EMO 2025: de volgende stappen in automatisering

Automatisering, duurzaamheid en AI staan centraal

De EMO Hannover 2025 wordt de beurs waarop de sector laat zien wat de volgende stappen zijn als het om automatisering gaat. Tegelijkertijd wordt het de beurs die de contouren schetst van een nieuw speelveld, met voor Europa nieuwe machinebouwers.

 

PRAKTISCH
Datum: 22-26 september 2025, telkens van 9u tot 18u
Locatie: Messegelände, D 30521 Hannover (Duitsland)
Tickets: www.emo-hannover.com

De EMO Hannover 2025 vult de hallen 2 tot en met 6 en 11 tot en met 17. Bezoekers kunnen meedoen aan een van de Guided Tours. Dit zijn er twee: de eerste is Hidden Champions, de tweede is specifiek gericht op de toepassing van AI in slijptechnologie. Daarnaast kan men dagelijks in hal 12 terecht bij EMO Innovation Stage. Hier geven sprekers elke dag tussen 14.00 en 15.00 uur ofwel hun visie op- een bepaald onderwerp dat actueel is in de maakindustrie of is er een paneldiscussie. Op 23 september is er ’s middags het Economic Forum over de drijvende krachten achter de maakindustrie in de toekomst. En van 23 tot en met 26 september is er in hal 4 het VDMA Technology Forum. Hier presenteren de fabrikanten van precisiegereedschappen de laatste innovaties en trends.

 

Europese maakindustrie krijgt klappen

De boodschap van CECIMO-voorzitter François Duval tijdens de afgelopen voorjaarsvergadering van de Europese werktuigmachinefabrikanten was niet mals: de sector dreigt het marktleiderschap in de wereld van CNC-machines kwijt te raken.

"Als de technologische basis van de Europese verwerkende industrie verder afbrokkelt, kunnen de neveneffecten het concurrentievermogen van downstreamindustrieën ondermijnen en de afhankelijkheid van externe leveranciers voor essentiële productietechnologieën vergroten", zo klonken zijn waarschuwende woorden, vooral gericht aan de Europese politiek en beleidsmakers.

Niet alleen de Europese export van werktuigmachines daalt, ook het verbruik. Dit heeft natuurlijk veel te maken met de gang van zaken in de automobielindustrie, die niet alleen in Europa de productie heeft teruggeschroefd maar ook nog eens in de transitie naar elektrische aandrijfconcepten zit. En de sterke concurrentie met Chinese autobouwers. De hoge energiekosten, geopolitieke onzekerheid en militaire conflicten gooien in Europa verder roet in het eten.

Groeiende internationale concurrentie

De Europese fabrikanten zien niet alleen de vraag in het belangrijkste industrieland Duitsland inzakken; tegelijkertijd zien ze een toenemende concurrentie vanuit met name Zuidoost-Azië, lees: China.

De EMO Hannover 2025 wordt een testcase om te zien hoe sterk de concurrentie van fabrikanten van buiten Europa is. Van de 1.575 exposanten in Hannover komen er dit keer 785 uit de EU en 143 uit andere Europese landen. Ruim de helft dus. Zuidoost-Azië is het tweede grote blok. Maar je vindt er ook tientallen exposanten uit de VS en Canada en een handvol uit Zuid-Amerika. Alles bij elkaar staan er exposanten uit ruim 40 verschillende landen.

Vijftig jaar na de eerste editie blijft de EMO daarmee een internationale machinebeurs bij uitstek. "De EMO is de relevante marktplaats om innovaties en veranderingen in de sector te tonen", zegt Markus Heering, voor wie het de eerste EMO als directeur van de Verein Deutscher Werkzeugmaschinenfabriken (VDW) wordt. "Het internationale karakter maakt de beurs uniek. Op de beurs komen verschillende visies samen en dat geeft de bezoeker inspiratie."

Automatisering, duurzaamheid en AI

De drie belangrijkste thema's op de komende EMO zijn automatisering en digitalisering; duurzaamheid en AI. Advanced manufacturing, zo vat Markus Heering samen.

Automatisering hangt op de komende EMO nauw samen met digitalisering. Het gaat niet meer alleen om de robot die de stukken in de CNC-machine laadt; het gaat om een efficiënte aansturing van het hele proces. Industrie 4.0 wordt nog meer tastbaar in de verspaning en dat is zichtbaar op de beurs.

"Het ERP-systeem is essentieel, maar vandaag de dag is het bijna vanzelfsprekend geworden in productiebedrijven", zegt professor Michael Zäh, president van de German Academic Association for Production Engineering (WGP) en hoofd van het Institute for Machine Tools and Industrial Management (IWB) van de Technische Universiteit München. "Er kunnen veel conclusies worden getrokken uit de beschikbare data. Ik denk dat de industrie dit nog niet volledig begrijpt."

Hij heeft het daarbij over het digitaal koppelen van alle processtappen en de data door dit proces laten stromen om hiermee elke stap te optimaliseren. Hierin speelt de digital twin een sleutelrol, omdat bedrijven daarmee hun processen virtueel kunnen optimaliseren, voordat ze de eerste spanen maken. Digitalisering reikt inmiddels ook door tot in bijvoorbeeld werkstukklemmen. In de opspanning geïntegreerde sensoren meten bijvoorbeeld continu de klemkracht en leveren zo input voor kwaliteitsdata. De derde plek waar data waardevolle informatie kunnen zijn, is aan het einde van het proces. Data van de machine worden dan gebruikt om het proces te verbeteren.

Volledig geïntegreerde productielijn uit Nederland als voorbeeld

Om de koppeling tussen de machines en de software te vergemakkelijken, hebben de Duitse machinebouwers ruim acht jaar geleden het initiatief genomen om een standaard interface te bouwen: umati, gebaseerd op OPC-UA. Op de beurs toont de initiatiefgroep in hal 6 de laatste ontwikkelingen en kun je ook live koppelingen met meerdere exposanten op de beurs volgen.

Een interessante presentatie op het vlak van digitalisering is in hal 15 te vinden. Hier tonen elf leden van de Nederlandse Federatie voor Productietechnologie (FPT) een complete, werkende productielijn waarin uit aluminium gepersonaliseerde schaalmodellen van een F1-bolide worden gefreesd. Het proces wordt vanuit het ERP-pakket aangestuurd en vanuit elke productiestap vindt er terugkoppeling plaats om eventueel bij te sturen, de nauwkeurigheid te meten of uiteindelijk te melden dat het product gereed is. De productielijn laat zien hoe papierloos kan worden gewerkt en hoe je als maakbedrijf op deelgebieden al stappen kunt zetten. Door de data te analyseren kan men naderhand verbeterpunten vinden voor de volgende batch.

Artificiële Intelligentie

De stap naar Artificiële Intelligentie (AI) is klein. Voor het eerst wordt AI een hoofdthema op de EMO Hannover, wat de snelle ontwikkeling weerspiegelt. VDW-directeur Markus Heering verwacht dat AI een gamechanger wordt. AI gaat het vooral een rol spelen in het analyseren van de berg data waar maakbedrijven over beschikken.

Het is echter opnieuw een thema dat volgens professor Zäh nog niet bij alle machinebouwers hoog op de agenda staat, omdat de kennis ontbreekt. Met name kleinere fabrikanten zoeken kant en klare oplossingen die ze eenvoudig kunnen integreren. Er bestaat duidelijk nog een kloof tussen de grotere en kleinere fabrikanten. "De kleinere hebben niet de middelen om een toepassing vanuit het onderzoeksdomein naar een echte applicatie te brengen", zo zei hij tijdens de internationale EMO-persconferentie.

In een paneldiscussie tijdens deze persconferentie stelde AI-ondernemer Sebastian Heinz, CEO van statworxs, de vraag of plug-and-play AI-applicaties die iedereen kan kopen bedrijven verder helpen? Hij denkt alvast van niet, want als iedereen het kan kopen, hoe ga je je dan onderscheiden?

Automatisch genereren van machineprogramma's

Het belangrijkste voordeel dat AI de verspaners brengt, is een hogere productiviteit, zo verwachten de grote besturingsfabrikanten. Dat kan op verschillende manieren: van het grotendeels automatisch genereren van de machineprogramma’s tot optimaliseren van de bewerkingsparameters tot een betere bewaking van de onderhoudsstatus van een CNC-machine, met als resultaat minder storingen.

Het deels automatisch genereren van het NC-programma is slechts één stap naar een efficiëntere productie, die tevens inspeelt op het oplossen van het tekort aan vakmensen. Met behulp van AI kan het programma vervolgens geanalyseerd worden en waar mogelijk ook verbeterd. En tijdens het proces kan aan de hand van gemeten signalen zoals de temperatuur en trillingen al bijgestuurd worden.

Voorbeelden

Op de EMO Hannover demonstreert DMG Mori als nieuwe AI-toepassing onder andere het no code-platform. Hiermee kunnen machinefabrieken hun eigen MES-systeem bouwen voor productiebeheer, het monitoren van de productie en het verbeteren van de workflow, zonder dat ze programmeerkennis nodig hebben.

Heller integreert ask-me.GPT in de machinebesturing. Dit is een AI-pilot die de operator antwoord geeft op tal van vragen, in eerste instantie vooral gericht op de onderhoudsstatus en storingen. Het AI-systeem is getraind met echte data van het bedrijf. De machinebouwer wil dit nog verder gaan uitbreiden. Artificiële Intelligentie zorgt voor een nieuwe mens-machine interface (MMI).

Mitsubishi Electric werkt ook nog aan een ander aspect met betrekking tot AI; transparantie. AI moet volgens de besturings- en machinefabrikant transparant en reproduceerbaar zijn als het om nauwkeurigheden van een honderdste van millimeters gaat.

Duurzaamheid krijgt grip op de verspaning

Nog een hoofdthema op de EMO is duurzaamheid. Dit is een thema dat volgens Markus Heering (VDW) zowel door de beperkte beschikbaarheid van grondstoffen alsook door Europese regelgeving wordt afgedwongen. Binnen de VDW heeft een werkgroep richtlijnen ontwikkeld hoe je in de CNC-verspaning het energieverbruik en de carbon footprint meet. Deze systematiek wordt op de beurs gepresenteerd.

Duurzaamheid loopt als een rode draad door het verspaningsproces, van nieuwe gereedschappen van hergebruikt hardmetaal tot het monitoren van het energieverbruik tot oplossingen die het gebruik van koelsmeermiddelen verminderen.

Duurzaamheid vraagt echter ook om een heel andere benadering, wat goed geïllustreerd wordt aan de hand van een remschijf voor de nieuwe Euro 7-norm voor de automobielindustrie. Vanaf volgend jaar wordt in deze norm ook gelet op de hoeveelheid stofdeeltjes die van remschijven afkomt. Het Fraunhofer IKTS heeft een nieuw coatingpoeder ontwikkeld dat bestaat uit een mix van koolstofvezel en metaal. Met een laserstraal wordt deze coating opgebracht. Vervolgens wordt de schijf geslepen. Tijdens het remmen komt tot 90% minder fijnstof vrij. Omdat de Europese CSRD regelgeving verlangt dat in de productie wordt aangetoond dat men duurzaam produceert, kun je dit volgens de onderzoekers alleen bereiken met een door data gestuurd proces. En daarmee is de cirkel op de EMO rond.

Automatisering en digitalisering, AI en duurzaamheid. En, zo voegde VDW directeur Heering tijdens de persconferentie hieraan toe, de kosten per onderdeel. Uiteindelijk draait het daar altijd om. "Op de EMO doe je inspiratie op hoe je met technologie de kosten per onderdeel omlaag brengt." Want als je dat niet voor elkaar hebt met de juiste productietechniek, verlies je het in het herstel dat de maakindustrie wacht.

Canada eerste 'alliance country' van EMO

Voor de eerste keer kent de EMO Hannover 2025 een zogenaamd 'alliance country'. Aan Canada, afgelopen voorjaar nog partnerland op de Hannover Messe, de eer als eerste land deze rol op zich te nemen. Dit initiatief heeft zeker te maken met de hogere handelstarieven die de VS thans hanteren voor Canadese importen.

"De metaalindustrie is goed voor ongeveer 20% van alle maakactiviteiten in Canada, met een focus op precisie bewerken. Er is veel veranderd door de nieuwe importtarieven. Canadese bedrijven zoeken nieuwe klanten en technologie-partners. Daarom is de EMO belangrijk", aldus Jayson Myers, president van NGen Canada, een innovatieprogramma waar de Canadese overheid samen met de industrie meer dan een miljard Canadese dollars in heeft geïnvesteerd.

Met de programma’s van Ngen Canada wil men de kloof tussen R&D en technologieontwikkeling enerzijds en de maakindustrie anderzijds dichten. Volgens Jayson Myers blijf je ook in het AI-tijdperk vaardigheden nodig hebben. "Het gaat erom hoe je data gebruikt om een hogere graad van waarde, kwaliteit en productiviteit te bereiken. Daarvoor moet je de algoritmen die de data analyseren begrijpen en dat vraagt om specifieke skills."