In de schaduw van de Brussels Motor Show-revival

Dit was er te zien op de CES 2025 te Las Vegas, NV (USA)

De Consumer Electronics Show (CES) in Las Vegas, NV (USA) blijft de zowat belangrijkste technologiebeurs op deze aardbol. Oorspronkelijk gekend als een van de belangwekkendste evenementen voor consumentenelektronica en avant-gardistische technologie, is CES inmiddels uitgegroeid tot een niet te missen hoogmis voor autofabrikanten, mobiliteitsbedrijven, toeleveranciers, batterij- en connectiviteitsspecialisten.

In de media beschaduwde de Brussels Motor Show-revival de wetenswaardigheden uit CES Las Vegas 2025. Jammer, want aan avant-gardistische nieuwigheden ontbrak het ook dit jaar niet. Een vluchtige blik op de voorgeschotelde noviteiten affirmeert. Oordeel zelf: holografische HUD-weergave, bio-feed-sensortechniologie, biologisch afbreekbare batterijen, met de hoogste specifieke vermogens draaiende e‑wielnaafmotoren, satellietgebaseerde connectiviteit, door hersengolfactiviteit gemonitorde auto’s, artificiële intelligentie, autonoom rijden niveau 3 ...

Bevreemdende klemtoon

In een door de Chinese automobielindustrie gekenmerkt automotive klimaat, confronteerde CES 2025 ook met bevreemdende vaststellingen. Zo was er Zeekr, de enige Chinese autoconstructeur die aanwezig tekende in Las Vegas. Voor de derde opeenvolgende keer was Zeekr paraat. En Zeekr – behorende tot de Chinese Geely-groep – presenteerde zo als enig Chinees automerk drie nieuwe modellen. Om daarbij meteen te “beklemtonen” dat er geen plannen zouden bestaan om de Amerikaanse markt te betreden.

Scout Motors Inc., het Amerikaanse autobedrijf dat onder de vleugels van de VW-groep startte, verscheen voor het eerst op CES 2025 en maakte van die gelegenheid gebruik om twee nooit eerder vertoonde, productieklare conceptvoertuigen in de schijnwerpers te zetten. Bovendien maakte de Scout UX-interface™ van Scout Community zijn debuut op de CES, wat dit jonge Amerikaanse bedrijf in staat stelde om een relevante mix van moderne technologie en tactiele ervaring te bieden.

BMW Panoramic Vision-display

Met BMW Panoramic Vision als middelpunt toonde BMW tijdens CES 2025 de nieuwste iDrive‑mogelijkheden, dankzij inbreng van de prilste BMW Operating System X-software. Deze software fungeert als intelligentiehub van het nieuwe holistische, weergave‑ en bedieningsconcept dat vanaf eind 2025 in alle nieuwe BMW’s geïntroduceerd zal worden.

Panoramic Vision moet worden gezien als eigentijds HUD-concept, ontwikkeld om content te projecteren en waarbij zichtbare informatie gereflecteerd wordt op een zwart geprint oppervlak in het onderste deel van de voorruit. Hoewel die informatiebank door alle inzittenden van het voertuig kan worden gezien, zullen de belangrijkste rijgegevens in het gezichtsveld van de bestuurder worden geprojecteerd. De inhoud van dit Panoramic Vision-display (met 3D-effect) kan worden gepersonaliseerd via het centrale scherm.

Bijkomend aspect in de holistische beleving van de BMW Panoramic iDrive is de nieuwe Hyperson X-geluidservaring. Die werd ontwikkeld door de BMW Group Sound Design Studio en omvat 43 geluidssignalen en speciale rijgeluiden voor de Personal Mode en Sport Mode. Het multidimensionale spectrum past de geluiden precies aan de rijsituatie aan en creëert zo een emotionele interactie tussen bestuurder en voertuig.

Het nieuwe BMW Operating System X is een update van het bestaande besturingssysteem en werd intern ontwikkeld door BMW. Zoals het BMW Operating System 9 is ook OS X gebaseerd op een AOSP-softwarestack (Android Open Source Project). Extra mogelijkheden voor upgrades worden daarmee geboden door geschikt te blijven voor de nabije toekomst en tezelfdertijd compatibel te zijn met oudere software.

Ook de mogelijkheden van de BMW Intelligent Personal Assistant kunnen door integratie van Large Language Models (LLM) verder worden uitgebreid. Deze spraaktechnologie richt zich in eerste instantie op navigatiegebruik waarbij uitgebreidere gesproken commando’s aan de hand van een natuurlijk taalgebruik mogelijk worden. Bij BMW’s technologiepartner Amazon werden tijdens CES 2025 die mogelijkheden gedemonstreerd. Dit aan de hand van een bètaversie van BMW’s Intelligent Personal Assistant in een BMW X3.

Ceres Holographics: HUD met geavanceerde lasertechnologie

Net als BMW toonde ook het in Schotland gevestigde Ceres Holographics een panoramische HUD die zich aan de onderkant van de voorruit bevindt. Die breed uitgesmeerde HUD is onderverdeeld in drie zones: één voor de bestuurder, één centraal boven de middenconsole en één voor de passagier. Waarbij de bestuurder tijdens het rijden nooit het scherm van de passagier kan bekijken.

We wisten al dat Ceres Holographics nauw samenwerkt met Appotronics voor de ontwikkeling van transparante heads-updisplays voor zowel de bestuurder als de passagiers. Die samenwerking combineert de Ceres HoloFlex productiemethodes met de Advanced Laser Phosphor Display (ALPD)-projectietechnologie van Appotronics. Enkele weken geleden kwam Ceres nog in het nieuws toen productie-overeenkomsten werden aangekondigd met Eastman en Covestro voor de productie van HUD-systemen die geschikt zijn voor dergelijke voorruiten.

Tijdens CES 2025 demonstreerde Ceres Holographics een gecombineerd panoramische HUD. Dit betreft een gecombineerd aanbod van productierijpe, automotive-grade projectie‑ en -hologramuitkomsten die tot versnelde acceptatie van geavanceerde, transparante displaysystematiek kunnen leiden. De A(dvanced)L(aser)P(hosphor)-technologie bestond al in 2007 en wordt gebruikt in bioscopen, professionele videotoepassingen en smart home‑apparatuur.

Met het Ceres Holographic Optical Element (HOE) – een dunne film in de voorruit – maakt Appotronics zijn intrede in het automotive gebeuren. Met filmproductietechnologie waarbij een holografische, reflecterende film tussen de glaslagen van de voorruit wordt verwerkt. Op CES 2025 werd dergelijke experimentele voorruit getoond zoals die door Ford US momenteel wordt getest in een Bronco-model.

Continental: cockpits vol emotie

Continental presenteerde op CES 2025 de 'Emotional Cockpit': een functiegericht en te personaliseren concept waarbij meerdere display-oplossingen geïntegreerd worden in één eenheid. Het centrale element daarvan is het 1,30 meter lange, enkele centimeters hoge E Ink Prism-display dat de gehele breedte van de boordplank beslaat.

Het betreft de van e‑readers bekende Prism ePaper-toepassing die talloze perspectieven tot personalisatie biedt, met unieke patronen en kleurencombinaties. Voor het uitwerken van de 'Emotional Cockpit' werkte Continental samen met e‑Ink, marktleider op het gebied van ePaper-technologie. Met de ‘Emotional Cockpit’ legt Continental de focus op gebruikerservaring, personalisatie en emotie.

Donut Lab: e‑wielnaafmotor met hoogste specifiek vermogen

Donut Lab, een spin-off van het Finse Verge Motorcycles, liet ons op CES 2025 kennismaken met elektrische wiel- of naafmotoren die de hoogste specifieke vermogens ooit ontwikkelen. Die e‑motoren – in de vorm van een donut – kunnen worden gebruikt in auto's, motorfietsen, scooters en drones. De line‑up omvat een topversie met een diameter van 53 cm die met 650 kW (844 pk) aan e‑vermogen en een gigantische trekkracht van 4.299 Nm werd gepresenteerd.

In-wheel hubmotoren doen het wiel direct draaien doordat de rotor onderdeel uitmaakt van het wiel. Nadeel is dat dergelijke opstelling het niet-afgeveerde wagengewicht doet oplopen. Donut Lab lost dat probleem al deels op met hun zwaarste e‑wielnaafmotor die slechts 40 kg weegt. Dat wil zeggen dat de specifieke vermogen-gewichtsverhouding van de betreffende e‑naafmotor 15,75 kW/kg bedraagt.

Tijdens CES 2025 toonde het bedrijf een serie naafmotoren in uiteenlopende maten en vermogens. Een versie, ontworpen voor “zwaardere” toepassingen, die 200 kW genereert. Er was ook een e‑wielnaafmotor voor motorfietsen van 43 cm diameter en 150 kW. Kleinere versies zijn er ook voor scooters en er is zelfs een e‑motor, bestemd voor gebruik in drones. Die naafmotor weegt amper 1,5 kg, heeft een diameter van 12 cm en ontwikkelt 3 kW aan vermogen.

Biologisch afbreekbare (papier)batterijen van Flint

Flint, een technologie start-up uit Singapore, presenteerde tijdens CES 2025 een batterij die – in tegenstelling tot traditionele batterijen – geen (of veel minder) schadelijke en/of zeldzame aardse materialen zoals lithium, kobalt en nikkel bevat. Basisgrondstoffen die moeilijk te recyclen zijn en meestal onder affreuze milieu- en bedenkelijke arbeidsomstandigheden worden ontgonnen.

De batterijvariant van Flint wordt gemaakt van plantaardige cellulose, en zou op het einde van haar loopbaan biologisch afbreekbaar zijn. Deze "papieren" batterij bestaat dus ook uit een anode en kathode (positieve en negatieve pool), een elektrolyt en de nodige scheidingen. De schadelijke stoffen werden door Flint vervangen door minder milieubelastend zink, mangaan, cellulose en hydrogel. Hierbij vormen de cellulose en gel een door hydrogel versterkte papieren ring die fungeert als fysieke scheidingswand tussen anode en kathode.

De huidige biologisch afbreekbare batterij van Flint heeft een capaciteit van 600 mAh. Dat is uiteraard nog te weinig voor een mobiele telefoon, die gemiddeld al 4.500 mAh aan accucapaciteit vraagt. Maar Flint heeft intussen al twee miljoen dollar aan investeringen gepland in een laboratorium in Singapore en de eerste commerciële "papier"batterijen zouden eind dit jaar al in productie zijn.

Honda 0 Saloon- en 0 SUV-prototypes

Honda heeft in wereldpremière twee prototypes getoond op CES 2025: de Honda 0 Saloon en de Honda 0 SUV. Twee studiemodellen uit de Honda 0 Series die in de loop van volgend jaar over de hele wereld zullen worden gecommercialiseerd. Daarbij heeft Honda ook zijn voertuigbesturingssysteem ASIMO OS geïntroduceerd dat niet enkel in die prototypes, maar wereldwijd in alle EV’s van Honda toepassing zal krijgen.

De Honda 0 Saloon wordt het topmodel van de Honda 0 Series, en zal zich baseren op nieuw ontwikkelde, specifieke EV-architectuur. Dit met inbreng van een aantal technologieën die de ontwikkelingsaanpak "Thin, Light and Wise" belichamen. Daarbij ook de mogelijkheid tot autonoom rijden, niveau 3. Het 0 Saloon-productiemodel zal in 2026 eerst op de Noord-Amerikaanse markt worden geïntroduceerd. Japan en Europa zouden snel volgen.

Honda heeft ook het concept van een middelgrote e‑SUV (als eerste model uit de Honda 0 Series) gepresenteerd. Dat model is gebaseerd op het Space-Hub-concept zoals dat tijdens CES 2024 werd onthuld. De "Thin, Light, and Wise"-benadering, hier toegepast op een SUV, resulteerde in nog meer binnenruimte, onbelemmerd zicht en extra flexibiliteit.

Met een grote verscheidenheid aan avant-gardistische toepassingen zal de Honda 0 SUV zeer nauwkeurige oriëntatieschatting en unieke stabilisatieregeling toegepast krijgen. Dit gebaseerd op 3D-gyrosensoren, waarmee de Japanse constructeur ervaring heeft opgedaan in de ontwikkeling van originele roboticatechnieken, waarmee de bestuurder op verschillende wegoppervlakken, dynamiek naar wens kan worden geboden.

Het productiemodel van de Honda 0 SUV zal al in de eerste helft van 2026 op de Noord-Amerikaanse markt verschijnen. Japan en Europa volgen later.

Honda ASIMO OS & softwaregedefinieerde voertuigen (SDV’s)

De modellen van de Honda 0 Series worden uitgerust met ASIMO OS, een origineel voertuigbesturingssysteem van Honda. ASIMO OS zal ook een belangrijke rol spelen om de "Wise"-parameter van de Honda-EV’s wereldwijd te realiseren. Het softwareplatform ASIMO OS integreert de aansturing van elektronische regeleenheden (ECU's) zoals geautomatiseerd rijden/geavanceerde assistentie (AD/ADAS) en infotainment.

Ter herinnering: ASIMO was een zelfstandig wandelende humanoïde robot, die Honda ontwikkelde als onderdeel van een fundamenteel technologisch onderzoek ter ondersteuning van de mens. Honda begon met onderzoek en ontwikkeling op het gebied van robotica in 1986 en introduceerde ASIMO in 2000.

Ook nadat de ontwikkeling van ASIMO was afgerond, bleef Honda de roboticatechnologie verder ontwikkelen. Dit onder meer met aandacht voor het herkennen van externe omgevingen en autonome gedragsaansturing alsook het begrijpen van menselijke intenties in zijn omgeving. Door die robotica-ervaring te combineren met geavanceerde intelligentie voor de Honda 0 Series, kan Honda unieke toegevoegde waarde brengen in het domein van de software defined vehicles (SDV's).

Hyundai Motor Company: open innovatieplatformen

ZER01NE en Hyundai CRADLE benadrukten tijdens CES 2025 de inzet van Hyundai Motor en Kia om ZER01NE en CRADLE wereldwijd te versterken. ZER01NE Ventures, het ‘creative talent platform’ van Hyundai en Kia, stimuleert samenwerkingen met visionaire start-ups om innovatieve oplossingen te ontwikkelen. In de afgelopen zeven jaar werd via ZER01NE Fund I/II in 107 start-ups en 144 samenwerkingsprojecten geïnvesteerd en sinds de oprichting (2000) heeft ZER01NE 36 eigen ondernemingen opgericht.

Hyundai CRADLE, de wereldwijde open innovatiehub van de Hyundai Motor Group, is actief in Silicon Valley, Tel Aviv, Berlijn, Beijing en Singapore en identificeert in al die regio's innovatieve start-ups waarin zij kan investeren. CRADLE was al bij 141 projecten betrokken en heeft intussen in 46 projecten geïnvesteerd.

Voor de derde keer presenteerden ZER01NE en CRADLE tijdens CES 2025 de meest recente innovaties van een aantal van die wereldwijd actieve start-upbedrijven, gespecialiseerd in de domeinen toekomstige mobiliteit, AI, robotica en het gebruik van duurzame materialen (zie kaderstuk).

Technologisch noviteit, made by new start-ups
Wereldwijde open innovatieplatformen zetten tijdens CES 2025 een aantal start-upbedrijven in de kijker. Het betreft jonge bedrijven die actief zijn in de domeinen toekomstige mobiliteit, AI, robotica, productietechnologie en duurzame materialen.
Deep In Sight is een van die bedrijven. Zij toonden hoe 3D-detectietechnologie en AI slimme automatisering productie‑efficiëntie kunnen opvoeren. Met behulp van 3D-ToF-camera's en AI heeft dit bedrijf de In-Cabin Monitoring Solution, 3D Handheld LiDAR, Volumemeetsystemen en 3D SVM ontwikkeld. Deep In Sight maakte nieuwe en slimme toepassingen mogelijk om de automatiseringsefficiëntie te bereiken in mobiliteit, medische apparatuur, bouw en logistiek.
Ook Narnia Labs ontwikkelt generatieve AI-gebaseerde productiemethodes om de kosten te reduceren en de productie-efficiëntie op te voeren. Terracle legt zich toe op chemische recycling van afvalplastics en streeft naar oneindige milieuvriendelijke recycling van kunststoffen. Tesollo heeft een eigen robotgrijper ontwikkeld. De Delto Gripper Series, gebruikt robotautomatisering onder de naam Delto Solution. Capture 6 levert Direct Air Capture (DAC)-technologie voor het rechtstreeks opvangen van kooldioxide uit de atmosfeer en het genereren van proper water.
De Smart Tire Company ontwikkelde de eerste, brandstofefficiënte, luchtloze band. Dit bedrijf onderscheidt zich van de concurrenten met een combinatie van nieuwe materialen en het ontwerp van Shape Memory Alloy-wielen voor montage van brandstofefficiënte banden met zeer minimale loopvlakslijtage.
Koop.ai biedt verzekeringsoplossingen op maat voor autonome voertuigen, robotica en automatiseringsrisico's via een innovatief API-gestuurd verzekeringsplatform. MADDE zorgt voor een revolutie in de productie van halfgeleiders voor de ruimtevaart- en SMR-industrie.
3I Solution maakt gebruik van neutronenactivering voor real time, niet-destructieve industriële elementanalyse en InvaLab tenslotte brengt natuurgebaseerde oplossingen (NBS) voor een ecologisch herstel en vrijwaring van de biodiversiteit.

Hersengolfdetectie bij Hyundai Mobis

Hyundai Mobis demonstreerde M.Brain, waarbij aan de hand van hersengolfdetectie kan worden bepaald of een autobestuurder moe, afgeleid of geagiteerd is. Op basis van de gemoedstoestand van de bestuurder activeert M.Brain dan vier reactiemodi in het voertuig.

Als slaperigheid of afleiding wordt gedetecteerd, kan de software trillingen activeren, muziek afspelen, het geluidsvolume hoger zetten of de interieurverlichting aanpassen. Het systeem zou afgeleide bestuurders in 2,3 seconden opnieuw met de nodige aandacht op de weg kunnen focussen.

Dit systeem van Hyundai Mobis vereist dat chauffeurs een kleine sensor dragen waarmee de biometrische gegevens via een draadverbinding aan de software van het voertuig worden overgemaakt. In verband met dit M.Brain-systeem van Hyundai Mobis, kunnen we melden dat het in Detroit gevestigde start-upbedrijf Neumo al een oplossing heeft bedacht waarbij de hersengolfdetectoren in de hoofdsteun worden gemonteerd en er geen vaste bedrading meer nodig is tussen mens en auto.

Softwaregedefinieerde voertuigen: ook bij Valeo en Amazon

Valeo en Amazon Web Services (AWS) hebben hun digitale knowhow gebundeld om met een krachtige digitale dienstverlening ondersteuning te bieden aan de auto-industrie. Zo onder meer om de auto-ontwikkelingsingenieurs digitaal te ondersteunen in ontwerp en bouw van softwaregedefinieerde voertuigen (SDV’s).

Valeo presenteerde nieuwe, mede door Amazon Web Services (AWS) mogelijk gemaakte oplossingen waarmee ontwikkeling en ontwerp van elektronische regeleenheden tot 40% versneld kunnen worden. Valeo Virtualized Hardware Lab, end-to-end cloud-gebaseerde softwareontwikkeling en validatie van autonome mobiliteitsworkflows, schonken perspectief tot optimalisatie van de Assist XR-rijervaring. De samenwerking tussen Valeo en AWS draagt ook bij tot efficiëntere ontwikkeling en validatie van gedistribueerde (voertuig)softwarestacks zoals die onder meer gebruikt worden in Advanced Driver Assistance Systemen (ADAS), infotainment en autonome mobiliteit (AM).

Zeekr: drie modellen

Over Zeekr, als enige Chinese EV-maker tijdens deze CES-editie, hadden we het al in de aanvang van dit verhaal. Voor Zeekr was het trouwens de derde keer op rij dat het in Las Vegas op de bühne stond. Zeekr showde drie modellen: de Zeekr 001 FR, de Zeekr 009 Grand en de Zeekr Mix. De Zeekr 001 FR is een elektrische topvariant van de Zeekr 001 shooting brake. De Zeekr 009 Grand is een elektrische monovolume met vier zitplaatsen en de Zeekr Mix, een stevig uit de kluiten gewassen gezinswagen voor vijf inzittenden. Interessante auto’s ongetwijfeld. Waarmee Zeekr in Las Vegas de wenkbrauwen deed fronsen, door tijdens het showen van zijn nieuwste modellen te beklemtonen dat er geen plannen bestaan om de Amerikaanse markt te betreden.

Scout Motors: satellietconnectiviteit

Scout Motors Inc., het Amerikaanse startende autobedrijf (eigendom van VW) tekende een eerste keer present tijdens CES 2025 in Las Vegas, Nevada. Het toonde twee productierijpe prototypes, de Scout® Traveler™ SUV en de Scout® Terra-truck™. Daarnaast maakte de UX-interface™ van Scout Community tijdens CES 2025 zijn debuut. Waarna Scout Motors ook de beschikbaarheid van satellietconnectiviteit in de Traveler- en Terra-modellen aankondigde. Scout Traveler SUV's en Scout Terra-vrachtwagens worden in de fabriek en tijdens de assemblage al voorbereid voor de satelliet-wifi-functie. De productie van de prototypes die op CES 2025 zijn getoond, gaat in 2027 van start in het Scout Motors Production Center in Columbia, South Carolina.