Hoe voorkom je CO-vergiftiging?

CO of koolstofmonoxide is onzichtbaar en geurloos, en eist elk verwarmingsseizoen slachtoffers. Een van de grootste oorzaken van een CO-vergiftiging is namelijk onveilig verwarmen, bijvoorbeeld door het gebruik van buitentoestellen in huis, verwarmen via een vuile schoorsteen of met verouderde toestellen. Lees hier hoe je CO-vergiftiging kan voorkomen.

 

Verwarm veilig

Koolstofmonoxide of CO is een gas zonder reuk, kleur of smaak. Je kan het dus niet gewaarworden in de omgevingslucht. CO komt vrij bij een slechte verbranding van fossiele brandstoffen, zoals hout, aardgas en petroleum. Onder een slechte verbranding wordt verstaan: verbranding waarbij niet voldoende zuurstof aanwezig is. Het is dus zaak om onvolledige verbranding te voorkomen, zowel voor ketels en boilers, kachels en haarden als bepaalde bijverwarmingstoestellen.

Cv-ketels

Tegenwoordig zijn condensatieketels standaard gesloten toestellen die de aanvoer van verse lucht van buiten halen via een doorvoer, en verbrandingsgassen terug afvoeren via een andere doorvoer, zonder dat er voor de luchttoevoer dus lucht onttrokken wordt uit de ruimte waar het toestel zich bevindt. Het risico op CO-vergiftiging is hier dan ook nagenoeg onbestaande. Verwarm je met een moderne condensatieketel? Dan loop je dus amper risico op een CO-vergiftiging. Dan moet je uiteraard je installatie regelmatig laten onderhouden (jaarlijks voor mazout, hout en pellets, om de twee jaar voor gas).

Ook wie verwarmt met een warmtepomp of zonneboiler, hoeft niet te vrezen voor een CO-vergiftiging, want hier komt geen CO-productie aan te pas.

Onvolledige verbranding kan echter wel een probleem zijn bij oudere verwarmings- en SWW-toestellen. Deze onttrekken voor de verbranding lucht uit de ruimte waar ze opgesteld staan. Als er in die ruimte geen ventilatie of verluchting (volgens de normen, met roosters boven- en onderaan) voorzien is, kan dat zorgen voor CO-productie, met vaak fatale gevolgen. Zie je dat de vlam in je toestel eerder oranjegeel is, en niet blauw? Zit er roest of roet op het toestel? Contacteer zo snel mogelijk een vakman om deze te laten nakijken en gebruik het voorlopig niet.

 

Keuken- en badkamerboilers

Beschik je over een keukenboiler op gas? Dan is er een laag ventilatierooster nodig voor aanvoer van lucht en een hoog rooster voor afvoer van verbrandingsgassen. Vermijd de terugslag van verbrandingsgassen in de keuken en gebruik een keukenboiler bijvoorbeeld niet gelijktijdig met andere afzuigtoestellen zoals een dampkap.

Kijk ook eens na op het toestel of die voorzien is van een atmosfeerbeveiliging, die ervoor zorgt dat het toestel uitschakelt wanneer er te weinig zuurstof is. Dat weet je aan de hand van het productiejaar. Sinds 1989 is elke keukenboiler van atmosfeerbeveiliging voorzien. Heb je een toestel van voor 1989? Gebruik die niet meer en laat die zo snel mogelijk vervangen.

Heb je een bad/douchegeiser op gas? Dan is er eveneens luchttoevoer via een ventilatierooster in de badkamerdeur nodig, alsook een aansluiting op een rookgasafvoerkanaal met zo min mogelijk bochten. Toestellen geproduceerd vanaf 1996 beschikken over een terugslagbeveiliging. Zit je nog met een ouder toestel? Dan laat je die het best vervangen.

MEER WETEN:
> Alles over ventilatiesystemen
> Alles over gasverwarming
> Oplossingen voor sanitair warm water

 

Haarden en kachels

Verwarm je met toestellen die aangesloten zijn op een schoorsteen, zoals een houthaard? Zorg dan dan de schoorsteen geveegd is, want een vuile schouw kan ook zorgen voor CO-vergiftiging. Het best laat je je schoorsteen sowieso jaarlijks onderhouden door een professional als je er gebruik van maakt. Verder is ook hier weer de aanvoer van verse lucht via roosters van groot belang. Daarnaast moeten gesloten systemen, zoals een hout- of pelletkachel eveneens over propere afvoerkanalen beschikken. Daarom is daar een jaarlijks onderhoud ook aangewezen.

Verbrand je met hout? Gebruik dan enkel droog (vochtpercentage van 15%), onbehandeld hout. Beperk ook de roetaanslag en zorg dat de schoorsteen goed trekt. Om de schoorsteen goed te laten trekken, warm je die het best op. Dat kan door de kachel of de haard bij het ontsteken een tijdje op volle kracht te laten branden met een maximale luchttoevoer. Bij een optimale verbranding komt er witte of kleurloze rook uit de schoorsteen.

Wie pellets verbrandt, gebruikt genormeerde pellets die in een goed geventileerde ruimte liggen opgeslagen. Vergeet ook niet om voor elk gebruik van je haard of kachel de as te verwijderen, ophoping kan tot onvolledige verbranding leiden.

MEER WETEN:
> Je schoorsteen laten vegen: wat en hoe?
> Wat zijn kwalitatieve pellets?
> Alles over verwarmen met biomassa

 

Bijverwarmingstoestellen

Wie bijverwarmt met elektrische toestellen, hoeft zich niet gelegen te laten liggen aan CO-vergiftiging. Ben je echter van plan om deze winter de centrale verwarming in te wisselen voor een verplaatsbare gas- of petroleumkachel? Doe dat dan zeker niet zonder ergens in de ruimte die je verwarmt een raam of deur naar buiten te openen, in het bijzonder als het om oudere toestellen gaat. Hetzelfde geldt voor DIY-bloempotkachels: gebruik ze absoluut niet in een afgesloten ruimte. Gebruik dergelijke toestellen ook niet langer dan een uur aan een stuk.

Barbecues, vuurkorven, vuurschalen en terrasverwarmers op gas of bio-ethanol zijn bestemd voor buiten, die haal je dus ook niet binnen. Zelfs met een open garagepoort produceren barbecues binnen grote hoeveelheden CO.

MEER WETEN:
> Welk decentraal verwarmingstoestel kiezen?
> (Hoe) werkt een bloempotkachel?

 

WAT ZIJN DE SYMPTOMEN VAN EEN CO-VERGIFTIGING?
Heb jij of iemand anders last van hoofdpijn, kortademigheid of misselijkheid? Dat kan wijzen op CO-vergiftiging. Raadpleeg meteen een dokter of neem contact op met het antigifcentrum via 070 245 245. Ernstigere symptomen zijn bewusteloosheid of een hartstilstand. Daarbij bel je uiteraard onmiddellijk de hulpdiensten op 100 of 112.

 

Gebruik een CO-melder

Als je toch ergens met CO-productie zit, dan weet je dat het best zo snel mogelijk. Daarom is het wijs om je woning uit te rusten met een CO-melder. Een dergelijke melder plaats je dicht bij een verbrandingsketel of eender welk toestel waarbij er sprake is van verbranding van fossiele brandstoffen (meestal in de cv-ruimte of de kelder). Als dat niet haalbaar is, plaats je de melder in de hal.

Je installeert een CO-melder idealiter op ooghoogte. Houd de melder ver genoeg verwijderd van ventilatie of plaatsen waar er tocht is, want dat zou de werking beperken. Ook vochtige ruimtes of vriestemperaturen kunnen voor een storing van de meting zorgen.

De meeste CO-melders gaan, net als rookmelders, ofwel 5, ofwel 10 jaar mee. Ze zijn eveneens uitgerust met een al dan niet vervangbare batterij. Het best kies je voor een toestel met een ingebouwde batterij die er niet uit kan, met een levensduur van 10 jaar. Een vervangbare batterij gaat 1, 3 of 5 jaar mee. Belangrijk is dat de batterij dan regelmatig wordt verwisseld zodat de CO-melder zijn werk kan blijven doen.

Wat CO-melders betreft, zijn er twee systemen op de markt: melders die je installeert met schroeven of met een magneet. De plaatsing gebeurt op eenzelfde manier als bij rookmelders.

TIP
Koop niet zomaar een CO-melder, maar kies er eentje die voldoet aan de Europese norm EN 50291. Dat kan je nagaan op de verpakking.

Ook met een CO-melder is het belangrijk dat je je cv-ketel periodiek laat onderhouden

Wat doe je als het alarm afgaat?

• Wanneer de melder een noodsignaal geeft, open je deuren en ramen zoveel mogelijk om je woning te ventileren.
• Staak het gebruik van brandstofverbruikende toestellen en/of schakel die uit. Als je dat gedaan hebt, verlaat je je woning zo snel mogelijk en blijf je buiten tot het alarm stopt. Het kan trouwens geen kwaad om samen met je gezin eens een vluchtroute uit te stippelen in het geval van nood, zodat iedereen weet waar die aan toe is, mocht het gebeuren.
• Bel het alarmnummer van je brandstof/gasleverancier en gebruik de toestellen die je hebt moeten afschakelen niet meer tot een technicus die heeft kunnen nakijken.
• Merk je dat iemand in je gezin symptomen heeft van een CO-vergiftiging (hoofdpijn, kortademigheid of misselijkheid)? Neem dan meteen contact op met een huisarts of met het antigifcentrum via 070 245 245.

TIP: JE CO-MELDER TESTEN
Net als een rookmelder, test je een CO-melder regelmatig eens. Ook deze zijn uitgerust met een testknop vooraan. Houd die ingedrukt tot het alarm afgaat. Houd de knop lang genoeg ingedrukt, want het kan wel enkele seconden duren eer de melder afgaat. Als de melder na een halve minuut nog niet reageert, moet je de batterijen vervangen. CO-melders waarvan de batterij bijna leeg zijn, zullen dat laten merken met een regelmatige bieptoon.

MEER WETEN:
> Welke toestellen zijn er voor brand- en CO-detectie?
> Hoe toestellen voor branddetectie plaatsen