aanloop naar het festival werd een participatief traject met hen opgestart onder de noemer ‘De Grote Invitatie’. “Oostende is bij uitstek een stad in transit, waar de grote verschuivingen van de 21e eeuw erg voelbaar zijn. ‘De Grote Invitatie’ is een uitnodiging aan de Oostendenaars om via het potentieel van hun eigen wijk aan de slag te gaan met de uitdagingen en kansen die daarbij horen. Afgelopen zomer trokken we daarvoor naar Mariakerke, de Vuurtorenwijk en het Westerkwartier”, zegt Joke Quintens, sociaal designer (Wetopia) die het project ontwerpt en begeleidt in opdracht van het Vlaams Architectuurinstituut.
Intussen heeft elke wijk een lijst van voorstellen voor projecten die een blijvende impact op de stad moeten hebben. “Zo wil het Westerkwartier de foodwijk van Oostende worden. Er wordt bijvoorbeeld gekeken met enkele scholen en partners of er ‘eetbare speelplaatsen’ aangelegd kunnen worden”, vertelt Rosan Meijer. “In Mariakerke willen de inwoners dan weer een verbeterde publieke ruimte. Ze kijken daarvoor onder meer naar het Mariakerkeplein, het centrale plein dat nu als parkeerplek fungeert maar als het aan hen ligt onthard en vergroend wordt. De Vuurtorenwijk ziet zichzelf dan weer als een proeftuin voor de grote uitdagingen van Oostende, zoals samenleven en klimaat.” De deelnemers stellen hun plannen voor Oostende voor aan het publiek tijdens een feestelijke presentatie op zaterdag 16 oktober in De Grote Post in Oostende.
Binnenkijken tijdens de Dag van de architectuur
Op zondag 17 oktober verlegt het Festival van de architectuur zijn grenzen voor de Dag van de architectuur (D/a). Niet enkel in Oostende, maar over heel Vlaanderen en Brussel kan je dan binnenwandelen in bijzondere gebouwen en opmerkelijke ontwerpbureaus. Die werden deze editie geselecteerd door een curatorenteam van elf master- en doctoraatsstudenten met een hart voor architectuur. Het volledige programma vind je op de website festivalvandearchtiectuur.be. Daar vind je ook een aparte pagina waar de opengestelde projecten en bureaus per provincie verzameld staan. Op elke locatie zijn er doe-boekjes voor gezinnen beschikbaar.
