aandachtspunten bij het kiezen van de geschikte mobiele koel- en vriescel

VOLDOET DE STANDAARD UITRUSTING OF IS EEN SPECIFIEKE FUNCTIE GEWENST?

Mobiele koel- en vriescellen zijn er in allerlei soorten en met verschillende opslagcapaciteiten. De standaarduitrusting bestaat uit onder meer verlichting, een antislipvloer, data logging en systemen voor het melden van functiestoringen. Er zijn echter ook modellen met een specifieke functie. Voorbeelden daarvan zijn de shockvriezer, de lowtemp unit, de luchtbehandelingskast, de tempereercel, de klimaatcel en de fruitrijpcel. Voor deze en voor de standaarduitvoeringen geldt dat de units snel te (ver)plaatsen zijn en relatief eenvoudig zijn uit te breiden bij een dreigend capaciteitstekort.

Grote varieteit aan koelapparatuur

Dankzij de komst van de elektriciteit liggen de tijden van gesleep met sneeuw en ijsblokken naar (ijs)kelders ver achter ons. Koelen is feitelijk niet meer of minder dan het op een lage temperatuur houden van een ruimte, voorwerp of (grond)stof door middel van technische oplossingen. En dat de techniek voor niets staat, bewijst de grote variëteit aan koelapparatuur die ons tegenwoordig ter beschikking staat.

Standaarduitrusting

De meeste mobiele koel/vriesunits zijn standaard voorzien van verlichting, deurverwarming en een antislipvloer. De dubbele scharnierdeuren zijn gemaakt van panelen bestaande uit PUR (polyurethaan) of uit PIR (polyisocyanuraat, tevens brandvertragend) die de kou binnenhouden en de warmte buiten. De panelen ‒ al dan niet met stalen frame ‒ variëren in dikte van 100 tot 150 mm. De deuren zijn voorzien van deurrubbers en deurverwarming ter voorkoming van tocht respectievelijk ijsvorming, en van een zogeheten slam lock, een veiligheidsslot dat de deur automatisch vergrendelt. Qua apparatuur beschikken de moderne cellen doorgaans over data logging, een systeem dat gegevens bijhoudt over het koel- dan wel vriesproces, en over alarmsystemen voor het melden van functiestoringen. De units zijn dankzij hun bouw en inrichting doorgaans eenvoudig (chemisch) te reinigen. Wanneer dit periodiek gebeurt bevordert dit de functionaliteit.

Gebruiksvoorwaarden

Ingegeven door de strenge wetgeving maken de meeste mobiele units tegenwoordig gebruik van milieuvriendelijke koelmiddelen, dat wil zeggen koudemiddelen met een lage GWP-waarde, waarbij GWP staat voor Global Warming Potential. Een voorbeeld van een dergelijk koudemiddel is Freon R449a.

Voorwaarde voor het gebruik van een mobiele unit is dat er een aansluiting voor krachtstroom aanwezig is (380V/16A ‒ 380V/25A – 380V/32A – 380V/64A – 380V/160A en 380V/260A) en ook dient een mobiele een unit in alle gevallen op een verharde ondergrond te worden geplaatst. De ‘standaardoplossing’ voldoet niet in alle gevallen, met name niet wanneer een koel- en vriescel inpandig gebruikt gaat worden. In dat geval is soms maatwerk noodzakelijk, en dit vergt speciale expertise waarin niet iedere leverancier kan voorzien.

Speciale uitvoeringen

Behalve de standaard koel- en vriescellen zijn er ook modellen met een specifieke functie. De uitvoering is gebaseerd op de standaarduitvoering, maar kent per type diverse extra’s.

Shockvriezers

Shockvriezers, ook wel blast chillers genoemd, zijn cellen die specifiek zijn gebouwd om snel grote partijen ‒ vaak levensmiddelen ‒ in een zo kort mogelijke tijd in te vriezen (tot -35°C). Een dergelijk proces wordt snelkoeling of ook wel flash freezing genoemd. Het koel- en vriesvermogen varieert van 20kW tot 120kW en de benodigde air flow is daarbij vanzelfsprekend erg hoog. Flash freezing kost dan ook verhoudingsgewijs veel energie.

Lowtemp units

Deze units worden veelal ingezet in de industrie, bijvoorbeeld wanneer het eigen koelsysteem uitvalt, er onderhoud dient te worden gepleegd of het bestaande systeem dient te worden aangepast. Deze mobiele splitsystemen zijn ontworpen met oog op eenvoudig transport en snelle installatie. Ze kunnen desgewenst met elkaar worden geschakeld teneinde de koelcapaciteit te vergroten.

Chillers

Chillers voor industriële doeleinden zijn luchtgekoelde ijswatermachines die worden ingezet onder zware omstandigheden wanneer extra vermogen noodzakelijk is; een temperatuurdaling van 5 tot 6 ⁰C is dan haalbaar. Ze worden onder meer toegepast in de chemische en de voedingsindustrie, in de farmaceutische sector en in datacenters.

Een chiller voor comfortkoeling koelt een ruimte door de warmte te verplaatsen naar een andere ruimte op basis van de techniek van een warmtepomp, en zal steeds in een richting werken; de geproduceerde warmte is dan 'restwarmte'.

Luchtbehandelingskasten

Luchtbehandelingskasten of airhandlers zijn uitermate geschikt voor de klimatisatie en temperatuurregeling in gebouwen, productiehallen, opslagruimten en tenten of bij productieprocessen. In combinatie met (comfort)chillers kunnen zij de temperatuur en luchtvochtigheid op een aangenaam niveau houden terwijl het buiten extreem warm of koud is. Er zijn zowel modellen voor binnen- als voor buitenopstelling. Met behulp van luchtslangen wordt de koude of warme lucht in de ruimte geblazen om de gewenste temperatuur te bereiken.

Tempereercellen

Een tempereercel ‒ temperatuurbereik van -30°C tot +60°C ‒ wordt doorgaans gebruikt om een grondstof of ingrediënt gecontroleerd te ontdooien. Dit gebeurt door de toevoer van warmte in combinatie met luchtstromingen over het al dan niet verpakte product. Tempereren vraagt om zware ventilatoren voor een verhoogde airflow, om een verlaagd plafond voor stuwing van de airflow, om extra verwarmingscapaciteit (+90°) en om luchtbevochtigers teneinde de RV-waarde ‒ een maat voor de relatieve luchtvochtigheid ‒ te kunnen beïnvloeden. Het geheel wordt aangestuurd door speciaal daarvoor ontwikkelde software.

Fruitrijpcellen

Fruitrijpcellen ‒ temperatuurbereik van -30°C tot +50°C ‒ worden gebruikt voor het gecontroleerd laten rijpen van diverse soorten fruit. Ze beschikken doorgaans over dezelfde extra’s als de tempereercellen, maar zijn daarnaast uitgerust met extra verwarmingscapaciteit (+60⁰C) en ethyleenbeheersing. Ethyleen wordt gebruikt om het rijpingsproces van onder meer bananen te versnellen. Ook hier wordt de ‘samenwerking’ tussen de diverse onderdelen gecoördineerd door specialistische software. Behalve voor het ‘sturen’ van het rijpingsproces kan de cel ook worden ingezet als bewaarcel. Fruitrijpcellen zijn over het algemeen uitermate zuinig.

Klimaatcellen

Een klimaatcel ‒ ook wel fytotron of groeikamer ‒ is een volledig afsluitbare ruimte waarin planten worden gekweekt onder regelbare omstandigheden. Dergelijke cellen worden ook gebruikt in weefselkweeklaboratoria. De temperatuur kan exact worden ingesteld, evenals de luchtvochtigheid, de hoeveelheid (kunst)licht en de daglengte. Afhankelijk van het benodigde klimaat zijn klimaatcellen voorzien van aanvullende onderdelen waaronder een luchtbe- of ontvochtiger voor het beïnvloeden van de RV-waarde, extra koelings- of verwarmingscapaciteit ‒ temperatuurbereik van +90 tot -60°C ‒ aangepaste ledlampen, luchtverdeelslangen en een tijdschakeling voor de temperatuur, de RV-waarde en/of de verlichting.

Uitvoering kiezen 

De meeste verhuurbedrijven beschikken over een breed assortiment, en zijn op basis van hun expertise in staat en bereid samen de klant te komen tot de juiste keuze voor de juiste situatie. Een aantal van hen biedt de mogelijkheid via een test of via een stroomschema zelf het nodige ‘voorwerk’ te doen.

Flexibel

Er zijn diverse situaties en omstandigheden denkbaar waarin mobiele koel- en vriescellen een goede keuze zijn of (zelfs) de voorkeur verdienen boven een ‘permanente’ opstelling. Het gaat immers om hoogstaande koelkwaliteit die (toch) binnen relatief korte termijn beschikbaar is: de eenheden zijn doorgaans binnen een uur te plaatsen en relatief eenvoudig te verplaatsen. Ook kan een unit betrekkelijk eenvoudig worden uitgebreid, mocht dat door onverwachte ontwikkelingen noodzakelijk zijn.

Binnen de industriële sector worden mobiele koel- en vriescellen onder meer ingezet in de logistiek, de farmacie en de voedingsmiddelenindustrie. In de farmaceutische industrie is controle en monitoring essentieel gezien de veelal hoge waarde van de opgeslagen goederen. De cellen zijn daar vaak uitgevoerd met panelen in dikte variërend van 70 tot 150 mm, en de unit beschikt veiligheidshalve over een dubbele koelinstallatie en online monitoring. Units voor de voedings- en de farmaceutische industrie zijn doorgaans voorzien van realtime temperatuurcontrole inclusief alarmsysteem, monitoring en persoonsbeveiliging. Ze dienen te voldoen aan de HACCP-, BRC- en GMP-eisen. HACCP is een voedselveiligheidssysteem, BRC is een voedselveiligheidstandaard en de afkorting GMP staat voor Good Manufacturing Practices. Om dit te controleren zijn koel- en vriescellen onderhevig aan een jaarlijkse inspectie, de zogeheten STEK-controle (STEK staat voor Stichting Emissiepreventie Koudetechniek). STEK stelt zich ten doel emissies in de koudesector terug te dringen en waar mogelijk te voorkomen, iets waarvoor in tijden van klimaatverandering veel valt te zeggen.

Met dank aan:

• Dawsongroup
• ICS Cool Energy