10 baristatips voor vakhandelaars

Zo helpt u uw klanten thuis betere koffie zetten

Steeds meer consumenten willen thuis genieten van kwaliteitsvolle koffie, zoals ze die in hun favoriete koffiebar geserveerd krijgen. Dat biedt kansen voor jou als vakhandelaar. Stijlvolle koffiemachines, slimme accessoires, kwaliteitsvolle bonen… Het aanbod is enorm, en soms overweldigend. Als verkoper kan je het verschil maken met de juiste vragen, een duidelijke uitleg en een goede demonstratie. Tom Cools, barista en zaakvoerder van Bar-Barista, geeft 10 tips om jouw klanten te helpen richting baristakwaliteit in eigen keuken.

1. Welke koffiemachine past bij jouw klant?

“De eerste en misschien wel belangrijkste stap richting baristakwaliteit thuis is de keuze van de juiste koffiemachine. Vraag je klant altijd eerst wat hij zoekt in zijn koffie-ervaring. Wil hij vooral snel en makkelijk koffie zetten? Of is het iemand die graag experimenteert en de kunst van het koffiezetten goed wil beheersen?
Voor die laatste groep is een halfautomaat een schot in de roos. Daarmee hou je alles zelf onder controle, van de maling tot de doorlooptijd. Perfect voor de gepassioneerde hobbybarista.
Gaat het eerder om gemak en snelheid? Dan is een volautomatische machine de beste keuze. Die maalt, zet en schuimt met één simpele druk op de knop, en sommige modellen maken zelfs cold brew.
De derde optie betreft capsulemachines. Die zijn weliswaar handig en compact, maar de smaak is vaak vlak of kunstmatig. En per kopje zijn ze op termijn veel duurder. Alleen voor wie af en toe eens koffie drinkt, kan het een goeie keuze zijn.”

2. Smaakverschillen: meer dan enkel het toestel

“De smaak van een kopje koffie is afhankelijk van verschillende factoren: de bonen, de maling, de hoeveelheid water en het toestel. Het verschil tussen een halfautomaat, volautomaat en capsulemachine is vaak groter dan klanten verwachten. Met een halfautomaat kan je tot op de gram en seconde alles instellen. Dat geeft de kans om de perfecte espresso te maken, maar het vereist ook kennis en oefening. Daarom raad ik klanten aan om een baristaworkshop te volgen of op z’n minst online tutorials te bekijken. Bij volautomaten schuilt het risico in een te grote vanzelfsprekendheid. Veel mensen zetten de machine gewoon aan en verwachten een topresultaat. Maar ook een volautomaat moet goed afgesteld worden: maalgraad, dosering, waterhoeveelheid en temperatuur spelen allemaal een rol. En dan zijn er nog de capsules. Die zijn zoals ik al zei handig, maar vaak ten koste van de smaak. De koffie die erin zit is meestal al maanden oud en bevat amper vijf gram koffie, terwijl je voor een goede espresso toch minstens acht gram nodig hebt. Voor wie snel iets wil zetten is het oké, maar echte baristakwaliteit haal je er absoluut niet uit.”

3. Versgemalen koffie: de ultieme smaakmaker

“Een belangrijke stap naar betere koffie is het gebruik van versgemalen bonen. Zodra je koffie maalt, begint namelijk de oxidatie en daardoor verlies je smaak. Daarom werken barista’s altijd met grind-on-demand molens. Voor thuisgebruik zijn er goede alternatieven. Sommige toestellen hebben een ingebouwde molen. Maar wie apart een molen koopt, let best op enkele zaken, zoals maalschijven (geen mesjes!), een krachtige motor en consistente maling. Consistentie is echt key. Je wil dat alle koffiedeeltjes even groot zijn voor een gelijkmatige extractie. Een goede molen is even belangrijk als het toestel zelf. Het is jammer dat de koffiemolen vaak wordt onderschat. Je kan nog de beste machine hebben, maar zonder goede maling krijg je geen topkoffie.”

4. Accessoires die het verschil maken

“Wil je klant zijn koffie naar een hoger niveau tillen, dan zijn enkele basisaccessoires onmisbaar. Bovenaan de lijst staat de koffieweegschaal met timer. Want meten is weten! Een halve gram meer of minder, of een doorlooptijd die tien seconden afwijkt, kan de smaak volledig veranderen. Kies bij voorkeur een specifieke koffieweegschaal, niet een klassieke keukenweegschaal. Deze laatste is te traag en niet nauwkeurig genoeg. Op een koffiebar werken we tot op 0,2 gram nauwkeurig. Die precisie maakt het verschil tussen goed en geweldig.”

5. Help je klant de juiste keuze maken

“Een veelvoorkomende fout is dat klanten een toestel kopen op basis van het design. Zeker bij halfautomaten zie je dat vaak: mensen vallen voor de look, maar beseffen niet hoeveel werk het vraagt om er koffie mee te zetten. Hier ligt een belangrijke rol voor de verkoper. Door gerichte vragen te stellen en eerlijke info te geven, help je je klant naar een toestel dat past bij zijn noden. Een mooie volautomaat in geborsteld aluminium kan even goed in het interieur passen, maar biedt veel meer gebruiksgemak. Ook het gesprek over capsules loont: leg uit dat capsules niet alleen duurder zijn per kopje, maar ook minder duurzaam. De afvalberg en productie-impact van capsules zijn niet te onderschatten.

6. Waterkwaliteit: het verborgen ingrediënt

"Koffie bestaat voor het grootste deel uit water, maar toch is dit aspect vaak onderbelicht. Waterkwaliteit heeft nochtans een enorme invloed op de smaak. En het bepaalt ook de levensduur van je machine. Gebruik gefilterd kraantjeswater. Dat filtert niet alleen kalk, maar ook bacteriën en chloor. Veel mensen denken dat flessenwater beter is, maar dat klopt niet. Het bevat vaak veel mineralen en zouten die schadelijk zijn voor je machine. Wie toch flessenwater wil gebruiken, kiest best voor Spa Reine. Dat bevat de minste droogrest, maar het blijft een compromis. Een goede filter blijft de beste oplossing.”

7. De kracht van demonstraties in de winkel

“In een tijd waarin veel klanten online kopen, is beleving in de winkel belangrijker dan ooit. Een korte demonstratie of een lekker kopje koffie kan het verschil maken. Laat klanten het toestel zien, voelen, horen. En laat hen proeven. Als die koffie goed is, blijft dat bij. Het moet een ervaring zijn die ze doorvertellen. Hiervoor is het wel belangrijk dat je zelf weet hoe je het toestel moet afstellen en dat je werkt met goede koffiebonen. Een slechte demonstratie heeft een averechts effect. Zorg dus voor degelijke training en kwaliteitsvolle producten. Anders laat je een kans liggen.”

8. Thuis experimenteren met trends

“Wat vandaag hip is in de koffiebar, willen klanten morgen thuis ook proberen. Denk aan flat whites, cortado’s, cold brews of zelfs matcha lattes. Het zit allemaal in de lift. Met de juiste machine en accessoires kan je thuis alles maken. Voeg wat siroop of kruiden toe, speel met melkvarianten of probeer een ijskoffie. Je hoeft geen barista te zijn om creatief aan de slag te gaan. Het toestel moet gewoon voldoende functies bieden.”

9. Onderhoud als basis voor smaak en duurzaamheid

“Goed onderhoud voorkomt technische problemen en verbetert de smaak. Vervuilde zetgroepen of melksystemen geven een vieze smaak en kunnen zelfs schadelijk zijn voor de gezondheid. Gebruik een waterfilter, reinig de zetgroep regelmatig en volg het onderhoudsschema van de fabrikant. Vergeet zeker niet de melksystemen. Melk bevat namelijk vetten die snel aankoeken. Reinig ze altijd na gebruik, en gebruik de juiste reinigingsmiddelen. Een toestel dat goed onderhouden is, gaat langer mee en blijft betere koffie zetten. Vertel je klant dat onderhoud geen optie is, maar een noodzaak.”

10. Twee eenvoudige tips met groots effect

“Wil je je klant nog twee snelle tips meegeven die meteen resultaat opleveren?
Ten eerste: koop je bonen bij een lokale brander. Die werken met passie en vakkennis. De bonen uit de supermarkt zijn vaak verbrand en te bitter. Je ziet het aan de glanzende, bijna zwarte kleur. Goede koffie is kastanjebruin en mat.
En dan nog een laatste tip: gebruik volle, koude melk voor melkschuim. De combinatie van eiwitten en vetten in volle melk zorgt voor een romig resultaat. En hoe kouder de melk, hoe meer tijd je hebt om goed schuim te maken. Dat werkt simpelweg beter.”