Digitaal geteisterde autocockpits

Column – Ferre Beyens, automotive analist/journalist

Buitensporig gedigitaliseerde cockpits pijnigen al langer het beroep van een autojournalist. Nieuw is die wrevel dus niet. Analoge instrumentatie en de geriefelijkheid van een fysieke bedieningsknop worden al enige tijd in hun voortbestaan bedreigd. Ook nog toen de fossiel gevoede auto het rijk volkomen beheerste, dreven constructeurs al wat graag mee op de golven van binair gestructureerde, elektronische systemen. Opkomst van deels of compleet geëlektrificeerde voertuigen en een explosie aan veiligheidsbevorderende toepassingen, gaven de numeriek berekende auto-elektronica een boost. Stuurcabines raakten zo alsmaar explicieter gedigitaliseerd. Wreveligheid, irritatie, concentratieverlies en verstrooiing werden chauffeurs deel. Averechts functionerende veiligheidselektronica kwam om de hoek kijken. 

"Waar gsm-gebruik wordt verboden, noemt men autorijden met behulp van een iPad voortaan ‘veiligheidsbevorderend'..."

Elektronische hightech waarschuwt ‘onophoudelijk’ want het risico schuilt overal, waardoor men in een autocockpit voortdurend wordt bestookt met op gevaar attenderende geluidsignalen. Een aantal van die veiligheidsbevorderende ‘hightechfuncties’ is ronduit overbodig. Met hun storende piep- en andere geluiden verderven ze de sfeer in het interieur en leiden ze de bestuurdersaandacht af. Niemand twijfelt eraan dat een aantal van die veiligheidsattributen hun nut hebben. Maar het is met te veel waarschuwingen net als met brandalarmen. Hoe vaker het brandalarm rinkelt – bij wijze van brandoefening – hoe groter de kans dat velen aan een brandoefening denken, op het ogenblik dat het gebouw echt in de fik staat. Met de (over)beveiligde auto is dat niet anders. Als het onophoudelijk alarmen jankt, zal een zich daaraan mateloos ergerende chauffeur er steeds minder aandacht aan besteden.

In de geluidsvriendelijke EV-interieurs klinken de waarschuwingen nog irritanter. We kunnen en mogen uiteraard niets hebben tegen autoconstructeurs die hun producten tot de veiligste in hun soort proberen te maken. Of met dit soort alarmen ook effectief tot extra veiligheid wordt bijgedragen, is maar de vraag. Indien ja, waarom moet dat dan met die vervelende toeters- en bellentralala? Hinderlijke geluiden zijn het die, veel nadrukkelijker dan in klassieke, met verbrandingsmotoren aangedreven wagens en bijgevolg in minder rumoerige EV-interieurs, nog intensiever het menselijk oor treiteren.

Een vredige en ontspannende rijervaring? Totaal overbodig blijken de door elkaar galmende fluit- en pieptonen tijdens het parkeren. Die talloze raadgevingen in druk stadsverkeer: te dicht bij je voorligger, een geparkeerde auto te dicht voorbijrijden ... Enerverende piepgeluiden wanneer bij stilstand voetgangers rakelings voorbijstappen, fietsers vlak naast je auto scheren of voetgangers aan het verkeerslicht de weg oversteken. Piepconcerten eveneens met het steeds vaker gemonteerde ‘Safe Exit Assist’. Dit om te vermijden dat een deur wordt opengegooid bij het naderen van een achteropkomende auto, fietser of voetganger. Piepen wanneer de snelheidslimiet wordt overschreden of men even de ogen van het verkeer wegdraait, piepen van de dodehoekmonitor, waarschuwingen voor het verlaten van de rijstrook ... Veiligheidsbevorderend? Soms wel, vaak niet. Immers, hoe meer waarschuwingen er zijn, des te minder ruimte er is voor een vredige, ontspannende en geconcentreerde rijbeleving.

Uiteraard kan men de geluidsterkte aanpassen of de meeste van die 'beveiligingen' uitschakelen. Dit dan na – meestal – een zoektocht door een bos aan pictogrammen en navigerend door (niet altijd) consequent uitgewerkte menu’s. Vele alarmen en rijhulpapplicaties kunnen zo worden in- of uitgeschakeld, of met minder kabaal worden ingesteld. Waarbij de vraag: indien uitschakelen mag, waarom dan al die zaken voorzien? Idem dito voor het uitschakelen van de niet door iedereen geliefde rijstrookassistent. Het moet erop, maar het mag worden uitgeschakeld. Weliswaar telkens opnieuw, bij iedere herstart.

Sommige constructeurs hebben begrepen dat de digitale slinger te ver is doorgeslagen. Naast de vele bedieningen via dat alsmaar groter wordende centrale ‘iPad-infotainment’ werden hun recentste modellen (opnieuw) voorzien van meer traditionele, fysieke bedieningsknoppen. Handiger om de meest courante autofuncties in of uit te schakelen.

Wat niet betekent dat ons beroep minder gepijnigd wordt door buitensporige digitalisatie. Krijgen we nu een auto te testen die het – naar minder toe te juichen Tesla-voorbeeld – compleet ontbreekt aan een instrumentarium pal voor de bestuurder. Een auto waarin men – zelfs voor de meest fundamentele en vaak te controleren autodata – de blik altijd op het centrale beeldscherm moet gericht houden. Dus met de blik op die centrale iPad – en vaak zonder zicht op het verkeer voor de auto. Men kan niet op de weg kijken om te zien hoe snel men rijdt, wat het resterende rijbereik is, of waar de navigatiepijlen naartoe wijzen.

Het gemis aan een centraal instrumentenpaneel of een head-updisplay verplicht een bestuurder om de volle aandacht even van het verkeer af te leiden, niet enkel om inzicht te krijgen in die fundamentele rijgegevens. Via datzelfde centrale scherm en de knoppen op het stuurwiel moet de stand van de buitenspiegels worden geregeld, de verwarming/verluchting/airco geordend, de stoelverwarming bediend, de verlichting ontstoken of het handschoenkastje geopend. Voor de ruitenheffers zijn er gelukkig nog klassieke bedieningsknoppen. Niet in de deurpanelen echter, wel centraal.

Van digitaal geteisterde cockpits gesproken, zo flitst het dan bangelijk door je hoofd. Temeer daar het hier een bestuurdersomgeving betreft, bedacht door een automerk dat de veiligheid altijd hoog in het vaandel heeft gedragen. Een merk dat ons niet zo lang geleden nog de veiligheidsvoordelen van een head-updisplay in het gezichtsveld van de bestuurder predikte. Van een constructeur ook die ons nu graag wil doen geloven dat mensen zich niet zouden storen aan een auto zonder een in het zicht van de bestuurder gemonteerd instrumentenpaneel…