Bouw zelf een werkbank met stofafzuiging

Je atelier is niet compleet zonder een werkbank. Als je die zelf bouwt, kan je hem volledig op maat van je werkplaats én je eigen smaak ontwerpen. We leggen je uit hoe je aan die klus begint en maken van de gelegenheid gebruik om te tonen hoe je handige hulpstukken voor je werkbank maakt.

een werkbank maken

voorbereiding

Vooreerst moet je opmeten hoe groot je werkbank zal worden. Uiteraard moet hij passen in de ruimte én moet jij comfortabel kunnen werken. We vertrekken van een werkhoogte rond de 90 cm. Hoe je je bank verder opbouwt, hangt van jouw voorkeur af. Moet de werkhoogte verstelbaar zijn? Wil je de bank kunnen verplaatsen op wielen? Hoe zwaar wil je hem belasten? Welk hout wil je gebruiken voor je werkblad? ...

 

Het onderstel

Als eerste onderdeel pak je het onderstel aan. De poten van de werkbank kort je af. Samen met het werkblad er later bij geteld, komt de tafel dan uit op een hoogte van 90 cm. Tracht slechte onderdelen te vermijden bij het uitsmetten van de balken.

Daarna haal je de regels uit de lange balken. Tracht hier zeker kromme balken te vermijden. Ze moeten elk even lang zijn, dus samengeklemd kan je dezelfde maat netjes overzetten met een winkelhaak. Eens alle onderdelen afgekort zijn, kan de montage van het onderstel beginnen. In principe kan je alles aan elkaar schroeven, of je kan kiezen voor traditionele houtverbindingen. 

montage

Om het onderstel op te bouwen, monteer je eerst de twee zijwanden. Wie lijmklemmen heeft die het kader in lengte kunnen overbruggen, is er makkelijk vanaf. Span aan, en controleer de haaksheid. Je bent er ook zeker van dat het vierkant haaks is als de lengte van de overstaande hoeken overeenkomen. Zit er wat speling op, dan kan je nog wat bijwerken door extra aan te spannen. Let er dan wel op dat het kader ook niet kromtrekt, maar mooi egaal blijft.

Het tweede kader kan je eventueel met een haaks hulpstuk monteren. Daarvoor neem je gewoon een stuk restplank, met haakse hoek, en bevestig je daarbij een haakse afboording. Monteer het kader voorlopig, en dan is het zaak om met behulp van spieën het geheel op te spannen. Veranker wat stootblokken, en met enkele tikken span je zo het geheel in een haakse hoek.

De zijwanden verbind je straks met regels, maar gezien een werkbank veel te verduren krijgt, komt er nog een verstevigingslat als extra steun voor het werkblad. In ons geval aan de ene kant met een deuvelverbinding, en langs de andere kant met een zwaluwstaartverbinding. Verzeker je ervan dat de verbinding goed aansluit nog vóór de lijm is uitgehard. Monteer uiteraard ook nog de tweede zijwand.

Aan de onderkant van het frame komt ook nog een extra steunbalk. Simpelweg verbonden met schroeven en houtlijm. Lijn die goed uit zodat de schroeven perfect uitkomen in het achterliggende houtdeel. De andere zijde van de balk verbind je met een lange deuvel. Teken de punten af, en neem een vlinderboor met dezelfde diameter van de deuvels. Kleef wat extra houtlijm, en tik het rondhout in de verbinding. Zaag zo vlak mogelijk uit, en herhaal nogmaals.

TIP
Werk steeds netjes: lijmresten veeg je snel weg voor ze zijn uitgehard.

Het frame is compleet. Terwijl de lijm droogt, is het nodig om de verbindingen nog eens goed aan te spannen. Een stuk touw kan daarbij helpen. Dankzij de lijmklemmen valt het touw voorlopig niet naar beneden. Daarna kan je aanspannen. 

 

de bodemplaat

Onderaan de werkbank komt een bodemplaat. Zo ontstaat er niet alleen stapelruimte, het zal het geheel ook verstevigen. Leg de plaat voorlopig op het frame, en met een restblokje teken je de omtrek van de poten af. Eens je die hebt uitgewerkt, past de bodemplaat netjes in het onderstel. Draai er nog enkele schroeven in, zodat alles stevig vastzit.

 

het tafelblad

Een tweede plaat mdf dient om het tafelblad af te werken. Langs onder lijm en schroef je nog enkele stroken mdf. Dit onderliggend kaderwerk zorgt ervoor dat het tafelblad zich vasthaakt rondom het frame. Verwijder nog de lijmresten. Het tafelblad ligt er niet "zomaar" op: het is beter om ook die nog wat schroeven te geven. Boor voor, en veranker het geheel.

 

opvangbak voor stof

Deze werkbank zal stofafzuiging hebben, maar het opvangpunt voor het stof moet nog gemaakt worden. Die vormt naar onderen toe een punt, zodat het afval telkens naar beneden kan vallen. Werk uit met de decoupeerzaag. Daarna monteer je de bak, wederom met houtlijm en schroeven. Teken de dikte van de achterliggende plaat af als richtlijn om te schroeven. Plaats in serie al enkele schroeven, dan heb je meteen een hand vrij. Werk de wand af, en herhaal het proces voor de andere zijde. Daarna volgt de overstaande grotere wand.

De dekplaat moet nog in verstek bijgewerkt worden. Op de tafelzaag is dat vlug gedaan, gezien je het zaagblad kan kantelen. Naast verankering met schroeven, is het ook handig om er wat montagekit bij te pakken. Die stap zorgt ervoor dat er tussen de naden geen stof wegglipt. Werk nog een gat uit met de klokboor. Die opening dient louter voor de stofafzuiging later. Gebruik dus een diameter die conform is aan de stofzuigerslang! Waar er nog naden zitten, dicht je volledig af. Eens de laatste schroeven op hun plaats zitten, is de opvangbak bijna klaar.

Er komt namelijk nog een gat voor de afdekplaat. Teken een vorm naar voorkeur uit, en werk uit met de decoupeerzaag. Kopieer deze vorm op een restplank, maar wel breder dan de originele. Werk opnieuw uit. Op die manier heb je een afdekplaat. Met een schroef die je niet volledig indraait, kan je zo het plaatje telkens openen of sluiten. Mocht er later iets onbedoeld in de vergaarbak vallen, kan je er makkelijk bij. Zet de opvangbak op z'n plaats en monteer hem aan de opstaande rand van het frame. Een paar schroeven volstaan. 

uitsparingen voorzien

Ook in het werkblad komen nog uitsparingen – niet alleen voor het stof, maar ook om er snelspanners in te fixeren. De gaten moeten telkens op de juiste afstand zitten, daarom maak je nog een boormal. Zet de afstanden over: telkens op 80 mm. Geef een aanzet met een priem, en werk de gaten uit. Je kan dit handmatig doen met je schroefboormachine, maar met een kolomboor zal je nauwkeuriger werken. Werk het eerste gat in het tafelblad uit. Zorg ervoor dat je niet uitkomt in het frame onderaan! Fixeer de boormal met een koperen buisje als ankerpunt. Fixeer nog een lijmklem als extra hulp, en dan ben je een eindje zoet om alle gaten uit te werken.

 

handige extra's

snelspanners

Met behulp van een sjabloon maak je snelspanners. Die veranker je met een koperen stuk buis. Werk het sjabloon uit, en zet het over. Priem het center van de buisdiameter en boor het gat uit. Daarna zaag je de snelspanner volledig uit. Het multiplex is nog wat ruw, dus schuur het even op langs de zijkanten. Kort daarna nog enkele inzetstukken af naargelang het aantal snelspanners dat je hebt gemaakt. Bramen schuur je nog weg.

haakse hoek als hulpstuk

Een nieuw hulpstuk om bij de tafel te gebruiken is een haakse hoek waartegen je werkstukken kan klemmen. Verzeker je ervan dat je vertrekt van een haakse hoek en teken de maten uit. Boor de nodige gaten, en zaag het hulpstuk uit.

stootblok

Een extra koppelstuk dat je als stootblok kan gebruiken op de werktafel komt ook van pas. Door het inzetstuk niet in het center te willen plaatsen, maar dichter op de rand, kan je de vier zijden van het blokje toepassen. Werk het gat uit, en maak meerdere van deze blokjes.

 

de laatste loodjes

Als laatste stap kan je de bouwstofzuiger aansluiten, en daarmee is ook de vergaarbak klaar. Het stof kan in de voorziene gaten vallen, en dankzij de afdekplaat kan je makkelijk aan de inhoud.

Tot slot breng je nog een laag vernis aan op je werkblad. Dit verlengt de levensduur van de werkbank, en dankzij het lijmen of vernissen van een werkstuk kan je nadien het werkblad sneller schoonmaken.

 

Wil je toch liever alles eens in detail nagaan? Bekijk dan de video:

En heb je nog inspiratie over om enkele upgrades aan je werkbank toe te voegen? Dan kan je altijd inspiratie opdoen bij de Tooldokter.