Komen er binnenkort terug meer klanten bij u hun krant kopen?

Tom Houben, Perstablo: "Krantenwinkels staan klaar om hun historische rol in de persverdeling terug op te nemen"

Kiosk vroeg Tom Houben, van Cyaan & Co en tevens bestuurslid bij Perstablo (verantwoordelijk voor Pers en Distributie), zijn mening over de krantenbedeling en de huidige problemen. Welke rol is er nog voor de krantenwinkeliers? Wat kunnen ze vandaag nog betekenen? "Wij staan klaar om onze historische rol opnieuw op te nemen", klinkt het vol vertrouwen.

Subsidiepot

In 2013 werd een subsidiesysteem op poten gezet, goed voor jaarlijks circa 175 miljoen euro, voor de dagelijkse bedeling van kranten en tijdschriften door bpost. Ineens begonnen duizenden postbeambten abonnementen te bussen bij de lezers thuis. De bedoeling was om te verzekeren dat elke Belg gemakkelijk dagelijkse toegang zou krijgen tot nieuws en informatie, ook wie in afgelegen gebied woont.

Het internet was toen nog niet zo alomtegenwoordig en het gat in de overheidsfinanciën was ook nog niet zo groot als nu. Voor de grote mediaspelers was dit natuurlijk een gouden kans, want zij konden massaal abonnementen beginnen verkopen aan kraakprijzen. De royale staatssubsidies zorgden er immers voor dat de distributie door Bpost zeer goedkoop kon worden uitgevoerd.  

Vanaf dan krijgen de krantenwinkels het zwaar te verduren, omdat het voor een klant duurder was om zelf de krant te gaan kopen in de winkel dan om deze thuis te laten leveren om 07u 's morgens. De verkoop van kranten en tijdschriften ging bij de perswinkels  in vrije val, en het aantal zwaar gesubsidieerde abonnementen voor kranten en tijdschriften neemt schrikbarende aantallen aan.

Verkoop in vrije val

Vanaf dat moment krijgen de krantenwinkels het zwaar te verduren omdat het voor een klant duurder wordt om zelf de krant te gaan kopen in de winkel dan om hem om 7u 's morgens thuis te laten leveren. De verkoop van kranten en tijdschriften neemt een vrije val bij de perswinkels aan en het aantal zwaar gesubsidieerde abonnementen voor kranten en tijdschriften steeg enorm.

Nog slechts 1.650 onafhankelijke winkels

In minder dan tien jaar tijd daalt het aantal onafhankelijke perswinkels met ongeveer 60% van 4.700 tot 1.650, waarvan het overgrote deel gesitueerd is in Vlaanderen. De krantenrondes en de verdeling van tijdschriften die vele winkeliers zelf organiseerden zijn quasi volledig verdwenen. De zelfstandige perswinkels hadden immers geen recht op een deel van deze subsidiepot, al voerden zij een identieke dienstverlening uit, namelijk het verspreiden van nieuwsgaring naar alle Belgen toe.  

Belastingkrediet

Ondertussen nam het internet een hoge vlucht en werd het begrotingstekort steeds groter: in 2024 kreeg bpost nog een laatste (kleinere) subsidie en tot eind 2026 krijgen de uitgevers zelf nog een (opnieuw kleinere) subsidie in de vorm van een belastingkrediet. Het voorbije jaar vond een significante verschuiving in het Belgische medialandschap plaats, waarbij de kost voor de distributie van de pers meer bij de uitgevers komt te liggen en de rol van de overheid als subsidieverstrekker dus afneemt. En dat kan voor u als krantenwinkelier goed nieuws zijn. 

"Als er een levensvatbare prijs wordt betaald, dan zullen wij overwegen om terug met krantenrondes te starten" - Tom Houben, bestuurslid Perstablo

Op dit moment is bpost, in opdracht van de uitgevers, verantwoordelijk om een groot deel van de abonnementen te blijven bussen, maar dan aan een duurdere prijs en meer en meer via dochterbedrijf AMP. Een ander deel wordt bezorgd door PPP, een nieuwe speler in deze markt. Recent werd Tom Vermeirsch (ex-AMP) aangesteld als de nieuwe topman van de Belgische divisie. De logistieke groep BD komt ook naar voren als een mogelijke oplossing. "Deze verschuivingen worden momenteel volop uitgerold in onze gemeenten en steden en dat proces loopt niet van een leien dakje. Tot frustratie van lezers én uitgevers", vertelt Tom Houben.

"AMP werkt echter samen met onderaannemers die vaak medewerkers aannemen die niet uit de regio zijn, de regio niet kennen, of zelfs minder precies werken. Door de problemen die zo ontstaan zijn in deze opstartfase, zijn de uitgevers nu ook overgeschakeld op het verdelen van krantencheques. De klant mag zijn krant daarmee bij ons in de winkel komen halen, als hij niet in zijn brievenbus werd gebust."

"AMP verwacht overigens nog minstens een jaar met distributieproblemen te kampen. Dit is begrijpelijk. De prijs die ze krijgen is te laag, waardoor ze geen kwalitatieve distributie kunnen garanderen."

Meer dan depanneren

De perswinkels komen dus na tien jaar terug in beeld. "Vandaag stellen wij ons zeer constructief op door de uitgevers te depanneren in gemeenten waar de verdeling door externe partijen meer dan in het honderd loopt. Mensen mogen hun krant bij ons komen ophalen als ze deze thuis niet ontvangen.", aldus nog Tom. 

"Onze sector kan en wil een ondersteunende rol spelen in het verdere verhaal van de persbedeling. Wij moeten opnieuw een belangrijke schakel worden in deze ketting en geen genoegen nemen met enkel onze 'depannerende rol' in dit proces. Het is hoog tijd dat de onafhankelijke krantenwinkel weer wordt beschouwd als een volwaardige partner van de uitgevers. Perstablo wil zich hiervoor inzetten en deze rol opnieuw claimen, in het belang van alle resterende perswinkels."

Drie opties

"We zien in de toekomst drie mogelijke manieren waarop kranten en tijdschriften verkocht kunnen worden."  

1. Losse verkoop in de krantenwinkel
2. Abonnement thuis bezorgd, voor een hogere prijs dan in de perswinkel. De lezer betaalt hiervoor extra kosten (de uitgevers staan op dit moment uiteraard niet te springen voor deze optie).
3. Abonnement opgehaald door de lezer in de perswinkel (via het bekende systeem van de krantencheques maar dan digitaal in plaats van papieren bonnetjes): dit zou een gereduceerde prijs moeten zijn en de vergoeding voor de perswinkel dient berekend te worden op de standaard aankoopprijs. 

"De goedkoopste oplossing zal zijn dat uitgevers kranten bij ons komen afleveren", vertelt Tom hier nog over. "Als er dan een levensvatbare prijs wordt betaald, dan zullen wij overwegen om terug met krantenrondes te starten."

Stel nu dat de lezer binnenkort terug een reële prijs moet betalen voor zijn krant in de bus, zal hij dan nog wel een abonnement willen betalen? Zal een deel van deze lezers niet naar onze winkels komen, en een ander deel misschien zelfs gewoon stoppen met de fysieke krant te kopen? Dit zal zeker de papieren markt nog meer onder druk zetten. Uitgevers zullen misschien enkel nog weekendkranten drukken. 

Opnieuw krantenrondes?

"Maar voor een eerlijke prijs zullen er zeker opnieuw krantenboeren op pad gaan in hun dorp. Lokaal kunnen zo opnieuw droppunten ontstaan van waaruit krantenrondes vertrekken. Wij zijn er zeker van dat wij dat veel beter kunnen doen dan bijvoorbeeld PPP", stelt Tom. "Voor deze kwalitatief betere verdeling zal wel meer betaald moeten worden. Voor wat hoort wat", verwittigt hij nog.    

Perstablo stelt zich zeer constructief op. De federatie zit elk trimester samen met zowel AMP als de uitgevers Mediahuis en DPG Media. "We willen korte communicatielijnen hebben, zodat we op zijn minst rekening houden met en luisteren naar elkaar", klinkt het nog.