Decarbonisatie en (energie-)efficiëntie
COLUMN – FERRE BEYENS, AUTOMOTIVE ANALIST/JOURNALIST
Onze testen met elektrische wagens tonen een evident verschil tussen normverbruik en voertuigverbruik. Dat laatste is het verbruik van de aandrijving, zoals weergegeven op de boordcomputer. Het altijd hogere normverbruik houdt ook rekening met de omvormings- en laadverliezen tijdens het chargeren van de tractiebatterij. Concrete differentiatie van beide cijfers toont dat BEV’s in de praktijk minder zuinig zijn dan het meestal geciteerde voertuigverbruik doet vermoeden. Dat BEV’s ook bij stilstand stroom slikken, is niet nieuw maar recent onderzoek toont dat die stationaire stroomconsumptie altijd flink werd onderschat. In volle energietransitie met decarbonisatie als doel, worden BEV’s gelauwerd om hun energie-efficiëntie. Deels terecht. Maar het kan niet langer ontkend worden dat BEV’s ook een loopje mogen nemen met het begrip “efficiëntie”.
"Massale voertuigelektrificatie dwingt China tot het bouwen van nieuwe kolencentrales"
Ook een BEV die niet rijdt, verbruikt stroom. Verrassend is dat niet. Technologisch volkomen verklaarbaar. Maar, zonder enige notie van techniek is het gemakkelijk om de definities van “efficiëntie” blijvend te onteren: zoals omvormings- en laadverliezen weinig tot geen attentie genoten, zo ook bleef het stationair capaciteitsverlies braafjes verzwegen. Wij maken bewust een concreet onderscheid tussen voertuig- en normverbruik en ook van betreffend capaciteitsverlies werd eerder gewag gemaakt. Al zijn ook wij geschrokken van de grootteorde van de daarmee gepaard gepaarde (stroom)verbruiken. Zie het recent onderzoek van Re.alto energy (Elia). Omdat consumenten de discrepanties tussen opgegeven en effectief BEV-stroomverbruik te gortig vonden, hebben Re-Alto energy en verschillende constructeurs anoniem data uit BEV’s verzameld en geanalyseerd. Het (hoog) geregistreerde meerverbruik - als gevolg van de argeloos verzwegen stationaire stroomconsumptie - maakt energiezuinige BEV’s na dit onderzoek opnieuw wat minder spaarzaam ...
Het blijft van vitaal belang dat energie doeltreffend gebruikt wordt. Het klopt zeker dat bij het omzetten van chemische energie in kinetische (benzine of diesel) een tractiebatterij dubbel zoveel van zijn opgeslagen energie omzet in beweging. Let wel: van de opgeslagen energie. Want politici doen alsof elektriciteit een energiebron is. Dat stroom als vanzelf uit een huishoudstekker komt, dat stroom vanzelf in een batterij komt en er vanzelf terug uitkomt. Elektriciteit is slechts een drager van elders opgewekte energie. Stroomgeneratie, -transport, -distributie, -omvorming en (accu)laden; het gaat allemaal gepaard met energieverliezen die compleet genegeerd blijven in elk BEV-debat.
Een beetje elektrotechnisch inzicht volstaat om de toegejuichte energie-effectiviteit van een EV in vraag te stellen. Wie - geïnspireerd door (zoals hierboven) eigen vaststellingen - durft twijfelen, krijgt de wind van voor. Is dit eigen aan het politiek, radicaal gepolariseerde BEV-debat? Is dat de reden waarom elk alternatief verboden is? In het streven naar pragmatische decarbonisatie-oplossingen is al langer geen oog meer voor realistische “niet-BEV”-uitkomst. Geen enkele kans meer voor simpelere en haalbaardere oplossingen, met evenwichtige balans tussen kosten, praktische uitvoerbaarheid, minder onzekerheden en veel minder risico’s. Terwijl de vandaag ‘geordonneerde’ BEV-oplossing technologisch niet haalbaar is en enkel valt te schalen tegen onnoemelijke kosten.
Milieulobbyisten schermen wat graag met de woorden duurzaam en hernieuwbaar. Zij geloven dat elektriciteit een energiebron is. Zij willen niet weten dat stroom ergens anders - en zeker niet altijd duurzaam - opgewekt wordt. Als we BEV’s echt CO2-neutraal willen maken, zal de vraag naar groene stroom exploderen. Dit terwijl China in het eerste kwartaal van dit jaar al 4% meer CO2 emitteerde dan vorig jaar. Terwijl datzelfde China, onder impuls van massale voertuigelektrificatie, alsmaar meer kolencentrales in dienst neemt ... Terwijl bij ons de eerste generatie windmolens al aan een peperdure ontmanteling toe zijn. Nog voor 2050 trouwens wacht het merendeel van de vandaag bij ons opgetrokken windmolenparken eenzelfde afbraaklotsbestemming. Waarbij ”hernieuwbare” stroomopwekking ‘lijdt’ tot bergen moeilijk te recycleren afval. De honger naar duurzame stroom zal fors toenemen, willen we in BEV’s een ‘onvervalst’ CO2-neutrale wereld tegemoet rijden. Niet beseffend dat de groene stroom nog veel duurder zal worden. Zo duur zelfs dat hij zich concurrentieel onvermijdelijk uit de markt prijst in vergelijking met “groene” brandstoffen waarmee traditionele aandrijflijnen kunnen gevoed worden.
Ook wij ervaren het merendeel van de door ons gereden BEV’s als ontzaglijke rijmachines, barstensvol prominente technologie. Naar rijbeleving zijn ze onvergelijkbaar geducht, bovenmatig getalenteerd zowaar. Het zijn beslist auto’s die in elk scenario een belangrijke rol kunnen spelen in de decarbonisatie. Maar dat alles mag niet volstaan om gedragscodes te bevelen die andere CO2-matigende technologie de competitie verbiedt. Het argument dat de BEV-energie-efficiëntie zo gunstig is dat elke investering vol naar de elektrificatie moet, is ondoordacht en financieel niet haalbaar. Waarom moet in het Europa van de vrijemarkteconomie alle BEV-concurrentie buiten de wet worden gesteld? Terwijl in communistisch China geen verbod op BEV-alternatief geordonneerd wordt … Indien we in de titel hierboven het begrip “efficiëntie” in een juiste context plaatsen, dan kunnen we niet anders dan ernstige vragen stellen bij dat Europees uitrangeren van verbrandingsmotoren. “Efficiëntie” is trouwens veel meer dan energie-efficiëntie. In de decarbonisatie gaat dat ook over betaalbaarheid, mogelijk alternatief en moet men rekening durven houden met “alle” negatieve bijeffecten. Men moet dan geen ingenieur zijn om de voordelen in te zien van een gediversifieerde, pragmatische en financieel haalbare decarbonisatie. Met full-elektrische voertuigen als een voor de hand liggende uitkomst? Ja, maar niet als de enige oplossing en zonder dat klakkeloos (Europees) verbod op concurrerende technologie ...
