Faillissementsfraude streng aanpakken
De Confederatie Bouw veroordeelt de praktijken die geschetst worden in de Pano-reportage over voorschotten en faillissementsfraude in de bouw. Ook de Bouwunie betreurt dat malafide figuren - die de naam 'aannemers' onwaardig zijn - nog onbestraft actief kunnen zijn in de bouwsector. In het programma komen een aantal slachtoffers van bouwfraude aan het woord.
Nood aan gerichte controles
Vanaf 1 januari 2019 is de vestigingswet in Vlaanderen afgeschaft. Bouwunie heeft zich hier steeds tegen verzet. “Een vestigingsattest was geen absolute zekerheid dat je te maken hebt met een bonafide aannemer, maar door de afschaffing is wel voor iedereen de poort opengezet om zichzelf aannemer te noemen”, aldus Jean-Pierre Waeytens.
“We reiken nu nadrukkelijk de hand naar de overheid om mee te helpen de ‘rotte appels’ eruit te halen. De sector is in staat om mogelijk toekomstige fraudegevallen te detecteren. We hebben al eerder onze hulp aangeboden om de economische, sociale en arbeidsinspectie hierin bij te staan. Parameters als een schimmig of postbusadres, de druk om snel te contracteren, lage prijzen, beperkte vindbaarheid of zichtbaarheid en de vraag naar grote voorschotten moeten een alarmbel doen afgaan bij zowel de potentiële klanten als de inspectiediensten. Met datamining en hulp van de sector kunnen zij zeer gericht controleren. Afgaand op sommige flagrante fraudepraktijken is het dan ook uiterst frustrerend dat de inspectie zich te vaak richt op bonafide bouwbedrijven die met alles proberen in orde te zijn, terwijl de fraudeurs onder het maaiveld blijven.“
Tips om een goede aannemer te herkennen
De Confederatie Bouw publiceert een lijst van bonafide aannemers en geeft daar ook 10 concrete tips aan consumenten die met een aannemer in zee gaan. Een van die tips luidt: vermijd onredelijke voorschotten. Een voorschot van 20 à 30 procent is gebruikelijk, meer niet. “Een wettelijk kader voor voorschotten bestaat niet en is al evenmin wenselijk of aangewezen. De contractuele vrijheid moet behouden blijven. Soms zijn hogere voorschotten dan 20 of 30% immers gerechtvaardigd, bijvoorbeeld wanneer de aannemer de aankoop van materiaal vooraf moet betalen”, zegt Niko Demeester, topman van de Confederatie Bouw. Om frauduleuze faillissementen tegen te gaan, vraagt de Confederatie Bouw om de verzoeken van de gefailleerde tot kwijtschelding van schulden streng te beoordelen, zodat een gefailleerde niet te snel vrijgesteld wordt van openstaande schulden.
Ook Bouwunie nam eerder al initiatief om (ver)bouwers te helpen een betrouwbare aannemer te vinden. Zij ontwikkelden een checklist met tips. Bouwproblemen voorkomen is beter dan ze achteraf te moeten rechtzetten. Het is dus belangrijk om de juiste vakman te kiezen en een goed contract af te sluiten. De checklist “Hoe herken je een goede aannemer” combineert zaken die men best op voorhand controleert met nuttige tips om een vakman te onderscheiden van de rest. Niet alleen de kwaliteit van de uitgevoerde werken telt maar ook de timing en het respecteren van de gemaakte afspraken.
Jean-Pierre Waeytens, Bouwunie: “Er zijn enkele aantal gouden tips waarmee je een hoop ellende kan besparen. Zo check je best vooraf of de aannemer de werken wel kan en mag uitvoeren via nazicht van de Kruispuntbank van Ondernemingen. Daarnaast kan je ook voorafgaand via www.checkinhoudingsplicht.be nagaan of een aannemer een fiscale schuld heeft of zijn sociale bijdragen wel betaald heeft. Maak steeds duidelijke en goede afspraken vooraf en vraag referenties op. Behoedt u voor te grote voorschotten. Tot slot dient men toch steeds rekening te houden met het volgende: als de prijs en het aanbod van dien aard is dat het klinkt alsof het “te mooi is om waar te zijn”, ga er dan gerust vanuit dat het in werkelijkheid wel degelijk onwaar zal blijken en het aanbod op een of andere manier niet deugt.”
Elk lid van Bouwunie kan zijn onderneming en activiteiten gratis bekendmaken aan potentiële klanten en partners op de website www.vinduwaannemer.be. Het biedt geen waterdichte zekerheid, maar een aannemer die lid is van zijn beroepsvereniging wil in principe alvast op de hoogte blijven van de reglementeringen en evoluties in de sector.
iedereen kan bouwbedrijf starten
De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) wijst er dan weer op dat sinds 2019 iedereen een bouwbedrijf kan starten. De VCB heeft zich altijd verzet tegen de afschaffing van de vestigingswet en gepleit voor een update. Niet alleen is een minimum aan voorkennis een absolute noodzaak in de bouw, maar bovendien helpt het de klant te beschermen tegen fraude en slechte uitvoering van de werken. Sinds de afschaffing ervan zien we een significante stijging in falingen bij bouwbedrijven in Vlaanderen.
Sinds de afschaffing van de vestigingswet heb je geen passend diploma meer nodig, geen bewijs van beroepservaring of hoef je geen examen meer af te leggen bij de Centrale Examencommissie, weet de Vlaamse Confederatie Bouw. In die zin is vandaag de filter weggevallen die niet alle roekeloze starters kon tegenhouden, maar hun aantal wel sterk beperkte. Sinds 2019 nam het aantal starters in de bouw in Vlaanderen aanzienlijk toe in vergelijking met Wallonië en Brussel, die wel nog de vestigingswet toepassen. De afgelopen twee jaar zijn dan het aantal faillissementen bij bouwbedrijven vooral in Vlaanderen toegenomen. Falingen doen zich sowieso vooral voor bij starters.
De vestigingswet was vooral een vorm van bescherming van de consument. Die is met de afschaffing verloren gegaan. De recente Pano-reportage over faillissementsfraude maakt duidelijk dat in dit geval liberalisering haaks staat op consumentenbescherming. Avonturiers zonder kennis van zaken kunnen alle zelfstandige bouwberoepen uitoefenen, met als zeker gevolg meer slechte uitvoeringen en meer betwistingen achteraf.
“Vakkennis sterkt een startende ondernemer, vermindert het risico op faling, en beschermt de klant tegen slechte uitvoeringen. De toegang tot het bouwberoep dient opnieuw gepaard te gaan met de nodige scholing en professionalisme. De technische evolutie van de laatste jaren maakt bovendien dat een aannemer zich continu dient bij te scholen om de vereiste kwaliteit te leveren”, zegt Marc Dillen, directeur-generaal van de VCB.
