Plug & play zonnepanelen binnenkort toegelaten

'Plug & play' zonnepanelen of plug-in zonnepanelen zijn lichte zonnepanelen die je met een stekker op een gewoon stopcontact kan aansluiten. Via online retailers in onze buurlanden kan je ze al aankopen. Vanaf 17 april 2025 is ook in België de plaatsing ervan toegestaan. Dat wil niet zeggen dat het zonder risico is. We geven een woordje uitleg.

Wat zijn plug & play-zonnepanelen?

Plug & play zonnepanelen of balkonzonnepanelen zijn uitgerust met een stekker die je kan inpluggen in een stopcontact. Je hoeft dus geen installateur aan te spreken. Dit kan een handige oplossing zijn voor eigenaars van appartementen waar de installatie van een volledig pv-systeem niet haalbaar is.

Er zijn overigens ook 'plug & play' thuisbatterijen: toestellen waarin je zelf opgewekte elektriciteit kan opslaan, die je eveneens kan inpluggen in een stopcontact.

Aanpassing in regelgeving: straks toegelaten

Het gebruik van dergelijke 'plug & play'-apparatuur is tot op vandaag nog niet toegestaan in België. De verkoop ervan wel, namelijk vanaf 17 maart 2025.

De Belgische regelgeving hieromtrent is recent aangepast. Synergrid, de federatie van Belgische transmissie- en distributienetbeheerders voor elektriciteit en gas, heeft een aanpassing uitgevoerd van het technisch voorschrift C10/11 om het gebruik van zulke toestellen mogelijk te maken.

Hierdoor is gebruik in België vanaf 17 april 2025 mogelijk , op voorwaarde dat de toestellen aan dezelfde regels voldoen als de regels voor vaste zonnepanelen en thuisbatterijen. Dat is namelijk ook waarom ze niet zomaar kunnen toegelaten worden: vaste installaties moeten gekeurd worden, 'plug & play'-installaties niet. En dat brengt risico's mee voor de veiligheid van de elektrische installatie van de gebruiker. Er moet ook op toegezien worden dat 'plug & play'-installaties geen negatieve invloed hebben op het elektriciteitsnet.

Voorwaarden voor een plug & play zonne-installatie 

Het maximumvermogen dat een zonnepaneleninstallatie op stekker (met batterij) mag bedragen wordt - net zoals in Nederland - begrensd op 800 watt. Dat komt grosso modo neer op een installatie van twee panelen.

Om te kunnen gebruikt worden, moeten de plug & play zonnepanelen gehomologeerd zijn. Dat wil zeggen dat de zonnepanelen en bijbehorende apparatuur (zoals de omvormer en stekker) zijn goedgekeurd en gecertificeerd volgens geldende normen en veiligheidsvoorschriften. Dit houdt in dat ze voldoen aan technische en wettelijke eisen, bijvoorbeeld op het gebied van elektrische veiligheid, compatibiliteit met het elektriciteitsnet en brandveiligheid.

• de panelen moeten over CE-markering en een EU-conformiteitsverklaring beschikken;
• de risico's moeten duidelijk aangegeven worden door fabrikanten en leveranciers (bijvoorbeeld de risico's die gepaard gaan met de aansluiting van meerdere apparaten op één stopcontact);
• de panelen moeten automatisch kunnen uitschakelen bij een stroompanne of stroomonderbreking.

Is er een meldingsplicht?

In Vlaanderen is er geen meldingsplicht voor dergelijke plug-and-play zonnepanelen; je mag maximaal twee stekkerzonnepanelen plaatsen zonder dit te melden bij netbeheerder Fluvius. In Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest daarentegen is er wel een meldingsplicht voor deze installaties. ​

Beperkt voordeel

Eens toegelaten, kan je dus 'plug & play' zonnepanelen installeren als je dat wilt. Het is een laagdrempelige manier om zelf energie op te wekken, de kostprijs is lager dan die van gewone zonnepanelen en ze zijn eenvoudig te installeren zonder professionele hulp.

Er is echter een grote maar: de opbrengst is beperkt. Hoewel de panelen afzonderlijk vaak reeds tussen de 350 en 400 W per paneel kunnen leveren, vormt de wettelijke limiet van het totale systeemvermogen (max. 800 W) uiteraard een beperking.

Met een vaste installatie van meerdere grote zonnepanelen kun je dus een veel groter deel van je energieverbruik afdekken. Dit betekent dat de terugverdientijd van 'plug & play' zonnepanelen vaak langer is, en dat de totale besparing over de levensduur van het systeem lager is.

Niet zonder risico

De plaatsing van 'plug & play'-installaties is ook niet zonder risico. In de eerste plaats is een binnenhuisinstallatie die volgens de Belgische normen wordt geplaatst, niet gemaakt om veel stroom te injecteren via een gewoon stopcontact - vandaar uiteraard ook het begrensde maximale vermogen van 800 watt. 

Het vermogen dat door een stopcontact kan stromen is beperkt, en het aansluiten van te veel panelen kan leiden tot overbelasting, kortsluiting en mogelijk brandgevaar. Overigens is het in geval van brand niet zeker of de verzekeraar zou tussenkomen als de oorzaak bij plug-in zonnepanelen zou liggen.

Het inpluggen van een set met twee plug & play zonnepanelen in een stopcontact vormt geen probleem, maar als je een groot deel van je totale energiebehoefte wil dekken zoals met traditionele zonnepanelen, heb je er veel meer nodig. 

Daarnaast wordt een plug & play-installatie niet gekeurd zoals een traditionele zonnepaneleninstallatie. Dit betekent dat potentiële gevaren, zoals slecht aangebrachte verbindingen, onvoldoende aarding, of andere veiligheidsrisico’s, mogelijk over het hoofd worden gezien. Een traditionele zonnepaneleninstallatie wordt geplaatst door een vakman, en daarna grondig geïnspecteerd en goedgekeurd door een erkend keuringsorganisme, wat helpt om deze risico’s te minimaliseren.

Wanneer kiezen voor 'plug & play' zonnepanelen?

Wie een substantiële besparing wil realiseren op zijn energiefactuur of zelf wil instaan voor een groot deel van zijn energiebehoefte, is een vaste installatie van traditionele zonnepanelen met andere woorden vaak een betere keuze. Voor kleinschalige toepassingen, zoals het verlagen van het stroomverbruik van kleine huishoudelijke apparaten, kunnen 'plug & play' zonnepanelen dan wel weer voordelig zijn.

MEER WETEN:
> Zonnepanelen voor elektriciteit: wat zijn de mogelijkheden?
> Veelgestelde vragen over zonne-energie beantwoord
> Hoe plaats je zelf zonnepanelen op een plat dak?