Samen de wereld beter (s)maken met Färm

DE bio overstijgt biolabel: alle focus op ethische aspect van voeding

Färm, een coöperatief en participatief netwerk van ‘DE’ biowinkels, is al goed gekend in Brussel. Wallonië en Vlaanderen volgen stilaan. Färm is niet de zoveelste bioketen. Het merk gaat een stap verder: alle producten zijn niet alleen 100% bio, ze zijn afkomstig van onafhankelijke en familiale bedrijven, zijn ethisch verantwoord en scoren heel hoog op duurzaamheid. Bij Färm vind je niet alleen groenten en fruit en andere verse producten, maar ook droge voeding, cosmetica- en huishoudproducten. Een groot deel daarvan in bulk.

Stem laten horen

Het is dankzij een ontmoeting tussen Alexis Descampe en Lionel Wauters dat het concept Färm begon te broeden. En dat is in enkele woorden: klant en producent op grote schaal met elkaar verbinden. Of nog: de wereld veranderen door aan de consument goesting te geven om beter te eten. ‘Consommer c’est voter’, vat het mooi samen in het Frans. Oftewel: elke aankoop houdt een zeker engagement in. Alle producten zijn dan ook graag omdat ze volledig transparant er zit een heel verhaal erachter.

Al twaalf in Brussel

De eerste winkel opende in 2013, pal in het centrum van Brussel (bij het Sint-Katelijneplein). De opstart gebeurde rustig met per jaar één winkel erbij. In 2019 gingen veel winkels open, en in 2020 zagen vier winkels het licht. Acht van de in totaal 16 winkels worden onafhankelijk uitgebaat.

Engagement producten en klanten

DE bio bij Färm

Färm, een zoveelste biowinkel? Eigenlijk niet. Descampe: “Färm verschilt toch wel fundamenteel van de doorsnee biowinkel. Want je hebt bio – volgens het lastenboek van het Europese biologisch keurmerk – en DE bio, wat Färm onderschrijft. DE bio gaat verder dan het biolabel en stelt voorwaarden aan de herkomst (kwaliteit), de lengte van de distributieketen (duurzaam), het beheer van de betrokken bedrijven, de verdeling van rijkdom, de solidariteit tussen de actoren enzovoort.”

Coöperatie

Winst maken staat niet als nummer 1 in het businessmodel, wel maatschappelijke, sociale en menselijke aspecten. Färm koos ervoor om als coöperatieve te opereren. Zelfs klanten kunnen dus aandelen kopen.

Niet via de lucht, niet beursgenoteerd

Betaalbaar voor breed publiek

Concreet betekent dat onder meer dat Färm kiest voor producenten zo dicht mogelijk bij de winkel en al zeker niet voor producten die per vliegtuig zouden aangevoerd zijn. Geen producten van (beursgenoteerde) multinationals. “Färm wil dat iedereen in de keten een eerlijke prijs krijgt én dat bio betaalbaar is voor zoveel mogelijk mensen. En dat werkelijk iedereen – van producenten en leveranciers, over investeerders en medewerkers tot de klanten – de waarden rond eerlijke handel delen”, vertelt Descampe.

Minder komen, meer kopen

Bij de eerste lockdown ten gevolge van COVID-19 (maart 2020) schoot het zakencijfer pijlsnel de hoogte in. Descampe: “De consument was bang en wilde de beste kwaliteit voor z’n voeding. Tijdens de crisis bezocht de consument een Färmwinkel minder frequent, maar het winkelmandje was wel groter.”

Recyclage troef

We noteerden in de laatst geöpende winkel (Watersloosesteenweg in Ukkel / open sinds 19 november 2020) wat echt opvalt. Eerst en vooral: alles qua inrichting is gerecycleerd. De vloer van de vroegere garage is intact gebleven (lees: rood beton met gele vakken als plaatsaanduiding voor de auto’s). Natuurhout of informatieve panelen werden tegen de bestaande wanden aangebracht. Het decoratiehout van alle rekken is gerecupeerd hout.

Van vers over droog tot huishoud

Kleurcodes herkomst groenten

Co-gerant Patricia Vandoorslaer heet ons welkom tussen de verse groenten en het kleurrijke fruit. Op ‘krijtborden’ en via drie kleuren is de herkomst duidelijk: donkergroen voor de Belgische producten, lichtgroen voor wat in Europa is geteeld en oranje voor groenten en fruit van buiten Europa. Hier en daar zie je seizoensrecepten.

Bulk in potjes

Verder komen we alle denkbare assortimenten tegen: brood, traiteur, zoete en zoute kruidenierswaren, droge voeding (pasta, chocolade …), zuivel en kaas, cosmetica, huishouden en zelfs wat speelgoed. De dranken en diepvriesproducten (met smakelijke ijsjes …) zijn dicht bij de uitgang uitgestald. Alle waren die ook maar in bulk kunnen verkocht worden, vind je bij Färm ook in bulk: shampoo, onderhouds- en verzorgingsproducten, noten, zaden en granen enzovoort. De klanten worden aangemoedigd zelf zakjes en potjes mee te brengen naar de winkel.

Färmoscore = duurzaam

Geen enkel product ontsnapt aan de Färmoscoop: het ‘vergrootglas’ dat onderzoekt hoe duurzaam een product is. Patricia geeft uitleg: “Elk product wordt beoordeeld op 11 criteria: bio, niet-beursgenoteerd, Belgisch of al dan niet Europees, traceerbaarheid, correcte prijs, bulk enzovoort. Op elk prijsetiket zie je de Färmoscore van 1 tot 11. Hoe hoger de score, hoe duurzamer het product in kwestie. Elk prijsetiket geeft verder info over de herkomst (vlag van het land), productinfo (picto’s voor glutenvrij, zonder ei, enzovoort), statiegeld en zo meer.”

Färm en Brüt by Färm

Färm telt nu zestien winkels, waarvan twee ‘Brüt by Färm’. ‘Brüt’ wijst erop dat 80% van de producten in bulk worden verkocht. Het aantal referenties daar, zit op 1.000 (“eenvoudige en toegankelijke producten”), daar waar een ‘gewone Färm’ 5.000 à 6.000 referenties telt.

Liever minder dan slecht

Eén klantenprofiel definiëren kan volgens Patricia niet: “We zien bezoekers van alle sociale achtergronden, opleidingsniveaus en culturen. We hebben klanten die liever minder eten dan slecht. Färmklanten mag je in geen geval associëren met ‘bourgoisie’. Onze klanten denken gewoon anders, denken aan de toekomst van de planeet en hun kinderen. De ethische en maatschappelijke kant van het concept primeert.”

Consument open voor bio

En hoe defineert Färm de consument van vandaag? Descampe: “Die staat zeker meer en meer open voor bio. In de laatste tien jaar is de markt in dat segment verdubbeld. De perceptie blijft dat bio per definitie duurder is. Nochtans zijn bijvoorbeeld Belgische seizoenstomaten goedkoper bij ons dan in de grootwarenhuizen. Alles heeft natuurlijk zijn prijs, maar als biofanaten minder vlees eten en voor seizoensgebonden producten van bij ons kiezen, vervalt het verschil.”

Bio niet bagatelliseren

Hoe ziet Färm de toekomst tegemoet? “De challenge is er alles voor te doen dat het woord ‘bio’ niet gebagatelliseerd wordt. Vandaar dat wij spreken van DE bio. En we willen verder groeien in heel België, zodat biovoeding voor iedereen zichtbaar wordt en steeds meer consumenten aanhangers worden van bio. Partnerships en consolidaties sluiten we niet uit. We hopen dat de gezondheidscrisis als positief effect heeft dat een groot publiek het belang van echt gezonde voeding inziet”, besluit Descampe.