Flanders Make toont technologieën voor werkbaar werk

Open Atelier in Pelt demonstreert Industrie 4.0

Om een werkzaamheidsgraad van 80% te behalen en de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken, moeten we ook huidige werknemers aan de slag houden. Innovatieve technologieën, zoals exoskeletten, augmented reality, virtual reality en cobots, kunnen een belangrijke rol spelen in het werkbaar maken én houden van jobs. Vlaams minister van Werk en Innovatie Jo Brouns lanceerde daarom de proeftuin “Technologie voor Werkbaar Werk.” Op 6 februari werden in Open Atelier in Pelt de eerste resultaten getoond van het project.

Proeftuinen

In Vlaanderen trekt VLAIO het transitiebeleid rond industrie 4.0, de omschakeling naar een digitale, geconnecteerde maakindustrie. De industrie 4.0-proeftuinen zijn een van de acties waarmee bedrijven op weg geholpen worden richting meer datagedreven processen, producten en diensten. De proeftuin in Pelt toonde in totaal zeven technologieën, die moeten bijdragen aan duurzaam werken. Deze technologieën moeten bestaand werk faciliteren en zo deels de arbeidskrapte opvangen. Niet alleen het fysieke aspect is hierbij belangrijk, maar ook het opvangen van mentale belasting.

De belangrijkste drempels voor Vlaamse werknemers in de industriesector om aan de slag te blijven, zijn een hoge werkdruk, fysieke belasting en eentonigheid van werk. Volgens de meest recente gegevens van de Vlaamse Werkbaarheidsmonitor had in 2019 net iets minder dan de helft van de Vlaamse werknemers werkbaar werk. De andere helft had een job waarin ze te maken kregen met psychische vermoeidheid, fysieke klachten, lage werkbetrokkenheid, gebrekkige leermogelijkheden en/of een slechte werk-privé-balans.

Ambitie

Het voorbije jaar namen al 144 bedrijven deel aan acties van de proeftuin. Het is de ambitie van minister Brouns en de projectpartners om tegen eind 2024 ongeveer 800 bedrijven te hebben bereikt met de technologieën en verdere acties van het project. De uitdaging is om technologische oplossingen, die vaak gericht zijn op een specifiek knelpunt, waar nodig te combineren met elkaar en ze zodanig in te passen in de organisatie dat de werknemers centraal staan en de nodige ondersteuning krijgen om hun werk op een gezonde manier en met het nodige werkplezier kunnen doen. Er wordt over een periode van 3 jaar 2,4 miljoen euro geïnvesteerd via VLAIO.

Cognitieve ondersteuning van operatoren

Een speciaal framework werd ontwikkeld voor het eenvoudig genereren van digitale werkinstructies en voor het ondersteunen van de operator tijdens de uitvoering van zijn/haar taken door middel van deze werkinstructies in Mixed Reality. Een Hololens2-applicatie presenteert de instructies op een slimme, context-gebonden manier aan de operator op de werkvloer. De operator wordt ondersteund door middel van diverse holografische indicatoren (bijvoorbeeld pick-to-light en preview van de actie) op het juiste moment, én geprojecteerd op de plaats van de actie in de fysieke werkcel. Door gebruik te maken van dit framework kunnen operatoren sneller zelfstandig nieuwe taken uitvoeren, met minder fouten. Dit systeem kan toegepast worden op verschillende soorten taken, van order picking tot assemblage.

Camerasysteem voor ergonomiemetingen

Bij overwegend fysiek werk krijgen werknemers vaak te kampen met lichamelijke klachten zoals gewrichts- of spierpijn. Dit resulteert vaak in een periode van werkonbekwaamheid en dus aanzienlijke kosten voor de onderneming. Flanders Make ontwikkelde hiervoor een draagbaar systeem, dat op korte tijd een groot aantal werknemers kan screenen terwijl ze aan het werk zijn. Zo kan van elke betrokken werknemer een analyse gemaakt worden, die de basis vormt voor een meer ergonomische inrichting van zijn of haar werkplaats en dus ook van werkbaar werk in een comfortabele omgeving. Het systeem filmt de werknemer terwijl die het werk uitvoert. Op een scherm wordt dan de werknemer getoond, met op het lichaam een projectie van de belangrijkste lijnen in het lichaam. Bij een slechte houding van een bepaald lichaamsdeel, zal de corresponderende lijn oranje of rood oplichten. Dit geldt als een waarschuwing, zodat de werknemer tijdig zijn of haar houding kan aanpassen, vooraleer enig fysiek ongemak optreedt.

Sensoren die operatoren ondersteunen

Een operator in een productieomgeving dient vaak verschillende machines en/of processen te bewaken. Elk proces, elke machine, elk toestel heeft zo zijn eigen specificaties en het is niet altijd evident voor een operator om te weten waar hij of zij op moet letten. Zo kunnen machines uitgerust zijn met lampen, waarbij kleurcodes gehanteerd worden die een bepaalde actie vergen naargelang het type machine. Bij andere machines kunnen bepaalde geluidssignalen duiden op een gevaarlijk probleem. Voor minder ervaren operatoren kan dit tot stress of fouten leiden.

Sirris toont hoe al deze informatie op een zeer intuïtieve en eenduidige manier samengebracht en gevisualiseerd kan worden in een dashboardsysteem, dat de minder ervaren operator in staat stelt om zeer snel te zien op welk proces of bij welke machine een bepaalde actie nodig is. Zo kunnen typische interpreteerbare processen vertaald worden naar zeer duidelijke acties. Het doel is om een veelvoud aan diverse signalen om te zetten naar concrete acties, die rekening houden met de urgentie van de te stellen daden.

Aanleren van assemblage sequenties in VR

Virtual Reality heeft het potentieel om een belangrijke rol te spelen in het aanleren van diverse assemblageprocessen. Via intuïtieve interactie en virtuele ondersteuning leert de persoon in opleiding welke componenten aan bod komen bij de assemblage van een bepaald product en in welke volgorde ze die dienen te assembleren. De doelstelling is dat operatoren, na het doorlopen van het VR-trainingsproces, het fysieke product foutloos kunnen assembleren.

Training organiseren in VR biedt bedrijven belangrijke voordelen in vergelijking met traditionele on-the-jobtraining. Ten eerste vindt de training in VR niet op de werkvloer plaats en kan de productie dus gewoon blijven doorgaan, of sneller opstarten in het geval van een nieuw product. Ten tweede kan de operator op een veilige manier nieuwe taken aanleren in VR, wat het risico op arbeidsongevallen verlaagt als hij ze vervolgens ook in de echte productieomgeving uitvoert. Ten derde veroorzaakt training in VR geen afval door mislukte pogingen om een product correct te maken, wat bij on-the-jobtraining wel het geval is.

Cobots voor assemblage

Het gebruik van cobots bij allerlei assemblagetaken is de laatste jaren bezig aan een sterke opmars. Bij deze technologie wordt een robotarm ingezet die als voornaamste taak heeft om de werknemer te ontlasten. Zo zal de robot de onderdelen of het assemblagestuk vasthouden, zodat de werknemer beide handen vrij heeft om te werken. Op deze manier heeft de werknemer meer vrijheid en wordt er vermeden dat hij of zij met beide handen vol komt te staan, zodat de assemblage vertraging oploopt. De assemblage wordt niet alleen ondersteund door een robot, maar er is ook een bijhorend scherm dat de werknemer door het proces gidst. Het proces wordt dus niet alleen handiger op fysiek vlak, maar zo worden ook assemblagefouten voorkomen.