Meer winst met GTL-brandstof en -olie

Minder lokale uitstoot, lagere kosten en langere levensduur haalbaar via GTL

Bij nagenoeg elk bedrijf worden zaken als energie-efficiëntie, duur­zaamheid, ROI en veiligheid opgenomen in de scope van ieder investeringstraject. Dat is niet anders bij ondernemingen waar de bedrijvigheid voornamelijk op locatie plaats­vindt, zoals grond­werkers, wegenbouwers of andere infra-aannemers. Ook daar is het immers steeds meer zaak om zowel de CO2-uitstoot als het brandstofverbruik te drukken. De middelen waarmee deze reductie binnen handbereik komt te liggen, zijn – naast een moderne vloot aan bouwmachines met een energetisch interessante aandrijflijn – zonder twijfel ook moderne smeerolie en dito brand­stof. Een gesprek met Joris Vermeylen en Marcel van den Berg, GTL-specialisten voor respectievelijk smeerolie en brand­stof, leert hoe snel technologie evolueert, welke weg we reeds hebben afgelegd en welke obstakels er nog zijn op de route (of werf) die voor ons ligt.

 GTL als brandstof

• Geen aanpassingen aan de machines nodig
• Minder lokale emissie
• Minder geluid
• Minder nood tot regeneratie
• Geen verschil tussen zomer- of winterdiesel
• Makkelijker koudstarten
• Langer houdbaar
• Betere bio-afbreekbaarheid
• Geen geurhinder of rook

Steeds vaker opgelijst bij aanbestedingen

Voor bouwwerven is diesel tot op heden veruit de meest toegepaste brandstof, maar het mag duidelijk zijn dat schonere brandstoffen steeds meer zieltjes weten te winnen.

“Steeds vaker wordt brandstof geduid bij aan­bestedingen, in het kader van het streven naar schoner werken”, trapt Marcel van den Berg het gesprek op gang. “Bij het infraproject Rotterdamsebaan bijvoorbeeld, een Haags tunneltracé dat recent werd voltooid, gaf de gemeente Den Haag vooraf aan een betere luchtkwaliteit rondom de werf te ambiëren, en al het materieel op GTL, een ultrazuivere brand­stof op basis van aardgas, te laten opereren. Voorwaarde was wel om die emissiereductie middels een praktijktest te kunnen staven. De praktijktests van TNO SGS toon­den aan dat het gebruik van GTL een fijnstofreductie van 45% opleverde.”

Marcel van den Berg (Sales & Business Development Manager Shell GTL Fuel):

"Voor het infraproject Rotterdamsebaan toonden de praktijktests van TNO SGS aan dat het gebruik van GTL een fijnstofreductie van 45% opleverde.”

“Ook op Schiphol rijdt alles zónder vleugels – zo’n 4.000 voertuigen – sinds vorig jaar op GTL”, vertelt van den Berg trots. “De belangrijkste drijfveer was het welzijn van de bezoekers en medewerkers op de luchthaven. Door over te stappen, wilde men komaf maken met rook. En die overstap verliep vlot: KLM kon ieder voertuig simpelweg bijtanken met GTL, ook al zat er nog diesel in de tank. Vanaf de tweede tankbeurt had ieder voertuig zo bijna 100% GTL-brandstof in de tank.”

Voordelen & effecten

Kosten-baten

De naakte meerkost tegenover diesel bedraagt aan de pomp zo’n 10 cent per liter, inclusief btw. Maar, voor firma’s die GTL in bulk afnemen via onder andere Shell-distributeurs, gelden logischerwijs andere condities. “Dan is er sprake van een tariefverschil van hooguit enkele centen”, vertelt van den Berg. “En zelfs al mocht die meerkost op het einde van de rit als ‘te veel’ worden ervaren, is het belangrijk ook de voordelen van het gebruik van GTL voor zowel omgeving als medewerker en machine in rekening te nemen. Dan kan iedereen vaststellen dat de naakte prijs per liter in het niet valt met de baten.”

• Geen aanpassingen aan de machines nodig
  “Gezien de vormtoestand identiek is aan die van diesel, kan GTL – in tegenstelling tot CNG en LNG – bij iedere dieselmotor perfect als zogenaamde drop-in fuel worden gebruikt. Dat betekent dat het gebruik geen modificaties behoeft aan de infrastructuur van een dieselgedreven machine, waardoor je, in tegenstelling tot LNG en CNG, de brandstoftank zonder problemen kan optoppen met GTL, ook al zit er dan nog wat diesel in.”
  
  
• Minder lokale emissie
  “Hét grote effect van het gebruik van GTL als brandstof dat je meteen kan vaststellen, is de reductie van lokale emissie. Het aantal NOx-deeltjes in de uitstoot daalt met 10 tot 15%, terwijl fijnstof terugvalt met 20 tot wel 40%.”
  
  
• Minder geluid
  Gezien motoren met de Gas-To-Liquid-technologie schoner gaan draaien, behoort ook een reductie in geluidsemissie tot de mogelijkheden, afhankelijk van de ouderdom van de bouwmachine. Onderzoek wees uit dat deze reductie 1 tot 4 dB kan bedragen.
  
  
• Minder nood tot regeneratie
  Op machines die opereren onder een hogere emissiestandaard (Stage-klasse of Euronorm), zijn in de meeste gevallen functionaliteiten geënt met het oog op nabehandeling van de uitstoot, zoals bijvoorbeeld een roetfilter.
  “Het bijzondere is dat die machines eigenlijk zelden op volle kracht draaien, waardoor de temperatuur nooit echt hoog genoeg komt”, vertelt van den Berg. “Onzuiverheden in klassieke diesel kunnen door die lagere temperatuur niet volledig verbranden, waardoor de DPF (Diesel Particle Filter of roetfilter) heel snel verzadigd raakt. Wanneer de boordcomputer van de bouwmachine constateert dat dit het geval is, wordt er extra diesel op de roetfilter geïnjecteerd (passieve regeneratie) om de ach­tergebleven partikeltjes alsnog te ver­branden. Door de lagere werkingstemperaturen moet dit proces erg vaak worden herhaald. Bij GTL echter zorgt de hoge zuiverheid van de brandstof voor een meer volledige verbranding, waardoor de roetfilter minder snel zal verzadigen. Hierdoor wordt het regeneratieproces minder vaak geactiveerd, wat dus minder brandstof zal kosten.”
  
  
• Geen verschil tussen zomer- of winterdiesel
  Wat weinigen weten, is dat diesel onder nor­male omstandigheden ‘s zomers andere karakteristieken vertoont dan winterdiesel.
  “De diesel die je in november gaat tanken aan de pomp, zal een betere winterbescherming hebben dan de diesel die je pakweg in april kan tanken”, zo vertelt van den Berg. “Dat komt omdat raffinaderijen doorgaans vanaf 1 november overschakelen op zogenaamde winterdiesel, die een soort beveiliging meekrijgt tot -20 °C. Wanneer je als aannemer nog zomerdiesel hebt zitten in een generator, en je deze besluit te gebruiken bij barre winterse temperaturen, dan kan het gebeuren dat er waxkristallen ontstaan, het zogenaamde ‘vlokken’. Het risico dat deze vlokken de filters verstoppen is reëel, waardoor de motor dienst kan weigeren. GTL echter, kent geen zomer- of winterkwaliteit, en kan dus probleemloos temperaturen tot 20 graden onder 0 aan, zonder het risico op vlokvorming in de brandstof. Zorgen bij een seizoenswissel zijn zo voltooid verleden tijd.”
  
  
• Makkelijker koudstarten
  “Het hoge cetaangetal van GTL (vergelijkbaar met het octaangetal van benzine, de waarde waarmee de neiging tot ontbranding onder impuls van druk en zuurstof wordt geduid) il­lustreert dat het met deze brandstof ook ‘s winters makkelijker en minder risicovol is om een machine koud te starten.”
  
  
• Langer houdbaar
  “Net als bij diesel is het bij de opslag van GTL belangrijk om een goede waterhuishouding aan de dag te leggen, om condensatie, bacteriële contaminatie en uiteindelijk ook degradatie (sludge) buitenspel te zetten. Wel is de kans op bacteriële vervuiling bij GTL sowieso kleiner, omdat de stof in tegenstelling tot diesel geen biocomponent bevat. De hoge zuiverheid maakt dat GTL ongeveer twee keer zolang houdbaar is als traditionele diesel.”
  
  
• Betere bio-afbreekbaarheid
  Inzake bio-afbreekbaarheid breekt GTL 2 keer zo goed en snel af in vergelijking met diesel.
  
  
• Geen geurhinder of rook
  Petrolheads zullen het betreuren, anderen toejuichen: GTL heeft geen penetrante geur zoals dat bij diesel het geval is. “Je kan de geur van GTL nog meest vergelijken met kaarsvet”, meent van den Berg. “En ook aan de uitlaat is er bij GTL nauwelijks een geur vast te stellen. Dat kan een gigantisch voordeel zijn voor bijvoorbeeld werkzaamheden dicht bij natuurgebieden of scholen, of bijvoorbeeld voor stroomgeneratoren voor grote eve­nementen.”
  

 GTL als smeerolie

• Betere oxidatiestabiliteit
• Beter reinigend vermogen
• Hoger rendement
• Lagere onderhoudsfrequentie

Niet enkel brandstof, maar ook smeerolie kan profiteren van de eigenschappen van GTL als basisgrondstof, zo vertelt Joris Vermeylen: “De basisgrondstof op basis van aardgas is dermate zuiver, dat ook de eindproducten, zoals motorolie, transmissieolie of hydrauliekolie, van een hogere kwaliteit zijn dan pro­ducten die afkomstig zijn uit ruwe aardolie.

Joris Vermeylen (Lubricants Technical Coach - Shell BeNeFrux):

“De GTL-basisgrondstof op basis van aardgas is dermate zuiver, dat ook de eindproducten, zoals motorolie, transmissieolie of hydrauliekolie, van een hogere kwaliteit zijn dan pro­ducten die afkomstig zijn uit ruwe aardolie."

"Shell Rimula R6 is bv. een lijn van volsynthe­tische smeermiddelen voor professionele dieselmotoren, waarvan GTL de basis vormt.” De voordelen zijn legio, zo blijkt.

Voordelen & effecten

• Betere oxidatiestabiliteit
  “Sludge, het neerslaan van smeerolie tot een dikke brei door onder meer ongunstige start-stopomstandigheden, krijgt bij gebruik van smeermiddelen op GTL-basis minder kans. Ook slijtage en afzetting weten zich aanzienlijk minder te manifesteren in vergelijking met smeermiddelen met een minerale basis. Bovendien is de viscositeit van GTL-lubricants ook minder onderhevig aan temperatuur, waardoor de olie beter vloeit bij opstarttemperatuur dan klassieke smeeroliën, en de motor dus sneller correct wordt gesmeerd.
  
  
• Beter reinigend vermogen
  “Machinekernen worden bij gebruik van GTL-smeermiddelen beter rein gehouden, motoren zijn intern veel minder vuil. Hierdoor zie je je als aannemer ook minder vaak geconfronteerd met pannes bij een van de bouwmachines.”
  
  
• Hoger rendement
  “Gezien er minder zwevende oxidatiedeeltjes aanwezig zijn, ontstaan er minder afzettingen op de interne motoronderdelen. De motor blijft intern dus veel reiner, waardoor er minder ver­mogensverlies is. Een motor kan met andere woorden efficiënter draaien, wat het brandstofverbruik dan weer ten goede komt. Dit geldt ook voor de hydrauliek en transmissieonderdelen.”
  
  
• Lagere onderhoudsfrequentie
  “Gezien de smeerolie langer standhoudt en temperatuurvariaties beter weet te weerstaan dan smeermiddelen op minerale basis, wor­den ook de onderhoudsintervallen en olieverversbeurten aanzienlijk opgetrokken. Je moet dus niet enkel minder smeerolie aankopen, de machines ben je ook minder vaak kwijt aan een onderhoudsbeurt.”