Bestuurders van bestelwagens 8% van hun tijd afgeleid

Exact 25 jaar geleden werd het gsm-verbod achter het stuur ingevoerd

Voor een nieuwe gedragsmeting rond afleiding in het verkeer observeerde Vias institute gedurende een maand bijna 20.000 bestuurders. Doel: nagaan hoeveel weggebruikers hun gsm of andere elektronische toestellen hanteren tijdens het rijden. Uit de resultaten blijkt dat bestuurders in ons land gemiddeld 4% van hun tijd afgeleid rijden. Voor vrachtwagenbestuurders loopt dat op tot 7%, en voor bestuurders van bestelwagens zelfs tot 8%. Dat betekent dat een bestuurder van een bestelwagen die 40.000 kilometer per jaar rijdt, 3.200 kilometer afgeleid onderweg is. Vias hoopt dat het gebruik van slimme camera’s het gsm-gebruik achter het stuur kan helpen terugdringen.

1 op 12 bestelwagenbestuurders is afgeleid

Op het moment van observatie had:

• 1,6% van de automobilisten de gsm in de hand,
• 1,8% interacteerde met het dashboard (zoals een ingebouwd scherm),
• 0,3% bediende een smartphone in een houder.

In totaal keek 3,7% van de bestuurders niet naar de weg, wat betekent dat ze mogelijk niet tijdig zouden kunnen reageren bij een noodsituatie.

Bij vrachtwagenbestuurders stijgt dat cijfer tot 7,4% (waarvan 3,7% met gsm in de hand), en bij bestuurders van bestelwagens zelfs tot 8,3% (waarvan 3,3% met gsm in de hand).

Aan het stuur van deze voertuigen zitten meestal professionele chauffeurs, die onder druk staan om hun goederen op tijd te leveren. Het grotere gewicht van deze voertuigen verhoogt echter het risico op zware gevolgen bij afleiding.

Robotfoto van de afgeleide bestuurder

Als we een robotfoto zouden maken van de typische afgeleide bestuurder, dan ziet die er zo uit:

• Man: 1,8% van de mannen had de gsm in de hand, tegenover 1,2% van de vrouwen.
• 18 tot 24 jaar: 4,6% hield de gsm vast, tegenover 1,6% bij 25- tot 64-jarigen.
• Rijdt in Wallonië: 2,2% met gsm in de hand, tegenover 2,1% in Brussel en 1,8% in Vlaanderen.
• Op de autosnelweg: 2,7% met gsm in de hand, tegenover 1,5% op andere wegen.
• Alleen in de wagen: 2,5% met gsm in de hand, tegenover 0,7% bij aanwezigheid van passagiers.

Minder telefoontjes, meer berichten

De gsm wordt tegenwoordig vaker gebruikt om berichten te lezen of te versturen dan om te bellen zonder handsfree. Voor de verkeersveiligheid is dat geen goede evolutie.

• Het risico op een ongeval is 2 keer groter bij bellen met gsm in de hand.
• Het risico is zelfs 12 keer groter bij het intikken van een bericht dan bij een volledig alerte bestuurder.

Handelingen zoals het instellen van de navigatie of het typen van een sms vergen meer aandacht dan bijvoorbeeld het bellen van een contact of het kiezen van een radiozender.

Spraakopdrachten kunnen de visuele en motorische belasting verminderen, omdat de bestuurder het scherm niet hoeft te bedienen. Maar als het systeem slecht functioneert of de instructie niet begrijpt, neemt de cognitieve belasting toe, met langere interactietijd en extra afleiding tot gevolg.

Wanneer slimme camera’s om gsm-gebruik te detecteren?

Jaarlijks vallen er naar schatting 50 doden en 4.500 gewonden in België door afleiding aan het stuur, vaak door gsm-gebruik. Vooral op autosnelwegen en bij bestel- en vrachtwagens is dit nog wijdverspreid.

Vias institute pleit daarom voor de inzet van slimme camera’s om gsm-gebruik achter het stuur automatisch te detecteren. Die mobiele camera’s kunnen geplaatst worden op bruggen boven snelwegen en regelmatig verplaatst worden, zodat de pakkans stijgt op locaties met veel overtredingen.

Jean-Luc Crucke, minister van Mobiliteit: “Vijfentwintig jaar na het verbod op gsm’s achter het stuur blijven de cijfers zorgwekkend, vooral bij beroepschauffeurs. Het gevaar is reëel en wordt vaak onderschat. Ik steun het gebruik van technologie zoals slimme camera’s om dit risicogedrag aan te pakken. Beter voorkomen, beter bestraffen: dat is nodig om levens te redden.”

Wat zegt de wegcode?
Een gsm in een geschikte houder mag gebruikt worden, ook om te tikken op het scherm. Hetzelfde geldt voor ingebouwde infotainmentschermen. Toch kan de politie steeds terugvallen op deze artikels uit de wegcode:
• Artikel 7.2: Weggebruikers mogen geen hinder of gevaar veroorzaken.
• Artikel 8.3: Elke bestuurder moet in staat zijn alle rijbewegingen uit te voeren.
• Artikel 8.4: Een bestuurder mag geen mobiel elektronisch apparaat met een scherm vasthouden of gebruiken, tenzij dit in een houder is bevestigd.
Boetes:
• Overtreding van artikel 7.2: € 116 (graad 2).
• Overtreding van artikel 8.3 of 8.4: €174 (graad 3) en mogelijk intrekking van het rijbewijs voor 15 dagen, afhankelijk van het arrondissement.