Brandwerende ramen combineren veiligheid en design

Meer aandacht niet onverdiend

Bij brand is het evident dat de verspreiding ervan zo veel en zo snel mogelijk beperkt moet worden zodat er meer tijd zou zijn om te evacueren. De verspreiding kan vertraagd of zelfs tegengehouden worden dankzij brandwerend schrijnwerk, waaronder ook brandwerende ramen en hun bijhorende beglazing. 

Brandwerende ramen

Het aanbod van brandwerende ramen reikt over de systemen heen. Ramen, samengestelde ramen, deuren, gevelelementen … in de meeste gevallen wordt geopteerd voor een bepaalde systeem­leverancier en bekijkt men binnen diens gamma de verschillende toepassingen, al dan niet met aanvullende eigenschappen (bijvoorbeeld inbraakbestendigheid).

Een brandwerend raam wordt steevast als een geïntegreerd product beschouwd. Een raamproducent zal in een brandwerende raam dan ook niet om het even welke brandwerende beglazing aanbrengen. In plaats daarvan voeren de producenten samen met de belangrijkste glasleveranciers testen uit, waarbij het type beglazing en de maximale afmetingen gespecificeerd zijn. Ook het beslag en andere componenten worden getest, want het volledige, gecombineerde systeem (alle componenten incluis) moet getest en gevalideerd zijn door een erkende organisatie.

Hoe hoger de brandwerende eis, hoe dikker de beglazing hoort te zijn 

Wanneer verplicht?

Brandwerende ramen worden slechts heel af en toe toegepast in de particuliere woningbouw, maar zijn in openbare gebouwen en bedrijfsgebouwen eerder regel dan uitzondering. In laatstgenoemd segment vinden brandwerende ramen vaak toepassing als een transparante afscheiding tussen een kantoorgedeelte en een productie-eenheid.

Publiek toegankelijke ruimten – waaronder grote gebouwen die intern behoorlijk gecompartimentaliseerd zijn – moeten verplicht voorzien zijn van brandwerend schrijnwerk tussen de onderlinge zones, net als de evacuatiemogelijkheden.

 

Brandwerende beglazing

Parameters

Hoe hoger de brandwerende eis, hoe dikker de beglazing hoort te zijn. Maar naast de brandwerende eis moet het product ook aan andere parameters beantwoorden. De lucht-, wind- en waterdichtheid zijn van belang, net als het thermische aspect en eventueel extra eigenschappen. Maar driedubbele beglazing wordt in brandwerende uitvoeringen voorlopig nog maar weinig toegepast.

Esthetisch product

Zelfs veiligheid en brandweerstand kunnen gecombineerd worden tot een mooi esthetisch en transparant product. Want hoewel de prestaties primeren, zijn de brandwerende eigenschappen van dergelijke ramen haast compleet onzichtbaar voor het oog. Dus ook met brandwerende beglazing zijn talrijke combinaties mogelijk met decoratief glas en/of speciale vormen.

Groter en functioneler

De huidige trend is om glazen wanden aan te bieden die steeds groter en groter worden. Om te beantwoorden aan de groeiende vraag naar maximale transparantie, worden grote raamvolumes geproduceerd. Er wordt dan een systeem van brandwerende beglazing vooropgesteld die koud tegen elkaar geplaatst kan worden, om zo een helder en onbelemmerd uitzicht te bieden. Daarnaast groeit de vraag naar multifunctionaliteit.

Er kunnen verschillende oplossingen worden geïntegreerd die leiden tot hoge prestaties op het gebied van thermische en akoestische isolatie. Daarbij zijn ook extra functionaliteiten zoals geïntegreerde lamellen in de spouw of een zonwerende coating aan de kant van de buitengevel een optie.

Opzwellende tussenlaag of gel

Glas met opzwellende tussenlaag of gel is opgebouwd uit meerdere lagen floatglas of gehard glas met transparante tussenlagen of gel. Bij brand veranderen die tussenlagen in een ondoorzichtig schuim, ondoordringbaar voor vlammen en rook. Zo wordt de warmtestraling beperkt en ontstaat thermische isolatie.

Naargelang het type brandwerende beglazing mag deze niet langdurig worden blootgesteld aan temperaturen boven 45 of 50 °C en lager dan -20 of -40 °C, noch aan plaatselijke warmtebronnen. Bij buitengevels moet brandwerend glas steeds in isolatieglas worden uitgevoerd, in functie van het gebruikte type moet men een gelaagde buitenruit gebruiken ter bescherming tegen uv. Er bestaan ook producten die standaard uv-bestendig zijn.

KEUZE VAN BEGLAZING

Verschillende types van brandwerend glas zijn mogelijk. De glaskeuze wordt gemaakt op basis van:
• de vereiste brandwering volgens de geldende regelgeving voor brandveiligheid;
• de afmetingen;
• esthetiek;
• goedkeuring per raamtype.

 

Samenspel van componenten

Een brandwerend raam bestaat uit verschillende componenten die ervoor zorgen dat de beglazing in het profiel verankerd blijft en dat het profiel op zich een bepaalde stijfheid en sterkte behoudt.

Nood aan koelmaterialen

Terwijl hout (mits voldoende dik) dankzij zijn inherente volume van nature voldoende brandweer­stand biedt, moet aan aluminium een koelmateriaal worden toegevoegd. Aluminium profielen zouden immers smelten bij een temperatuur vanaf zo’n 600 °C. Een mogelijk koelmateriaal zijn silicaatgebonden platen, waarbij het vocht in die platen zorgt voor een temperatuurdaling. In functie van de gevraagde brandweerstand wordt dan meer of minder koelmateriaal toegevoegd. Als extra beveiliging bij aluminium ramen wordt de beglazing haast altijd met behulp van inox clips verankerd in een stabiel profieldeel. Die verankering biedt bescherming bij zowel interne als externe branden.

Een brandwerend raam wordt als een geïntegreerd product beschouwd

Brandwerende zwelbanden

Een andere toegevoegde component voor raamprofielen in staal, hout of aluminium – pvc wordt niet toegepast voor brandwerende ramen – verhindert dat rook, en na verloop van tijd ook vlammen, door de voegen heen komt. Die voegen – hetzij glas/profiel, hetzij vleugel/kader – worden daarvoor afgedicht met brandwerende zwelbanden.

BRANDWERENDE PROEVEN

Het testen van de brandwerende eigenschappen van producten gebeurt in een labo naar keuze door de producent, zolang het om een ‘notified body’ gaat en door de Europese regelgever erkend wordt als testcentrum voor betreffend product. Belgische systeemleveranciers die wereldwijd opereren, werken bij voorkeur met een testcentrum dat, in het kader van de CE-markering, ook in andere Europese landen actief is. Het voordeel van zo’n werkwijze is dat niet telkens opnieuw op nationaal niveau testrapporten, summaryrapporten ... voorgelegd moeten worden om de betreffende instanties te overtuigen van de prestaties van de systemen om die vervolgens te laten valideren. Naast testen voor systemen worden voor bepaalde projecten soms afwijkende uitvoeringen gemaakt, en dan bestaat de mogelijkheid van een beperkte technische goedkeuring (BTG). De producent is echter niet gebonden aan een bepaald labo.

 

Aandacht en zorg bij plaatsing

Zoals hierboven aangegeven, zijn verschillende componenten noodzakelijk om de brandwerende eigenschappen van een raam te verzekeren: koelmateriaal, zwelbanden, clips met de juiste tussen­afstanden … Kortom, er dient met voldoende nauwkeurigheid, aandacht en zorg te werk worden gegaan bij het vervaardigen en plaatsen van brandwerende ramen.

ATG in het belang van de consument

De Belgische consument geniet het voordeel dat, hoewel het niet langer verplicht is, ATG nog sterk is ingeburgerd. ATG is een technische goedkeuring, uitgegeven door BCCA, die de geschiktheid beschrijft van één welbepaald product van één fabrikant voor een welbepaalde toepassing. Het merendeel van de brandwerende ramen in België voldoet dan ook aan die goedkeuring.

Geen CE-markering

De CE-markering voor brandwerende buitendeuren, industriële deuren en poorten is verplicht sinds november 2019. Die verplichting moet nog verder worden uitgebreid naar binnendeuren. Brandwerende ramen, daarentegen, zijn niet aan de orde. Men oordeelt immers dat het risico op onvolkomenheden beperkter is bij brandwerende ramen, aangezien het geen toegangselement betreft (en daardoor altijd zijn brandwerende eigenschappen zal behouden).

Geen specifieke voorschriften

De plaatsing van brandwerende ramen is nagenoeg dezelfde als voor reguliere ramen. Op het vlak van verankering zijn er geen specifieke eisen met betrekking tot het aantal tussenafstanden, maar de fabrikant kan wel bepaalde bevestigingsmethoden voorschrijven. Op die manier kunnen bijvoor­beeld eventuele uitzettingsverschillen van aluminium worden opgevangen. Die aangepaste bevestigingswijze zal echter nooit sterk afwijken van de voorschriften voor de plaatsing van een regulier raam.

Bouwaansluitingen

Vanzelfsprekend verdient ook de bouwaansluiting de nodige aandacht bij de plaatsing. Het zou zinloos zijn om een brandwerend raam te plaatsen en dat vervolgens af te werken met purschuim en gipsplaat. In de regelgeving wordt het product op zich sterk gevalideerd door brandwerende proeven en eisen, maar aan een correcte bouwaansluiting wordt momenteel nog minder belang gehecht.

 

Onderhoudsaspect

Bij brandwerende ramen kan onvoldoende onderhoud een belangrijke impact hebben op de veiligheid van de gebruikers. Helaas legt de regelgeving – noch de overheid, noch verzekerings­maatschappijen, noch andere instanties – geen verplichting op ten aanzien van brandwerend schrijnwerk. De sector streeft er dan ook naar om meer gehoor te krijgen bij de overheid ten aanzien van wettelijke richtlijnen voor noodzakelijk onderhoud. Het gaat dan bijvoorbeeld over het regelmatige nazicht van de rubberen afdichtingen, de drainage-openingen …