Zelfrijdende voertuigen: wie zal betalen bij schade?
Juridisch artikel
Men verwacht dat zelfrijdende voertuigen aanzienlijk minder ongevallen zullen veroorzaken. Toch blijft software niet onfeilbaar, en rijst de vraag: wie is aansprakelijk bij schade?
Auto zonder bestuurder
Momenteel wordt bij verkeersongevallen gekeken naar de bestuurders van de betrokken voertuigen. Maar wat als er in de toekomst volledig zelfrijdende wagens zijn? Moet dan een passagier aansprakelijk worden gesteld, of ligt de verantwoordelijkheid bij de software die de auto bestuurt? Onze wetgeving heeft hier nog geen specifieke regels voor, waardoor we ons voorlopig moeten baseren op foutaansprakelijkheid en aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken.
Foutaansprakelijkheid: wie is in fout?
Volgens artikel 1382 van het oude Burgerlijk Wetboek moet iemand die schade toebrengt aan een ander deze schade vergoeden. In de herziene wetgeving sinds 1 januari 2025 blijft dit principe behouden in artikel 6.5 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek: "Eenieder is aansprakelijk voor de schade die hij door zijn fout aan een ander veroorzaakt."
Nieuw is dat het begrip "fout" nu gedefinieerd wordt als:
- De schending van een wettelijke regel.
- De schending van de algemene zorgvuldigheidsnorm, die vereist dat men handelt zoals een voorzichtig en redelijk persoon in dezelfde omstandigheden.
De gebrekkige zaak
Een tweede mogelijke grond voor aansprakelijkheid is de verantwoordelijkheid voor een "gebrekkige zaak". Volgens de nieuwe wetgeving is de bewaarder van een zaak foutloos aansprakelijk voor schade door een gebrek aan die zaak. De bewaarder is degene die de feitelijke controle over de zaak heeft, meestal de eigenaar, tenzij hij bewijst dat iemand anders de bewaring op zich nam.
Opgelet: indien een derde of de benadeelde zelf een fout maakt, kan de bewaarder regres vorderen.
Wat is een "gebrekkige zaak"?
Volgens de nieuwe wetgeving is een zaak "gebrekkig" wanneer ze door een van haar kenmerken niet de veiligheid biedt die men in de gegeven omstandigheden mag verwachten. Voor aansprakelijkheid moet er een oorzakelijk verband bestaan tussen het gebrek en de schade. Dit betekent dat de schade zonder het gebrek niet zou zijn ontstaan.
Bij volledig autonome voertuigen zonder menselijke tussenkomst wordt de eigenaar van het voertuig doorgaans als aansprakelijke beschouwd, tenzij hij kan aantonen dat er een technisch defect was. In dat geval kan ook de fabrikant of softwareleverancier aansprakelijk worden gesteld. Hoe dit zich verder ontwikkelt, blijft afwachten!
