Je verwarming onderhouden: hoe, wat en wanneer?

Wil je dat je verwarmingssysteem een goed rendement blijft halen, dan is periodiek onderhoud nodig. Hoe vaak dat precies moet gebeuren, is afhankelijk van de installatie. Het onderhoud van de verwarmingsketel of warmtepomp laat je altijd over aan een erkend vakman. Voor de verwarmingselementen kan je een aantal zaken echter zelf doen. En wat met je haard of kachel? Je leest het hier.

Centrale verwarming

rookgasmeting verwarming

Gascondensatieketels moeten op regelmatige basis tweejaarlijks door een erkende technicus en volgens bepaalde voorschriften gecontroleerd, gereinigd en afgesteld worden. In Wallonië wordt er nog een onderscheid gemaakt: gasketels met een vermogen hoger dan 100 kW moeten om de 2 jaar gecontroleerd worden, een vermogen kleiner of gelijk aan 100 kW om de 3 jaar.
Heb je een stookolieketel? Dan moet je de installatie jaarlijks laten keuren. De opslagtank kan hierbij ook aan een nazicht onderhevig zijn, afhankelijk van het volume, de ligging en of die boven- of ondergronds werd geplaatst.
Heb je een pelletketel? Dan is een jaarlijks onderhoud ook verplicht. Daarbij moeten de brandkamer, vuurkorf en rookgasafvoer worden gereinigd.
Verwarm je je woning met een warmtepomp? Dan is periodiek onderhoud vooralsnog niet verplicht, echter is het wel aangewezen om op tijd en stond je warmtepompinstallatie te laten nakijken door de installateur.

Het onderhoud doe je niet zelf, maar dient telkens door een erkend technicus te gebeuren. Idealiter sluit je met een erkende onderhoudsinstantie een onderhoudscontract af. Dan hoef je zelf geen contact op te nemen, maar neemt het bedrijf contact op met jou wanneer er een onderhoud dient te gebeuren.

Audit

Voor verwarmingsketels ouder dan 5 jaar met een vermogen van 20 kW of meer was er tot voor kort in Vlaanderen ook een verwarmingsaudit verplicht, waarbij wordt nagekeken of de ketel nog past bij de verwarmingsbehoeften van de woning. Daarbij wordt ook het rendement van de ketel onder de loep genomen. Sinds 1 juli 2024 is dit niet langer verplicht.

In Brussel is zo'n verwarmingsaudit niet nodig voor installaties onder de 100 kW. In Wallonië wordt er gesproken van een 'diagnostic approfondi' voor ketels vanaf 20 kW. Dit gebeurt bij de eerste keuring van de installatie en blijft geldig zolang er niets verandert aan de installatie of er geen ingrijpende energetische renovaties gebeuren.

MEER WETEN:
> Centrale verwarming op gas
> Onderhoud van een gascondensatieketel
> Centrale verwarming op stookolie
> Centrale verwarming op biomassa
> Centrale verwarming met een warmtepomp

Schoorstenen en afvoerkanalen

vegen schoorsteen professional

Een vuile schouw vergroot de kans op CO-vergiftiging en schouwbrand (de oorzaak van een groot deel van de woningbranden in Vlaanderen).

Is je schoorsteen of afvoerkanaal aangesloten op een verwarmingsketel die werkt op steenkool, stookolie (vanaf 20 kW) of biomassa? Dan moet je jaarlijks je schoorsteen laten vegen.
Bij gasinstallaties (vanaf 20 kW) moet dat om de twee jaar gebeuren. In die gevallen gebeurt dat telkens samen met het onderhoud van de verwarmingsinstallatie zelf.
Voor een kachel of haard is een jaarlijkse reiniging van de schoorsteen niet verplicht, maar wel aangewezen. Zeker wanneer de haard of kachel al enkele jaren niet meer werd gebruikt.

MEER WETEN:
> Hoe wordt een schoorsteen geveegd?
> Vaak voorkomende problemen aan de schoorsteen oplossen

Het onderhoud van je verwarming en het vegen van je schoorsteen zijn van cruciaal belang om CO-vergiftiging te voorkomen

TIP
Plan dergelijke onderhoudswerken in tijdens de zomer, zodat je installatie in topvorm is voor het stookseizoen.

De verwarmingselementen

ontluchten verwarmingselementen

Naast de ketel of warmtepomp zelf, zijn ook de verwarmingselementen in je woning af en toe eens onderhevig aan een onderhoudsbeurt. Eerst en vooral houd je de elementen proper door regelmatig eens de elementen af te stoffen. Veel stof kan immers zorgen voor een daling van het rendement.

Radiatoren en convectors ontlucht je best ook jaarlijks voor het stookseizoen, zodat ze degelijk kunnen opwarmen. Daar hoef je geen vakman voor onder de arm te nemen, dat kan je gerust zelf.

Heb je vloerverwarming? Dan is onderhoud in principe niet nodig. Het risico op lekken is haast onbestaande; de buizen zitten in je chape of onderstructuur ingewerkt. Een jaarlijkse controle kan echter geen kwaad. Werd de vloerverwarming een zeer lange periode niet gebruikt? Dan laat je de leidingen best wel eens spoelen door een professional om algenvorming tegen te gaan.

MEER WETEN:
> Hoe je radiatoren onderhouden
> Alles over vloerverwarming

Kachels en haarden

werking kachel haard onderhoud

Verwarm je naast je centraal systeem nog bij met een haard of kachel? Gezellig, maar ook daar is periodiek onderhoud aangewezen, hoewel niet verplicht.

Wanneer je tijdens het stookseizoen gebruikmaakt van je houthaard, zijn de volgende zaken best practice:

wekelijkse reiniging van het raampje;
legen van de asbak na gebruik;
jaarlijks de schoorsteen laten vegen.

Verwarm je bij met een pelletkachel? Dan doe je best het volgende:

voor gebruik de asbak legen om een goede werking te voorzien;
voor gebruik de brandkorf en het raampje schoonmaken;
om de twee maanden het luchttoevoerkanaal en de pelletreservoir nakijken;
voor een goede werking van de warmtewisselaar en het rookafvoersysteem, is een jaarlijkse controle door een vakman aangewezen;
jaarlijks de schoorsteen laten vegen.

Bij een gaskachel volstaat het om de binnenkant van de kachel eenmaal per jaar schoon te maken. Voor een optimale werking en een zo lang mogelijke levensduur, is een jaarlijkse controle door een vakman aangewezen - in iedere gebruiksaanwijzing van een dergelijk toestel zal dit wel door de fabrikant verplicht worden. Bij een dergelijke controle zal die de kachel schoon en stofvrij maken, alles controleren en indien nodig opnieuw afregelen.

MEER WETEN:
> Hoe werkt een houthaard?
> Hoe werkt een pelletkachel?
> Hoe werkt een gaskachel?