Van lean naar mean climate-proof machine

Ik weet niet hoe het u de afgelopen 2 jaar is vergaan, maar voor mij is er één ding heel duidelijk geworden: er zijn grenzen aan het minimaal bemensen van je organisatie. Deze manier van sturen wordt vaak aangeduid als 'lean', maar is natuurlijk een enorme verschraling van het oorspronkelijke concept lean. Ik zie dat dit soort lean organisaties kwetsbaar zijn voor veranderingen. We hebben allemaal het gevolg van lean in de gezondheidszorg kunnen ervaren door de coronapandemie.

energietransitie stokt

In mijn werkzaamheden loop ik ook tegen de beperkingen van lean aan. De energietransitie hapert omdat het bijna onmogelijk is om mensen vrij te maken om eraan te werken. Daarnaast wordt het nadenken over de energietransitie ernstig belemmerd omdat proceskennis in de vorm van ontwerpuitgangspunten als massa- en energiebalansen niet meer beschikbaar zijn. Hierdoor komen projecten niet van de grond of worden ze uitgesteld.

In eerste instantie kon het capaciteitstekort bij bedrijven worden overbrugd door projecten op te zetten waarbij studenten het potentieel van warmte-integratie bij bedrijven onderzochten en gelijktijdig ook de PFD's (Process Flow Diagrams) bijwerkten. Een klassieke win-winsituatie; maar ook dat stokt nu. Zelfs de hoge gas- en CO₂-prijzen van deze winter hebben die trend nog niet echt kunnen keren.

"De energietransitie hapert omdat het bijna onmogelijk is om mensen vrij te maken om eraan te werken"

Ik zie bij mijn contactpersonen in de industrie de wil om energietransitieprojecten verder te brengen. Er zijn ideeën genoeg, maar die goed uitwerken blijft onder deze omstandigheden een zeer traag proces. Op het eerste gezicht is het inhuren van de benodigde menskracht en kennis de oplossing, maar productielocaties hebben nauwelijks eigen budget. Als het hoofdkantoor nog niet overtuigd is, gaat daarom ook het inhuren van extra capaciteit zeer moeizaam.

goedkoper geld

Dus de vraag is: hoe bouw je een lean productielocatie om naar een mean climate-proof machine? De uitdaging is blijkbaar niet alleen om de juiste kennis en kunde vrij te maken, maar ook om geld voor die benodigde kennis en kunde beschikbaar te maken. De oplossing is goedkoper geld: subsidie en investeerders die een laag rendement accepteren. Subsidie is in Nederland beschikbaar voor het uitvoeren van studies (RVO). De subsidie kan tot 50% van de kosten verminderen die in een haalbaarheidsstudie gemaakt worden.

Voor investeringen met een lage rente geldt: hoe lager het risico aan het kapitaal, hoe lager de kapitaalkosten. De vraag is dus: hoe maak je een investering laag in risico? De oplossing is samenwerking met capabele partijen die zowel operationele als meer abstracte kennis over procesontwerp hebben én die je een werkend climaat-proof proces leveren oftewel Built Operate Transfer (BOT).

Marit

Het bedrijf en de BOT-partners maken afspraken over wat ze haalbaar achten en welke financiering daarbij hoort. Vaak wordt er vanaf het begin een kostenverlaging en CO₂-emissiereducties gerealiseerd voor het productiebedrijf. Misschien is dit ook voor u een manier om uw bedrijf om te bouwen tot een mean climate-proof machine?

Dr. ir. Marit van Lieshout werkt aan energietransitie in de procesindustrie als lector bij Hogeschool Rotterdam en als consultant bij Royal HaskoningDHV

Editoriaal Marit van Lieshout